Wikipedia:Artykuły na medal/Styczeń Marzec 2020

Pacyfikacje „hubalowskie” – określenie akcji represyjnej przeprowadzonej przez okupantów niemieckich w Polsce w dniach 30 marca – 11 kwietnia 1940 roku, wymierzonej we wsie, w których pobliżu operował oddział majora Henryka Dobrzańskiego ps. „Hubal”. W akcji pacyfikacyjnej uczestniczyły jednostki SS, Ordnungspolizei, Selbstschutzu oraz NSKK. Obławą na oddział „Hubala” oraz represjami wobec ludności cywilnej kierowali Wyższy Dowódca SS i Policji w Generalnym Gubernatorstwie, SS-Obergruppenführer Friedrich Wilhelm Krüger, oraz Dowódca SS i Policji w dystrykcie radomskim, SS-Oberführer Fritz Katzmann. Różnymi formami represji dotkniętych zostało 31 wsi w powiatach koneckim, kieleckim oraz opoczyńskim, przy czym cztery wsie zostały doszczętnie spalone, a w piątej zniszczono większą część zabudowy. Zamordowanych zostało 712 polskich cywilów. Pacyfikacje „hubalowskie” były pierwszą tego typu akcją represyjną przeprowadzoną przez Niemców w okupowanej Polsce i Europie. W niektórych polskich źródłach pacyfikacje „hubalowskie” bywają określane mianem Aktion Hubal.

Lista utraconych okrętów podwodnych United States Navy – zestawienie okrętów podwodnych marynarki wojennej Stanów Zjednoczonych, które zostały utracone w wyniku działań wojennych, bądź też zatonęły z innych przyczyn. Od początku oficjalnego wykorzystywania okrętów podwodnych marynarka amerykańska utraciła 65 jednostek, co w większości przypadków wiązało się ze śmiercią całej załogi, bądź też jej części. Niektóre okręty zostały utracone w wyniku zjawisk meteorologicznych, inne z powodu różnorakich awarii technicznych lub błędów ludzkich, część natomiast utracono w wyniku działań wojennych prowadzonych przez przeciwnika. Przed wybuchem II wojny światowej United States Navy utraciła łącznie dziewięć okrętów podwodnych; podczas II wojny światowej aż – 52 okręty podwodne. Po zakończeniu II wojny światowej marynarka wojenna Stanów Zjednoczonych utraciła cztery jednostki: dwie z przyczyn technicznych, jedną z powodu kolizji z innym okrętem, ostatni zaś przypadek – utrata USS Scorpion (SSN-589) w 1968 roku, pozostaje niewyjaśniony i jest jedną z najbardziej tajemniczych katastrof w dziejach amerykańskiej floty podwodnej.

Dyskografia Soundgarden – amerykańskiego zespołu muzycznego, składa się z sześciu albumów studyjnych, dwóch koncertowych, pięciu kompilacji, dwudziestu pięciu singli, siedmiu minialbumów, dwóch wideo, dwudziestu trzech teledysków i trzynastu soundtracków. Zespół powstał w 1984 roku w Seattle z inicjatywy wokalisty Chrisa Cornella, basisty Hiro Yamamoto oraz gitarzysty Kima Thayila. Premierowymi utworami zespołu były trzy kompozycje, które w 1986 roku zostały zamieszczone na kompilacji Deep Six. W 1988 roku, muzycy wydali debiutancki album studyjny Ultramega OK. W 1990 roku ukazał się drugi album studyjny – Louder Than Love. W 1991 roku na rynku ukazał się trzeci album studyjny Soundgarden – Badmotorfinger, który uplasował się na 39. miejscu w zestawieniu Billboard 200. Trzy lata później muzycy opublikowali czwarty album studyjny Superunknown, który zadebiutował na szczycie zestawienia Billboard 200. Płyta odnotowała dziesięciomilionową sprzedaż na świecie. Piąty albumem studyjnym był Down on the Upside wydany w 1996 roku. W 1997 roku, z uwagi na wewnętrzne konflikty, zespół zawiesił działalność na trzynaście lat. Reaktywacja Soundgarden miała miejsce w 2010 roku. Trzy lata później muzycy opublikowali szósty album studyjny King Animal. Łączny nakład sprzedanych płyt grupy wynosi 25 milionów na całym świecie, z czego 10 milionów egzemplarzy w Stanach Zjednoczonych.

