Wilczek krótkouchy

Wilczek krótkouchy
	Atelocynus microtis
	(P.L. Sclater, 1883)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Podrząd	psokształtne
Rodzina	psowate
Rodzaj	Atelocynus; Cabrera, 1940
Gatunek	wilczek krótkouchy
Synonimy
	Rodzaju: Carcinocyon J. A. Allen, 1905; Gatunku: Canis microtis P.L. Sclater, 1883; Dusicyon microtis (Sclater, 1883);
	Rodzaju: Carcinocyon J. A. Allen, 1905; Gatunku: Canis microtis P.L. Sclater, 1883; Dusicyon microtis (Sclater, 1883);
Podgatunki
	A. m. microtis (Sclater, 1883); A. m. sclateri (J.A. Allen, 1905);
	A. m. microtis (Sclater, 1883); A. m. sclateri (J.A. Allen, 1905);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; bliski zagrożenia
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wilczek krótkouchy^[7] (Atelocynus microtis) – gatunek drapieżnego ssaka z rodziny psowatych, występujący na terenie Amazonii i dorzeczu Orinoko^[5]^[8]. Przystosował się do życia w podszycie lasu tropikalnego. Zwierzę preferuje bliskość wody, a jego główny pokarm stanowią ryby i drobne ssaki.

Ewolucja i systematyka

Pomimo jego powierzchownego podobieństwa do pakożera leśnego, wilczek krótkouchy nie wydaje się być blisko powiązany z żadnym z żyjących psowatych (R. Burton, International Wildlife Encyclopedia, 2002). Takson siostrzany w stosunku do Speothos^[9]. Jedyny przedstawiciel rodzaju wilczek^[7] (Atelocynus). Nie wyróżniono podgatunków.

Etymologia

Atelocynus: gr. ατελης atelēs „niekompletny”, od negatywnego przedrostka α- a-; τελειος teleios „idealny, doskonały”^[10]; κυων kuōn, κυνος kunos „pies”^[11].
Carcinocyon: gr. καρκινος karkinos „krab”^[12]; κυων kuōn, κυνος kunos „pies”.
microtis: gr. μικρος mikros „mały”^[13]; -ωτις -ōtis „-uchy”, od ους ous, ωτος ōtos „ucho”^[14].

Występowanie i środowisko

Gatunek ten preferuje wyłącznie leśne tereny z dala od siedzib ludzkich. Zamieszkuje zarówno nizinne lasy deszczowe – Selva, czasami lasy mgliste oraz lasy częściowo zalewane przez rzeki w porze deszczowej. Preferuje tereny zasobne w rzeki, gdzie często poluje na różne gatunki ryb.

Wygląd

Średniej wielkości drapieżnik, o ciemnej i szczeciniastej sierści. Posiada stosunkowo krótkie uszy i dość długi, gęsto owłosiony ogon „zamiatający ziemię”. Zwierzę jako gatunek wybitnie leśny, przystosowany do gęstego podszycia, jest wyposażone w stosunkowo krótkie, silne kończyny. Łapy częściowo złączone błoną pławną, co sugeruje również wodne siedlisko egzystowania^[15].

Wzrost: 25–30 cm
Długość głowy i tułowia: 100 cm
Długość ogona: 35 cm
Waga: 9–10 kg

Pożywienie

Ten dziki pies jest głównie mięsożercą. Badania prowadzone w parku narodowym Cocha Cashu w Peru wykazały taki procentowy udział pożywienia: ryby 28%, owady 17%, małe ssaki 13%, różne owoce 10%, kraby 10%, ptaki 10%, żaby 4%, gady 3%^[16].

Rozród i zachowanie

Gatunek ten prezentuje kilka charakterystycznych, ciekawych cech. W przeciwieństwie do wszystkich psowatych i wielu inny ssaków samice tego gatunku są o prawie 1/3 większe od samców. Zwierzę preferuje odludne, leśne tereny, gdzie może prowadzić również dzienny tryb życia. Obserwacje gatunku zostały poczynione w niewoli ze względu na to, że zwierzę unika człowieka w naturalnym środowisku.

