Pomoc:Kategorie

Dla każdego

Te informacje dotyczą zarówno edytora wizualnego, jak i edytora wikikodu (Czym to się różni?)

Kategoria – strona wyświetlająca listę linków do artykułów poświęconych pokrewnej tematyce; pełni rolę analogiczną do katalogu tematycznego w bibliotece. Podobnie jak katalog tematyczny w bibliotece, kategorie są uporządkowane alfabetycznie oraz mogą znajdować się tam podkategorie. Ponadto w pasku na dole strony znajdują się kategorie nadrzędne. Tak więc układ takiej strony jest nie tylko alfabetyczny, ale również hierarchiczny. Każda strona kategorii tworzy się automatycznie, ale po ręcznym dodaniu w każdym z wybranych artykułów odpowiedniego linku do tejże kategorii. W jednym artykule można wstawiać linki do wielu kategorii.

Zasady tworzenia nazw kategorii i ich hierarchii są opisane w: Wikipedia:Kategoryzacja.

Strony kategorii można edytować i dodawać do nich tekst, podobnie jak do wszystkich innych stron w Wikipedii, jednak tekst ten powinien ograniczać się wyłącznie do opisu przedmiotu kategorii.

Nie wstawiamy na stronę kategorii artykułów ręcznie i nie uzupełniamy ręcznie listy artykułów w kategorii.

Przykład:

W kategorii Odznaczeni Orderem Virtuti Militari nie opisujemy samego orderu, tylko stwierdzamy, że jest to kategoria grupująca biografie osób, którym ten order przyznano. Nie dodajemy też ręcznie kolejnych osób. Jeśli jakiejś osoby brakuje, należy najpierw napisać jej biografię w osobnym artykule, a następnie dodać ją do kategorii w sposób opisany niżej.

Lista istniejących kategorii jest dostępna w Specjalna:Kategorie.

Dodawanie kategorii w edytorze wizualnym

	Edytowanie kategorii wykonuje się po kliknięciu pozycji „Kategorie” w menu „Opcje strony”.

	Przycisk „Kategorie” otwiera okno, w którym wymienione są kategorie oraz pozwala dodać nowe. Istnieje możliwość skonfigurowania klucza sortowania, używanego do wstawiania danej strony na stronach kategorii. Na przykład domyślnym kluczem sortowania hasła „Gabriel Narutowicz” jest tytuł hasła i w kategorii „Prezydenci Polski” to hasło byłoby wykazane pod literą „G”, a nie „N” (faktycznie to hasło ma jawnie ustawiony klucz sortowania „Narutowicz, Gabriel” i jest wykazane pod literą „N”).

	Aby dodać nową kategorię, należy wpisać jej nazwę w pole „Dodaj kategorię”. Po wpisaniu nazwy kategorii edytor wizualny odszuka możliwe dopasowania istniejących kategorii. Można zarówno wybrać istniejącą kategorię, albo dodać nową. (Dopóki strona kategorii nie zostanie utworzona, nowa kategoria będzie pokazana jako czerwony link po zachowaniu zmian).

	Aby usunąć dołączoną kategorię, należy kliknąć na nią, a następnie na ikonę „Usuń” (obrazek kosza) w oknie, które się pojawi. Można także określić klucz sortowania dla poszczególnych kategorii. Zastępuje on w danym przypadku ogólny klucz sortowania.

	Po zakończeniu należy kliknąć Zastosuj, by zamknąć okno i wrócić do edycji strony.

Dodawanie kategorii w kodzie źródłowym

Jak artykuł Życie dodać do Kategoria:Biologia? W edytorze wizualnym: wybieramy „Opcje strony” – „Kategorie”, w kodzie źródłowym: wpisujemy [[Kategoria:Biologia]]. Strony mogą być przypisane do więcej niż jednej kategorii.

W ten sam sposób edytuje się strony kategorii, dodając kategorie nadrzędne.

Kategorie, do których należy strona, są wyświetlane w lewym dolnym rogu strony niezależnie od tego, w którym miejscu na stronie [[Kategoria:Biologia]] zostało wpisane. Aby zachować porządek, należy listę kategorii umieścić na końcu strony.

W kodzie źródłowym przy wstawianiu kategorii do strony ze względów czysto estetycznych (jednolitość wyglądu kodu) powinno się zadbać, aby wyraz kategoria zaczynał się wielką literą i analogicznie pierwszy wyraz nazwy kategorii. Nie powinno też być odstępów wokół dwukropka.

[[Kategoria:Nazwa kategorii]] – dobrze

[[Kategoria:nazwa kategorii]] – źle

[[Kategoria: nazwa kategorii]] – źle

Jak wybrać kategorię?

Zanim dodasz stronę do kategorii pomyśl, czy nie istnieje bardziej szczegółowa kategoria, do której można ją dopasować. Generalnie powinniśmy się starać, by strony były umieszczone w jak najbardziej szczegółowych kategoriach. Jeśli piszesz artykuł o spaghetti, to nie umieszczaj go w Kategoria:Sztuka kulinarna, ale raczej w Kategoria:Kuchnia włoska. Aby znaleźć najbardziej szczegółową kategorię, najlepiej zajrzeć od kategorii ogólniejszej i w niej rozpocząć szukanie.

