Pomoc:Dzielenie artykułów na sekcje

Skocz poniżej nawigacji.

Dla każdego

Te informacje dotyczą zarówno edytora wizualnego, jak i edytora wikikodu (Czym to się różni?)

Dzielenie artykułów na mniejsze elementy ma spowodować, że układ treści będzie bardziej przejrzysty, a czytanie artykułów – szczególnie tych długich – wygodniejsze.

Duże artykuły powstają na dwa sposoby: jako luźny zbiór zdań (dopisanych przez różnych autorów, albo jako zestaw porad jednego autora) lub na bazie jakiegoś eseju. Oba sposoby z punktu widzenia Wikipedii mają swoje wady, które wymagają dopracowania:

• w luźnym zbiorze nie ma hierarchii i sprawia to wrażenie, jakby artykuł składał się z samych dygresji; zniechęca to do lektury, bo nie wiadomo, co jest esencją, a co tylko rozwinięciem tematu;
• tekst napisany jako esej także jest nieczytelny; tu wprawdzie często istnieje logiczny ciąg, ale jego odkrycie wymaga prześledzenia całego tekstu i także nie widać na pierwszy rzut oka, co jest najważniejsze.

Dobrze podzielony tekst samym układem ułatwia znajdowanie interesujących faktów. Sugeruje też, gdzie należy dodawać kolejne informacje, a nawet może podpowiadać, które wątki należałoby dopisać. Do dzielenia używa się sekcji i akapitów.

Sekcje

Trzeba się zastanowić, co w danym tekście jest najważniejsze, i wymyślić odpowiedni tytuł dla każdego z tych tematów. Jest dobrze, jeśli na pierwszy rzut oka widać np. życiorys, twórczość, ale czasem tak niestety nie jest. Inny przydatny podział to okresy historyczne, np. wieki kalendarzowe albo okres między wojnami.

Sekcja nie powinna zawierać więcej tekstu, niż się jednorazowo mieści na ekranie, i nie mniej niż dwa akapity. Jeśli to nie wystarczy, bo wątek jest bogatszy, to należy pomyśleć o dodaniu podsekcji. Jeśli i to za mało (i np. spis treści nie mieści się na jednym ekranie), to trzeba pomyśleć, którą partię tekstu należy wydzielić do osobnego artykułu, a pozostawić tylko kilkuzdaniowe streszczenie i link do tego artykułu (Szablon:Osobny artykuł) pod tytułem tej sekcji (tak, jak to jest zrobione w sekcji Definicja tego artykułu). Niemniej wiele zależy od tematyki artykułu, czasem długie sekcje są niezbędne – warto wtedy zadbać o dołączenie jakichś grafik.

W anglojęzycznej Wikipedii, gdzie długie artykuły są częste, zdarza się, że w artykule na 1,5 ekranu jest kilka nagłówków 2. rzędu, czyli zawierających linię rozdzielającą. W polskojęzycznej należy stosować – jako podstawowe – nagłówki 2. rzędu, a jako nagłówki podsekcji – 3. i 4. rzędu.

Należy unikać dzielenia na sekcje artykułów krótkich (mniejszych niż ekran), chyba że podział taki jest wymogiem konkretnego typu artykułu (np. określony wzorzec mają artykuły o gatunkach zwierząt czy roślin).

Oddzielnymi sekcjami, umieszczonymi na końcu, muszą być sekcje końcowe, tzn. zawsze sekcja „Przypisy”, do tego najczęściej także „Bibliografia” i „Linki zewnętrzne”.

Akapity

Akapity powinny się składać z kilku zdań wyrażających jedną myśl. Bywa, że artykuły w Wikipedii powstają przez doklejanie kolejnych informacji, a nie jako spójne omówienia. Wtedy akapity tworzą się dosyć przypadkowo. Wymaga to potem dzielenia akapitów, które zawierają nawet kilka myśli, i porządkowania chaotycznego układu zdań.

Warto pamiętać, że w przypadku list można użyć opcji wypunktowania lub numerowania.

Definicja

Nawet w niewielkim artykule należy dbać o to, żeby na początku znajdowało się zdanie lub dwa ścisłego wyjaśnienia, a reszta była oddzielnie. Chodzi o to, żeby osoba, która chce się tylko zorientować, o czym jest artykuł, nie musiała czytać go całego.

Przykład przed podziałem:

Jan Kowalski (1950–2000) – polski pisarz, poeta i muzyk. Jest najbardziej znany z działalności na rzecz psów i kotów, na które przeznaczał większość swoich tantiem, ponieważ od dziecka miał swoją ulubioną świnkę morską, o której napisał też większość swoich utworów. Była ona też inspiracją do opery i mniejszych form muzycznych.

Po podziale:

Jan Kowalski (1950–2000) – polski pisarz, poeta i muzyk. Jest najbardziej znany z działalności na rzecz psów i kotów.