Zagrożenia

Duże zagrożenie dla populacji gatunku stanowią zdziczałe psy, które przenoszą wiele chorób, na które te psy nie są uodpornione np. nosówkę, czy wściekliznę. Człowiek również przyczynia się do zagłady tego gatunku poprzez niszczenie naturalnych siedlisk. Poznanie mechanizmów rządzących gatunkiem może w dużym stopniu przyczynić się do jego ocalenia.

Status

Gatunek mimo szerokiego rozpowszechnienia jest rzadki wzdłuż całego zasięgu występowania. Znajduje się na listach chronionych gatunków w Brazylii i Peru. Zwierzę na liście IUCN jest spisane jako NT, czyli „podwyższonego ryzyka”^[6]. Niewiele wiadomo zarówno o jego biologii, jak i zachowaniu, tym bardziej nie poznano jego koewolucji i ekologii.

Przypisy

↑ ^a ^b Atelocynus microtis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ A. Cabrera. Notas sobre carnívoras sudamericanos. „Notas del Museo de la Plata”. 5 (29), s. 14, 1940. (hiszp.).
↑ J.A. Allen: Reports of the Princeton University Expeditions to Patagonia, 1896-1899. J. B. Hatcher in charge. Cz. 3. Princeton: The University, 1905, s. 153. (ang.).
↑ P.L. Sclater. Reports on the additions to the Society’s Menagerie in June, July, August, September, and October 1882. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 50, s. 631, 1882. (ang.).
↑ ^a ^b Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Atelocynus microtis. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 17 października 2008]
↑ ^a ^b Leite-Pitman i inni, Atelocynus microtis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2019-01-17] (ang.).
↑ ^a ^b W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 149. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ Leite-Pitman i inni, Atelocynus microtis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2008-10-17] (ang.).
↑ R.H. Tedford, B.E. Taylor & X. Wang. Phylogeny of the Caninae (Carnivora: Canidae): The living taxa. „American Museum Novitates”. 3146, s. 1-37, 1995. (ang.).
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 25.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 66.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 41.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 136.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 158.
↑ ADW: Atelocynus microtis: Information.
↑ Lioncrusher’s Domain – Small Eared Zorro (Atelocynus microtis) facts and pictures. lioncrusher.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-06-04)]..

Bibliografia

Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1-256, OCLC 637083062 (ang.).

Linki zewnętrzne

Animal Diversity Web: Atelocynus microtis
IUCN/SSC Canid Specialist Group: Small Eared Zorro. canids.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-02-10)].
Pro-carnivoros. procarnivoros.org.br. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-04)].

[itis-1] Atelocynus microtis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Cabrera-2] A. Cabrera. Notas sobre carnívoras sudamericanos. „Notas del Museo de la Plata”. 5 (29), s. 14, 1940. (hiszp.).

[Allen-3] J.A. Allen: Reports of the Princeton University Expeditions to Patagonia, 1896-1899. J. B. Hatcher in charge. Cz. 3. Princeton: The University, 1905, s. 153. (ang.).

[Sclater-4] P.L. Sclater. Reports on the additions to the Society’s Menagerie in June, July, August, September, and October 1882. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 50, s. 631, 1882. (ang.).

[msw-5] Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Atelocynus microtis. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 17 października 2008]

[iucn-6] Leite-Pitman i inni, Atelocynus microtis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2019-01-17] (ang.).

[Cichocki&inni-7] W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 149. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[8] Leite-Pitman i inni, Atelocynus microtis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2008-10-17] (ang.).

[Tedfordetal-9] R.H. Tedford, B.E. Taylor & X. Wang. Phylogeny of the Caninae (Carnivora: Canidae): The living taxa. „American Museum Novitates”. 3146, s. 1-37, 1995. (ang.).

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=55_25]-10] Jaeger 1944 ↓, s. 25.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=96_66]-11] Jaeger 1944 ↓, s. 66.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=71_41]-12] Jaeger 1944 ↓, s. 41.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=166_136]-13] Jaeger 1944 ↓, s. 136.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=188_158]-14] Jaeger 1944 ↓, s. 158.

[15] ADW: Atelocynus microtis: Information.

[16] Lioncrusher’s Domain – Small Eared Zorro (Atelocynus microtis) facts and pictures. lioncrusher.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-06-04)]..

[7]

[5]

[8]

[1]

[2]

[3]

[4]

[6]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]