William Taft

William Taft
	; Prezydent William Taft (1908)
Pełne imię i nazwisko	William Howard Taft
Data i miejsce urodzenia	15 września 1857 ; Cincinnati
Data i miejsce śmierci	8 marca 1930 ; Waszyngton
	27. prezydent Stanów Zjednoczonych
Okres	od 4 marca 1909; do 4 marca 1913
Przynależność polityczna	Partia Republikańska
Pierwsza dama	Helen Herron
Wiceprezydent	James Sherman
Poprzednik	Theodore Roosevelt
Następca	Woodrow Wilson
	10. prezes Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych
Okres	od 11 lipca 1921; do 3 lutego 1930
Poprzednik	Edward White
Następca	Charles Hughes
	Gubernator Filipin
Okres	od 4 lipca 1901; do 23 grudnia 1903
Poprzednik	Arthur MacArthur Jr.
Następca	Luke Edward Wright
	Sekretarz wojny Stanów Zjednoczonych
Okres	od 1 lutego 1904; do 30 czerwca 1908
Poprzednik	Elihu Root
Następca	Luke Edward Wright
	Tymczasowy gubernator Kuby
Okres	od 29 września 1906; do 13 października 1906
Poprzednik	Tomás Estrada Palma (jako prezydent Kuby)
Następca	Charles Edward Magoon
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

William Howard Taft (ur. 15 września 1857 w Cincinnati, zm. 8 marca 1930 w Waszyngtonie) – amerykański polityk, dwudziesty siódmy prezydent Stanów Zjednoczonych (1909–1913), prezes Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych (1921–1930), jedyna osoba w amerykańskiej historii, która pełniła oba te urzędy.

Dzieciństwo i młodość

William Howard Taft urodził się 15 września 1857 w Cincinnati^[1]. Był synem Alphonsa Tafta, sekretarza wojny i prokuratora generalnego w gabinecie Ulyssesa Granta i jego drugiej żony Loiuse Marii Torrey^[1]. Taft miał czworo rodzonego i pięcioro przyrodniego rodzeństwa^[1]. Uczęszczał do szkoły podstawowej w rodzinnym mieście, a następnie ukończył szkołę średnią Woodward High School^[2]. W 1874 rozpoczął studia na Uniwersytecie Yale, które ukończył po czterech latach^[2]. Następnie powrócił do Cincinnati, gdzie pracował w zakładzie prawniczym ojca, a wkrótce potem rozpoczął studia prawnicze na lokalnej uczelni^[2]. Dyplom i licencję prawnika uzyskał w maju 1880^[2].

Kariera polityczna

W latach osiemdziesiątych XIX stulecia działał w Partii Republikańskiej, m.in. wspierając ojca, gdy kandydował na gubernatora Ohio^[2]. Pracował jako prokurator okręgowy, poborca podatkowy i adwokat^[2]. W latach 1887–1890 pełnił funkcję sędziego Sądu Najwyższego stanu Ohio^[3]. W lutym 1890, z rekomendacji Benjamina Harrisona, został głównym prawnikiem rządu federalnego przed Sądem Najwyższym i pełnił tę funkcję do 1892^[3]. Od 1892 do 1900 był sędzią szóstego okręgu, obejmującego Ohio, Kentucky, Michigan i Tennessee^[3].

W 1900 roku prezydent William McKinley złożył Taftowi propozycję objęcia przewodnictwa komisji nadzorującej Filipiny^[3]. Licząc na nominację na sędziego Sądu Najwyższego, Taft początkowo rozważał odrzucenie oferty, lecz ostatecznie ją przyjął i wiosną 1900 wyjechał na Filipiny^[3]. Rok później został oficjalnie mianowany cywilnym gubernatorem tego kraju i pozostał nim do 1904^[3]. W ramach zarządzania, zreformował system sądownictwa i dbał o rozwój handlu poprzez budowę dróg i portów^[4].

Za prezydentury Theodore’a Roosevelta, Taft dwukrotnie odrzucił nominację do Sądu Najwyższego, lecz w 1904 przyjął ofertę objęcia stanowiska sekretarza wojny^[4]. Jako członek rządu, nadal nadzorował politykę na Filipinach^[4]. Ponadto pełnił rolę specjalnego ambasadora – kontrolował prace nad budową Kanału Panamskiego, pertraktował zawieszenie broni między Japonią a Rosją i negocjował pokój na Kubie^[4]. Marząc o stanowisku prezesa Sądu Najwyższego, Taft planował ubiegać się o nie, gdy tylko będzie wakat, jednak dotychczasowy prezes Melville Weston Fuller nie planował przejść na emeryturę^[4]. Pod naciskiem rodziny i przyjaciół Taft zdecydował się starać się o prezydenturę w 1908^[5]. Dzięki wpływom i gorącemu poparciu Roosevelta Taft uzyskał nominację, na konwencji Partii Republikańskiej w czerwcu 1908 w Chicago^[5]. Kandydatem na wiceprezydenta został James Sherman^[5]. W głosowaniu powszechnym Taft uzyskał ponad 7,5 miliona głosów, wobec niecałych 6,5 miliona dla Williama Bryana^[5]. W głosowaniu Kolegium Elektorów republikanin zdobył 321 głosów, a demokrata – 162 głosy^[5].