Blasisaurus – rodzaj wymarłego dinozaura, ornitopoda z rodziny Hadrosauridae i podrodziny Lambeosaurinae, żyjącego w późnej kredzie na terenach dzisiejszej Europy. Gatunkiem typowym jest B. canudoi, opisany w 2010 roku na podstawie kości czaszki i żuchwy odkrytych w osadach formacji Arén w hiszpańskiej prowincji Huesca; holotypem jest lewa kość jarzmowa oznaczona MPZ99/667, oprócz tego znane są dwa fragmenty lewej kości szczękowej, prawa kość łzowa, lewa kość zębowa oraz prawa kość nadkątowa. Autapomorfią B. canudoi jest kość jarzmowa z wyrostkiem tylnym w kształcie haka, współwystępująca ze stosunkowo wąskim oknem podskroniowym w kształcie litery D. Z przeprowadzonej przez autorów jego opisu analizy kladystycznej wynika, że Blasisaurus był taksonem siostrzanym do rodzaju Arenysaurus; klad obejmujący oba te rodzaje był w nierozwikłanej trychotomii z rodzajem Amurosaurus i z kladem obejmującym wszystkich pozostałych przedstawicieli podrodziny Lambeosaurinae poza bazalnymi rodzajami Tsintaosaurus i Jaxartosaurus.

II bitwa pod Bornholmem – starcie okrętu kaperskiego Związku Pruskiego z niewielką flotą kaperską zakonu krzyżackiego 8 lipca 1460 roku w pobliżu wyspy Bornholm w trakcie wojny trzynastoletniej (1454-1466), zakończone zdobyciem okrętów krzyżackich przez okręt związkowy. Na skutek rozejmu pomiędzy Polską a Danią zawartego 28 lipca 1458 roku, zakon krzyżacki pozbawiony został pomocy jedynego aktywnie uczestniczącego w wojnie trzynastoletniej sojusznika. Brak własnej floty uniemożliwiał Krzyżakom zarówno zablokowanie szlaków morskich celem przeciwdziałania zyskownemu handlowi sprzymierzonych z Polską miast pruskich, jak i osłonę zagrożonych przez związkowych kaprów dostaw do portów pod kontrolą Zakonu. Zakon krzyżacki podjął próbę stworzenia własnej floty kaperskiej przy pomocy Amsterdamu, jednak jej trzon został zdobyty przez okręt kaperski Związku Pruskiego, dowodzony przez Szymona Lubbelowa 8 lipca 1460 roku koło leżącej na przecięciu szlaków transportowych wyspy Bornholm. W efekcie bitwy i jej następstw zakon krzyżacki utracił wszystkie okręty kaperskie, co załamało próbę budowy własnej floty przez wielkiego mistrza Zakonu Ludwiga von Erlichshausena i zakończyło działania zbrojne na Morzu Bałtyckim podczas wojny trzynastoletniej.

Mistrzostwa Świata w Lotach Narciarskich 2010 – edycja mistrzostw świata w lotach narciarskich, która została przeprowadzona między 18 a 21 marca 2010 roku na mamuciej skoczni Letalnica w Planicy. Przeprowadzone zostały dwie konkurencje – konkurs indywidualny, składający się z czterech serii i drużynowy na skoczni HS 215. Oba konkursy zostały rozegrane według nowego systemu punktacji, w którym oprócz not za styl i długości skoku, wpływ na notę końcową skoczka miały dodatkowo: siła i kierunek wiatru oraz długość najazdu na próg. W zawodach indywidualnych złoty medal zdobył Simon Ammann, który wyprzedził Gregora Schlierenzauera i Andersa Jacobsena. W konkursie drużynowym najlepsi okazali się reprezentanci Austrii w składzie: Wolfgang Loitzl, Thomas Morgenstern, Martin Koch i Gregor Schlierenzauer. Srebro zdobyła drużyna Norwegii, a brąz drużyna Finlandii. Do zawodów zostało zgłoszonych 70 skoczków z osiemnastu narodowych reprezentacji. Rozegrane w 2010 roku mistrzostwa świata w lotach narciarskich były 21. edycją tej imprezy i jednocześnie szóstymi mistrzostwami na obiekcie w Planicy.

Modrzewnica pospolita – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny wrzosowatych. Jest jedynym współczesnym przedstawicielem rodzaju modrzewnica Andromeda, choć czasem do rangi osobnego gatunku podnoszona jest odmiana z północno-wschodniej Ameryki Północnej (var. latifolia) nazywana modrzewnicą siwolistną lub kutnerowatą (A. glaucophylla). Modrzewnica pospolita rośnie wśród torfowców na mokradłach półkuli północnej w obszarach okołobiegunowych Europy, Azji i Ameryki Północnej, sięgając na południu do gór Europy Środkowej i Zachodniej (Pireneje, Alpy, Karpaty). W Polsce gatunek opisywany jest jako rozpowszechniony na niżu, rzadki w górach. Na wielu obszarach zanika z powodu przekształcania siedlisk. W Polsce poddany został ochronie prawnej od 2014 roku. Jest to roślina trująca o ograniczonym znaczeniu użytkowym – bywa uprawiana jako ozdobna, zwłaszcza w odmianach. Poza tym w Rosji była wykorzystywana przy garbowaniu skór, a rdzenni Amerykanie przygotowywali z niej napój i wykorzystywali leczniczo.

