Wilżyna rozłogowa

Wilżyna rozłogowa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	bobowce
Rodzina	bobowate
Podrodzina	bobowate właściwe
Rodzaj	wilżyna
Gatunek	wilżyna rozłogowa
	Nazwa systematyczna
	Ononis repens L.; Sp. pl. 2:717. 1753
Synonimy
	Ononis procurrens Wallr.; Ononis spinosa subsp. procurrens (Wallr.) Briq.; Ononis maritima Dumort.;
	Ononis procurrens Wallr.; Ononis spinosa subsp. procurrens (Wallr.) Briq.; Ononis maritima Dumort.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wilżyna rozłogowa (Ononis repens L.) – gatunek rośliny wieloletniej z rodziny bobowatych. Występuje w środkowej i zachodniej Europie. W Polsce objęta ochroną.

Rozmieszczenie geograficzne

Występuje w środkowej i zachodniej Europie, na północy sięga do Wielkiej Brytanii i krajów skandynawskich, na wschodzie do Polski i zachodniej Ukrainy, na południu do Bułgarii, krajów byłej Jugosławii, północnych Włoch i Hiszpanii^[3]. W Polsce występuje nierzadko w części północno-zachodniej (na zachód od dolnej Wisły, na północ od Noteci oraz na ziemi lubuskiej), rzadko na Dolnym Śląsku^[4].

Morfologia

Pokrój: Roślina z rozłogami, leżąca lub podnosząca się o długości pędów do 40, rzadko do 60 cm.
Łodyga: Kosmato ogruczolona dookoła, bezbronna lub z nielicznymi i dość miękkimi cierniami. Zakorzenia się u nasady, poza tym leży lub podnosi się.
Liście: Ulistnienie skrętoległe, liście podłużnie eliptyczne, na szczycie zaokrąglone, rzadziej wycięte. W dotyku lepkie, ale nie cuchnące.
Kwiaty: Motylkowe, wyrastające w kątach liści pojedynczo, rzadziej po dwa, zwykle oddalone od siebie, rzadko tworzące luźne i krótkie grona. Kielich ogruczolony o ostrych ząbkach do trzech razy dłuższych od rurki. Korona różowa z żagielkiem dłuższym od skrzydełek.
Owoc: Jajowaty, żółtawobrązowy strąk krótszy od kielicha, w nim ukryty. Nasiona brodawkowate.

Biologia i ekologia

Bylina lub półkrzew. Kwitnie od czerwca do lipca (czasem do września). Rośnie na murawach, przydrożach i na skrajach lasów^[5]. Tworzy mieszańce z wilżyną ciernistą^[6].

Zagrożenia i ochrona

Nieprzerwanie od 2004 roku roślina podlega w Polsce częściowej ochronie gatunkowej, status ochronny został utrzymany w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin^[7]^[8]. Jest zagrożona poprzez bezpośrednie niszczenie oraz eutrofizację siedlisk^[6].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-03] (ang.).
↑ Taxon: Ononis repens L.. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-03-03]. (ang.).
↑ Adam Zając, Maria (red.) Zając: Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001. ISBN 83-915161-1-3.
↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
↑ ^a ^b Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną (Dz.U. z 2004 r. nr 168, poz. 1764).
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2014 r. poz. 1409).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-03] (ang.).

[grin-3] Taxon: Ononis repens L.. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-03-03]. (ang.).

[zajac-4] Adam Zając, Maria (red.) Zając: Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001. ISBN 83-915161-1-3.

[rutkowski-5] Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[C-6] Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.

[rozp2004-7] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną (Dz.U. z 2004 r. nr 168, poz. 1764).

[rozp2014-8] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2014 r. poz. 1409).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]