Prezydentura

Taft został zaprzysiężony 4 marca 1909^[5]. Zaraz po objęciu urzędu usiłował przeciwdziałać, istniejącej od około dwóch dekad, polityce protekcjonistycznej^[6]. Udało mu się nieco obniżyć stawki celne, jednak społeczeństwo, zwłaszcza farmerzy, byli rozczarowani, bowiem oczekiwano dalej idących zmian^[6]. Prezydent pilnował także przestrzegania antymonopolowej ustawy Shermana, dzięki czemu rozpraw sądowych o jej naruszenie było dwukrotnie więcej, niż za prezydentury Roosevelta^[6]. W 1910 powołała agencję Interstate Commerce Commission, której zadaniem było kontrolowanie i nadzór nad firmami transportowymi i komunikacyjnymi^[6]. Kapitaliści uznali tę propozycję, podobnie jak ustanowienie 2-procentowej stawki podatku od korporacji, za nieuzasadnioną ingerencję rządu w sektor prywatny^[6]. Jednakże prezydent powołał także Komisję ds. Skuteczności i Gospodarki, opowiadał się za redukcją wydatków rządowych, zmniejszeniem ilości pracowników w centralnej administracji i ograniczeniem wydatków na cele społeczne, co zapewniło mu poparcie konserwatystów i niektórych reprezentantów biznesu^[6]. Wprowadził także program ochrony środowiska naturalnego, który jednak był mocno blokowany przez Kongres^[7].

Polityka Tafta jest określana mianem „dyplomacji dolara”, co oznacza wykorzystanie instrumentów finansowych do realizacji polityki za granicą USA^[7]. Sekretarz stanu Philander C. Knox, realizując założenia rooseveltowskiego uzupełnienia doktryny Monroego, skorzystał z dyplomacji dolarowej by ściągnąć należności od rządu Nikaragui^[8]. Zaproponował by banki amerykańskie spłaciły długi, w zamian za wpływy w postaci ceł^[8]. Prezydent Adolfo Díaz zgodził się wstępnie na te warunki, lecz wywołało to rebelię w kraju^[8]. Wówczas Díaz poprosił USA o pomoc militarną, a po jej otrzymaniu stłumił protest^[8]. Stanom Zjednoczonym zależało na kontroli tego rejonu, gdyż Nikaragua była potencjalnym miejscem na budowę kanału międzyoceanicznego^[8]. Znacznie bardziej zdecydowanie Taft ingerował w sprawy wewnętrzne Meksyku, gdzie dokonał interwencji zbrojnej podczas wyborów prezydenckich i walki pomiędzy Porfirio Díazem a Franciscem Madero^[9].

Prezydent jednak realizował założenia dyplomacji dolarowej zwłaszcza na Dalekim Wschodzie, głównie w Chinach^[9]. Ponieważ kapitaliści byli zainteresowani rynkami w Chinach, w lipcu 1909 Taft zaproponował by konsorcjum banków amerykańskich uczestniczyło w budowie chińskich kolei^[9]. Później Philander Knox usiłował wykupić koleje w Mandżurii, lecz mu się to nie udało (przeciwne temu były zwłaszcza Rosja i Japonia)^[9]. Taft zdawał sobie także sprawę, że koniecznym jest uregulowanie relacji handlowych z Kanadą^[10]. Kongres, opanowany przez republikanów, chciał utrzymać protekcjonistyczne stawki celne, natomiast wprowadzona w 1909 ustawa Payne’a–Aldricha dodatkowo uderzała w handel z Kanadą^[10]. Wobec tego 26 stycznia 1911 Taft, wraz z premierem Wilfridem Laurierem podpisał porozumienie celne, które zakładało możliwość sprowadzania do USA produktów (głównie rolniczych) bez nakładania ceł lub z minimalnymi stawkami^[10]. Izba Reprezentantów zatwierdziła układ, natomiast Senat opóźniał głosowanie^[10]. Ostatecznie senatorzy także poparli porozumienie, dzięki głosom demokratów^[10].