Jeśli znajdziesz już odpowiednie kategorie szczegółowe, umieść stronę jedynie w tych kategoriach. Nie wstawiaj kategorii nadrzędnych. Przykładowo artykuł o miejscowości w Polsce umieść tylko w kategorii odpowiedniej gminy. Nie dodawaj już kategorii powiatu czy tym bardziej województwa.

Sortowanie listy

W kategoriach strony są sortowane według ich nazw, w następującej kolejności:

!"#$%&'()*+,-./0123456789:;<=>?@AĄBCĆDEĘFGHIJKLŁMNŃOÓPQRSŚTUVWXYZŹŻ[\]^_'{|}~

Litery spoza alfabetu polskiego (np. „ö”, „æ”, „ß”) sortują się jak ich najbliższe odpowiedniki w alfabecie łacińskim (najczęściej sprowadza się to do zignorowania znaków diakrytycznych – w tym przykładzie znaki zostaną posortowane odpowiednio jako „o”, „ae”, „ss”).

Jeśli jednak takie sortowanie byłoby niewłaściwe, to można ustalić, jak hasło ma być sortowane. Przykładem są artykuły biograficzne, które powinny być sortowane według nazwisk, a nie według imion, np. hasło Charles Darwin powinno pojawiać się w kategoriach pod literą D, a nie pod C.

Aby zmienić sortowanie strony, w edytorze wizualnym w menu „Kategorie”, pod nagłówkiem „Opcje”, piszemy: Darwin, Charles. W kodzie źródłowym używamy magicznego słowa {{SORTUJ:}}, na przykład:

{{SORTUJ:Darwin, Charles}}
[[Kategoria:Angielscy biolodzy]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1809]]
[[Kategoria:Zmarli w 1882]]

Po dwukropku w {{SORTUJ:}} wpisujemy jakby nową nazwę strony, która będzie używana przy ustalaniu porządku alfabetycznego wewnątrz kategorii. Dzięki temu hasło Charles Darwin we wszystkich kategoriach (w całej polskojęzycznej Wikipedii) widoczne będzie pod literą D.

Możliwe jest także ustalenie różnych sposobów sortowania w poszczególnych kategoriach. Powinno się wziąć pod uwagę, że jeśli w danej kategorii nazwy większości stron zaczynają się podobnie, to zbiją się one w jedną grupę – np. w Kategorii Algorytmy w teorii liczb wszystkie hasła Algorytm… znajdą się pod literą A. Pożądane jest raczej, by strony w tej kategorii były przyporządkowane do liter alfabetu według nazw algorytmów, np. Algorytm Euklidesa powinien występować pod literą E. W edytorze wizualnym w menu „Kategorie” klikamy na dodaną kategorię i wypełniamy pole „Sortuj tę stronę jako”. W kodzie źródłowym uzyskujemy to, pisząc:

[[Kategoria:Algorytmy w teorii liczb|Euklidesa]]

Po kresce pionowej wpisujemy wyrażenie, które będzie używane przy ustalaniu położenia strony w danej kategorii (dla każdej kategorii możemy ustalić inny porządek). W podanym przykładzie w kategorii Kategoria:Algorytmiczna teoria liczb Algorytm Euklidesa znajdzie się pod literą E, a w innych kategoriach – pod literą A.

Czasem należy łączyć oba sposoby zmiany sortowania: najpierw używamy ogólnego sortowania żeby ustalić kolejność we wszystkich kategoriach, a później za pomocą drugiego mechanizmu tworzymy od niej wyjątki w poszczególnych kategoriach.

Umieszczanie wybranych stron na początku listy

W niektórych kategoriach występują strony z artykułami wyraźnie ważniejszymi od pozostałych (np. strona Queen w kategorii Kategoria:Queen). Takie strony powinny znaleźć się na samym początku listy. W kodzie źródłowym takiego ważnego artykułu w linku do kategorii dodaje się pionową kreskę i spację, przez co jest on sortowany względem spacji, czyli jeszcze przed literą „A”:

[[Kategoria:Queen| ]]

...natomiast poniższe zapisy, chociaż również pozycjonują artykuł na początku listy, są niepożądane, np.:

[[Kategoria:Queen|*]]

[[Kategoria:Queen|!]]

...gdyż, co prawda, również umieszczą stronę na początku listy, ale niepotrzebnie pod znakiem gwiazdki lub wykrzyknika. Takie znaki są przez niektóre boty zamieniane na znak spacji.

Umieszczanie kilku sekcji na początku listy

Można jednak w ramach stron umieszczonych na początku listy dokonać kolejnego podziału, np. w kategorii Kategoria:Oleje roślinne jest kilka najważniejszych artykułów na początku listy (sortowanych po spacji), a po nich kilka kolejnych (dotyczących wspólnej tematyki wysychania olejów), które mogą być sortowane np. po gwiazdce (czyli nadal przed literą „A”). W tych pierwszych najważniejszych artykułach linki do kategorii są zbudowane w postaci [[Kategoria:Oleje roślinne| ]], w tych drugich dodana jest gwiazdka, ale z powtórzoną nazwą danego artykułu, np. w artykule Oleje nieschnące link do kategorii zbudowany jest następująco:

[[Kategoria:Oleje roślinne|*Oleje nieschnące]]

...co zapobiega usunięciu gwiazdki przez bota. Efekt można obejrzeć tutaj.