Wilajet lebapski (turkm. Lebap welaýaty, turkm. cyr. Лебап велаяты; ros. Лебапский велаят) – jeden z pięciu wilajetów Turkmenistanu, we wschodniej części kraju, ze stolicą w Türkmenabacie. Według spisu powszechnego z 2011 roku liczy ponad 1,4 miliona mieszkańców[1].

Wilajet lebapski
Lebap welaýaty
wilajet
Państwo

 Turkmenistan

Siedziba

Türkmenabat

Kod ISO 3166-2

TM-L

Powierzchnia

93 730 km²

Populacja (2011)
• liczba ludności


1 421 100

• gęstość

11,0 os./km²

Położenie na mapie Turkmenistanu
Położenie na mapie
Strona internetowa

Geografia

edytuj

Wilajet lebapski graniczy od południa z wilajetem maryjskim, od zachodu z wilajetami daszoguskim i w niewielkim stopniu z achalskim, od północy i północnego wschodu z uzbeckimi wilajetami chorezmijskim, bucharskim, kaszkadaryjskim i surchandaryjskim, od południowego wschodu z afgańskimi prowincjami Farjab, Dżozdżan i Balch[2].

Ponad 90% terytorium wilajetu to pustynne równiny, na zachodnim brzegu przepływającej przez region Amu-darii znajduje się pustynia Kara-kum a na wschodnim – Kyzył-kum. Na wschodzie rozciąga się pasmo Köýtendag, w którego skład wchodzi najwyższy szczyt kraju – 3139 metrowy Ajribaba[1].

Do bogactw naturalnych należą gaz ziemny, siarka, węgiel, sól i minerały[1].

Wilajet cechuje bardzo suchy klimat, wybitnie kontynentalny. Średnie temperatury latem oscylują tu w granicach 50 °C; zimą wahają się pomiędzy -2 a 4 °C. Osadnictwo wilajetu skupia się głównie wzdłuż koryta Amu-darii[1].

Podział administracyjny

edytuj

Wilajet dzieli się na 10 etrapów i 3 miasta na prawach etrapu[1].

Miasta na prawach etrapu
Miasto Ludność
(różne lata)
Gazojak 23.450
Kerki 38.350
Türkmenabat 408.906
Etrapy wilajetu lebapskiego
Etrap Siedziba Ludność
(różne lata)
Çärjew 46.500
Darganata Darganata 42.000
Dänew Dänew 44.370
Döwletli
Farap Farap 46.700
Halaç Halaç 72.800
Hojambaz Hojambaz 44.700
Kerki
Köýtendag Köýtendag 36.400
Saýat Saýat 47.000

Gospodarka

edytuj

Ośrodek wydobycia minerałów, węgla, soli, siarki i gazu ziemnego[1].

W rejonie Amu-darii hoduje się zwierzęta gospodarskie i jedwabniki oraz uprawia zboża, bawełnę, melony; na terenach pustynnych rozwinęła się hodowla owiec rasy karakuł. Wilajet jest największym ośrodkiem przemysłu bawełnianego i jedwabniczego w kraju, do tego znajdują się tutaj zakłady produkujące tkaniny i dzianinę, mąkę oraz wyroby cukiernicze; rozwijają się przemysł chemiczny i budowlany[1].

Ochrona przyrody

edytuj

Na terytorium wilajetu umiejscowione są trzy rezerwaty przyrody: Amyderýa, Repetek oraz Köýtendag. W drugim znajduje się miejsce uznawane za najgorętsze na Ziemi. Köýtendag z kolei jest uważany za główną atrakcję wilajetu lebapskiego ze względu na zachowane pozostałości po dinozaurach oraz sporą liczbę chronionych zwierząt i roślin[1].

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f g h Лебапский велаят, регион – Туркменистан. tochka-na-karte.ru. [dostęp 2017-10-29]. (ros.).
  2. Wilajet lebapski. Mapy Google. [dostęp 2017-10-29]. (pol.).