W 1912 Taft starał się o ponowną nominację swojej partii w wyborach prezydenckich^[11]. Jednak wyzwanie rzucił mu jego dawny mentor, Theodore Roosevelt, zawiedziony prowadzoną przez Tafta polityką^[11]. Urzędujący prezydent uzyskał nominację w pierwszym głosowaniu, natomiast Roosevelt wystartował w wyborach z ramienia własnego ugrupowania – Partii Postępowej^[11]. W efekcie elektorat republikański został podzielony – Roosevelt uzyskał ok. 600 tysięcy głosów więcej od Tafta, ale zwycięzcą wyborów został kandydat Partii Demokratycznej, Woodrow Wilson^[11].

Emerytura i śmierć

Po opuszczeniu Białego Domu, na początku kwietnia 1913 Taft objął katedrę prawa konstytucyjnego na Uniwersytecie Yale^[11]. Funkcję tę sprawował do czerwca 1921^[11]. W czasie I wojny światowej, z inicjatywy prezydenta Wilsona, został członkiem National War Labor Board, a w czerwcu 1915 przewodniczącym Ligi na rzecz Umocnienia Pokoju^[12]. Organizacja ta opowiadała się za pokojowymi rozwiązaniami i przedłożyła projekt powstania Ligi Narodów^[12].

W 1921 nowy prezydent, Warren Harding, mianował Tafta prezesem Sądu Najwyższego, spełniając tym samym marzenie byłej głowy państwa^[12]. Taft zreorganizował system sądowniczy Stanów Zjednoczonych, opracował wniosek podtrzymujący tezę, że prezydent może usunąć członka gabinetu bez zasięgania zgody Senatu, a także zwiększył zakres władzy federalnej w dziedzinie handlu^[12]. Z uwagi na stan zdrowia ustąpił ze stanowiska w lutym 1930^[12].

Zmarł 8 marca 1930 w Waszyngtonie^[12]. Był pierwszym prezydentem pochowanym na Cmentarzu Narodowym w Arlington^[13].

Życie prywatne

William Taft poślubił Helen Herron 19 czerwca 1886^[3]. Był unitarianinem^[1].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Pastusiak 1999 ↓, s. 545.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Pastusiak 1999 ↓, s. 546.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Pastusiak 1999 ↓, s. 547.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Pastusiak 1999 ↓, s. 548.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Pastusiak 1999 ↓, s. 549.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Pastusiak 1999 ↓, s. 550.
↑ ^a ^b Pastusiak 1999 ↓, s. 551.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Pastusiak 1999 ↓, s. 552.
↑ ^a ^b ^c ^d Pastusiak 1999 ↓, s. 553.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Pastusiak 1999 ↓, s. 554.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Pastusiak 1999 ↓, s. 555.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Pastusiak 1999 ↓, s. 556.
↑ Pastusiak 1999 ↓, s. 557.

Bibliografia

Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. Warszawa: Iskry, 1999. ISBN 83-207-1558-X. (pol.).
Taft Gained Peaks In Unusual Career. „The New York Times”, 9 marca 1930. ISSN 0362-4331. (ang.).

Linki zewnętrzne

William Howard Taft. Biały Dom. [dostęp 2017-07-30]. (ang.).
William Howard Taft, 1921–1930. Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2017-07-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-07-22)]. (ang.).

[CITEREFPastusiak1999545-1] Pastusiak 1999 ↓, s. 545.

[CITEREFPastusiak1999546-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Pastusiak 1999 ↓, s. 546.

[CITEREFPastusiak1999547-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Pastusiak 1999 ↓, s. 547.

[CITEREFPastusiak1999548-4] Pastusiak 1999 ↓, s. 548.

[CITEREFPastusiak1999549-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Pastusiak 1999 ↓, s. 549.

[CITEREFPastusiak1999550-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Pastusiak 1999 ↓, s. 550.

[CITEREFPastusiak1999551-7] Pastusiak 1999 ↓, s. 551.

[CITEREFPastusiak1999552-8] Pastusiak 1999 ↓, s. 552.

[CITEREFPastusiak1999553-9] Pastusiak 1999 ↓, s. 553.

[CITEREFPastusiak1999554-10] Pastusiak 1999 ↓, s. 554.

[CITEREFPastusiak1999555-11] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Pastusiak 1999 ↓, s. 555.

[CITEREFPastusiak1999556-12] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Pastusiak 1999 ↓, s. 556.

[CITEREFPastusiak1999557-13] Pastusiak 1999 ↓, s. 557.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]