Zwierzętom przeznaczał większość swoich tantiem, ponieważ od dziecka miał swoją ulubioną świnkę morską, o której napisał też większość swoich utworów. Była ona też inspiracją do opery i mniejszych form muzycznych.

Czasem ten podział sam się nie narzuca, ale to może znaczyć, że zwięzłą definicję trzeba napisać na nowo, a obecny tekst przesunąć do rozwinięcia.

Ilustracje

Dobrze, jeśli artykuł ma jakąś ilustrację. Powinna ona znajdować się na samej górze, koło definicji. Jeśli jest ich więcej, należy je umieszczać na początku danej sekcji (tu mamy przykład nietypowej sekcji jednoakapitowej – kwestia grafik nie pasuje do żadnej innej sekcji, a nie jest tak ważna, żeby znajdowała się we wprowadzeniu).

Kompozycja

To wszystko są oczywiście tylko składniki do ugotowania smacznej zupy, jaką ma być medalowy, długi artykuł. Przy redagowaniu warto skorzystać z „zasady trójpodziału”:

• zwięzła definicja (1–3 zdania w jednym akapicie);
• krótki opis, czyli wprowadzenie lub streszczenie (kilka akapitów);
• reszta podzielona na sekcje.

Nie ma to zastosowania do krótkich artykułów, w których ważne jest tylko wydzielenie ścisłej definicji od całej reszty. Jest za to istotne, jeśli autor wstawił esej. W eseju pisanym np. do druku wystarczy tylko tytuł, a dalej jest już tylko tekst podzielony na akapity. Wikipedyzacja w tym wypadku polega na ręcznym stworzeniu krótkiej definicji, napisaniu krótkiego streszczenia oraz podzieleniu reszty na sekcje.

Jeśli to jest z kolei artykuł niemający spójnej formy, to po podziale na sekcje zwykle zostaje kilka osobnych zdań, które nigdzie nie pasują. Z nich musi powstać albo osobna sekcja, albo powinny wylądować na końcu streszczenia jako osobne zdania lub po 2–3 w jednym akapicie (często to np. informacje typu „Żonaty, ma 5 dzieci. Mieszka w Pcimiu Górnym.”).

Uwagi dodatkowe

Najlepiej jest napisać nowy artykuł z uwzględnieniem logicznego podziału na części, ale jest już sporo gotowych artykułów, którym należy dopiero narzucić jakąś strukturę – nie odpuszczajmy im.

Dzielenie jest procesem czysto redakcyjnym i w większości nie trzeba mieć żadnego pojęcia o temacie, bo dobry tekst sam podpowiada, jak go należy podzielić, jakie są w nim kluczowe zagadnienia. Trzeba jednak pamiętać, że czasem potrzeba głębszej znajomości tematu, żeby nie zasugerować czegoś głupiego i wydobyć naprawdę najważniejsze wątki. Szczególnie dotyczy to pisania definicji i wprowadzenia do esejów.

Długie teksty czasem są długie dlatego, że zawierają całe akapity cytatów albo wręcz utworów. To błąd – pojedyncze cytaty albo krótkie utwory mogą się znajdować dla ilustracji, ale Wikipedia ma omawiać hasła „swoimi słowami”. Takie dodatki należy przenosić w odpowiednie miejsce, czyli np. do Wikicytatów albo Wikiźródeł.

Przykłady dzielenia

Uwaga! Wikipedia się ciągle rozwija, więc aktualne wersje nie muszą przypominać wersji tuż po podziale.

• ptasia grypa – trudny do podziału, zlepek różnych informacji, które można dzielić według różnych kluczy (wersja sprzed podziału: [1])
• gołębiowate – bardzo długie listy wymagają podsekcji, czasem nic lepszego nie da się dla nich zrobić bez głębszych zmian merytorycznych (wersja sprzed podziału: [2])
• siła nośna – tu matematyczne wyjaśnienia zostały wydzielone do osobnego artykułu głównego, dzięki temu ilość i długość sekcji udało się utrzymać w granicach rozsądku (wersja sprzed podziału: [3])
• baramin – bez sekcji i zastosowania trójpodziału ciężko to w ogóle ogarnąć (wersja sprzed podziału: [4])
• Zygmunt III Waza – trudny do podziału, bo w większości ma charakter eseju; ciężko wymyślić dobre tytuły, bo ilość tekstu nie jest proporcjonalna do wagi danego zagadnienia, np. więcej o objęciu tronu niż o wojnach z Turcją (wersja sprzed podziału: [5])
• Antoni Kucharczyk – artykuł z odpowiednim podziałem na sekcje, ale zawierający początkowo wiersze poety, przez co niepotrzebnie tracił płynność; ostatecznie zostały one przeniesione do Wikiźródeł, pozostał tylko jeden cytat dla "zilustrowania" biografii (wersja sprzed podziału: [6])