Wiktor Szałkiewicz

Wiktor Szałkiewicz (biał. Віктар Антонавіч Шалкевіч[a], Wiktar Antonawicz Szałkiewicz, ros. Виктор Антонович Шалкевич, Wiktor Antonowicz Szałkiewicz; ur. 9 lutego 1959 w Porozowie) − mieszkający na Białorusi aktor, poeta i bard, wyrosły na pograniczu kultur białoruskiej, polskiej i żydowskiej.

Wiktor Szałkiewicz
Віктар Шалкевіч
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

9 lutego 1959
Porozów

Instrumenty

gitara

Gatunki

piosenka autorska

Zawód

aktor, poeta, bard

Odznaczenia
Medal 100-lecia Białoruskiej Republiki Ludowej Order Uśmiechu

Życiorys

edytuj
 
Wiktor Szałkiewicz podczas koncertu w Witebsku, 2010 rok
Wiktor Szałkiewicz podczas koncertu w Warszawie, 25 marca 2012 roku

Urodził się 9 lutego 1959 roku w osiedlu typu miejskiego Porozów, w rejonie świsłockim obwodu grodzieńskiego Białoruskiej SRR[1]. Jego tożsamość ukształtowała się na pograniczu trzech kultur: białoruskiej, polskiej i żydowskiej. W 1980 roku ukończył Białoruski Państwowy Instytut Teatralno-Artystyczny[2], oddział autorski w klasie A. Butakoua, Ju. Sidaraua, B. Utoraua[3]. W latach 1980−1987[2] (według innego źródła − w latach 1980−1991[3]) pracował w Grodzieńskim Obwodowym Teatrze Dramatycznym. W latach 1987−1990 był wykładowcą reżyserii i sztuki aktorskiej w szkole kulturalno-oświatowej[2]. Od 1990 roku[2] (według innego źródła − od 1991 roku[3]) pracował jako aktor w Grodzieńskim Obwodowym Teatrze Lalek[3].

Twórczość

edytuj

Wiktor Szałkiewicz jest aktorem, poetą i bardem. Pisze i wykonuje piosenki od czasów szkolnych. Koncertował na Białorusi, Czechach, Francji, Litwie, Niemczech, Polsce, Rosji. Zagrał główne role w filmach Slozy błudnogo syna (pol. Łzy syna marnotrawnego) i Sładkij jad lubwi (Słodki jad miłości; oba wytwórni „Spadar D.”, Białoruś). Piosenki jego autorstwa uważane są za bardzo osobiste, łączy się w nich liryka i publicystyka. Pełne są sarkazmu, ironii i żalu po niespełnionych nadziejach. Często poruszają wzniosłe tematy, ale jednocześnie nie ma w nich patosu. Wychowanie na pograniczu kultur sprawiło, że Szałkiewicz często porusza tematykę życia codziennego ludzi, którzy czują więź z ojczystą ziemią, ale uważają życie − miłość, śpiew, taniec, wychowanie dzieci − za ważniejsze od niekończących się wojen, zmieniających się okupacji i następujących po sobie kolejno władz. Wiktor Szałkiewicz podczas występów jest paradoksalny i nieprzewidywalny. W pracy w teatrze lalek jego ulubionym spektaklem są Tutejsi według sztuki Janki Kupały[2].

Wiktor Szałkiewicz jest zdobywcą Grand Prix festiwalu „Basowiszcza 1992”, Grand Prix festiwalu „Jesień Bardów 1992”, laureatem Festiwalu Pieśni Autorskiej ORRA[3] i zdobywcą nagrody w nominacji „Wydarzenie festiwalu”, zdobywcą Grand Prix Ogólnopolskiego Konkursu „Przybycie Bardów 2005”[4].

Albumy, piosenki

edytuj
  • Album MC Prawincyja (1992[2]; według innego źródła − 1993[4]);
  • album MC Smutny biełaruski bluz (1996);
  • album MC Bałady i ramansy („Karta'97”, 1998);
  • album CD Dobraj ranicy. Wybranaje („BMAGroup”, 2002);
  • album CD Za 100 krokau ad Wostraj Bramy, abo Hieahrafija WKŁ i wakolicau („BMAGroup”, 2003);
  • album CD Haradzieniec pryziamliusia u Minsku („BMAGroup”, 2006);
  • album CD Enigmatyczne kino Lwow (po polsku)
  • album CD Шчасьлівая сямёрка (2009, Live)[5]
  • album CD Viktar Šalkievič („uCentry”, 2019);[6]
  • piosenka Światy Mikałaj (w albumie Światy wieczar, 2000);
  • piosenka Jołaczka (w zbiorze Dni latuć. Pieśni z-za kratau, „BMAGroup”, 2005)[4].

Spektakle

edytuj
  • Плач перапёлкі[7]
  • Атрад[7]
  • Łzy syna marnotrawnego /Сьлёзы блуднага сына (rola główna)[8]
  • Słodka trucizna miłości /Салодкі яд каханьня (rola główna)[8]
  • Tutejsi/ Тутэйшыя[9]

Odznaczenia

edytuj
  1. Zapis według oficjalnego wariantu języka białoruskiego. Alternatywna forma zapisu, przy użyciu białoruskiej łacinki: Viktar Antonavič Šałkievič.

Przypisy

edytuj
  1. Kto... s. 249.
  2. a b c d e f Kto... s. 250.
  3. a b c d e Encykłapiedyja... s. 334.
  4. a b c Encykłapiedyja... s. 335.
  5. Віктар Шалкевіч "Шчаслівая сямёрка" (+аўдыё) / Experty.by
  6. Віктар Шалкевіч прэзентуе ў Мінску новы альбом “Viktar Šalkievič”
  7. a b belmy.by: Віктару Шалкевічу – 50!. [dostęp 2009-12-16]. (biał.).
  8. a b ballada.pl: Wiktor Szałkiewicz. [dostęp 2009-12-16]. (pol.).
  9. Białostocki Teatr Lalek: Grodzieński Teatr Lalek: Tutejsi sceny tragikomiczne. [dostęp 2009-12-16]. (pol.).
  10. Siarhiej Nawumczyk: Алексіевіч, Пазьняк, Вольскі, Эрыксан, Белавус. Хто яшчэ ўзнагароджаны мэдалём у гонар БНР-100. svaboda.org, 27 marca 2019. [dostęp 2024-08-25]. (biał.).
  11. Szałkiewicz Wiktor. Opis postaci.. orderusmiechu.pl. [dostęp 2024-08-25].

Bibliografia

edytuj
  • Centrum Naukowo-Analityczne „Białoruska Perspektywa”: Kto jest kim w Białorusi. Białystok: Podlaski Instytut Wydawniczy, 2000, s. 313, seria: Biblioteka Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska – Białoruś. ISBN 83-913780-0-4.
  • Encykłapiedyja biełaruskaj papularnaj muzyki. Mińsk: Zmicier Kołas, 2008, s. 368. ISBN 978-985-6783-42-8. (biał.).