Pęczyna błotna – gatunek roślin należący do rodziny selerowatych (baldaszkowatych). Występuje w Europie Zachodniej i Środkowej, wszędzie w swym zasięgu będąc rośliną rzadką. Rośnie na terenach podmokłych w miejscach, gdzie nie musi konkurować z wyższymi roślinami z powodu wypasu zwierząt, podtapiania terenu w okresach zimowo-wiosennych lub koszenia. Jest uznany za gatunek bliski zagrożenia w skali kontynentu, w Polsce jest krytycznie zagrożony i objęty prawną ochroną gatunkową; występuje tylko na kilkunastu stanowiskach na Pomorzu Zachodnim i w Wielkopolsce. Stanowi przedmiot ochrony w europejskiej sieci Natura 2000. Może być stosowana jako roślina okrywowa na brzegach stawów. Ze względu na tradycyjne, choć mylne, włączanie tego gatunku do rodzaju selery, gatunkowi temu przypisywano prawdopodobnie podobne właściwości żywieniowe i lecznicze jak w przypadku selerów zwyczajnych, będących popularnym warzywem.

Kobe Bryant (ur. 23 sierpnia 1978 w Filadelfii, zm. 26 stycznia 2020 w Calabasas) – amerykański koszykarz, grający na pozycji rzucającego obrońcy. Od początku zawodowej kariery zawodnik Los Angeles Lakers. Razem z Shaquille’em O’Nealem poprowadził zespół do trzech mistrzostw z rzędu w latach 2000–2002. Po odejściu z Lakers O’Neala, Bryant został główną postacią klubu. W sezonach 2005/06 i 2006/07 był królem strzelców ligi. W 2006 roku, w meczu przeciwko Toronto Raptors zdobył 81 punktów, co jest drugim najwyższym osiągnięciem w historii ligi. Został wybrany najbardziej wartościowym zawodnikiem sezonu 2007/08. Po przegranych finałach w 2008 roku poprowadził Lakers do dwóch kolejnych tytułów mistrzowskich w 2009 i 2010 roku, będąc wybieranym najlepszym zawodnikiem obu finałów. Gra Bryanta była wielokrotnie nagradzana. Osiemnastokrotnie był wybierany do meczu gwiazd NBA i czterokrotnie zostawał najlepszym graczem tych spotkań. Piętnastokrotnie dostawał się do All-NBA Team. Bryant był także członkiem kadry narodowej i olimpijskiej Stanów Zjednoczonych, z którą w 2007 wygrał mistrzostwa Ameryki organizowane przez FIBA oraz dwukrotnie zdobył z nią złoty medal na igrzyskach olimpijskich.

FIS Ladies Grand Tournee 2000 – druga edycja FIS Ladies Winter Tournee, przeprowadzona w sezonie 1999/2000 na skoczniach w Niemczech oraz Austrii. Początek turnieju nastąpił 5 lutego 2000 roku, podczas zawodów drużynowych na skoczni w Breitenbergu. Następnego dnia, rozegrano konkurs indywidualny na tym samym obiekcie. Po raz trzeci skoczkinie rywalizowały 9 lutego w Saalfelden. Kolejne zmagania zostały rozegrane w Schönwaldzie, a turniej zakończył się 13 lutego konkursem na obiekcie w Baiersbronn. Pierwszy konkurs drużynowy wygrała reprezentacja Austrii w składzie: Magdalena Kubli, Sandra Kaiser, Eva Ganster oraz Daniela Iraschko. Pierwszą rywalizację indywidualną wygrała Eva Ganster, a w trzech kolejnych zawodach zwyciężyła Daniela Iraschko. Drugą zwyciężczynią turnieju została Daniela Iraschko, która zdobyła najwięcej punktów w klasyfikacji łącznej FIS Ladies Grand Tournee. Na drugim stopniu podium w generalnej klasyfikacji turnieju stanęła Eva Ganster, a na trzecim – Heidi Roth. W cyklu wystartowało łącznie 30 zawodniczek z ośmiu narodowych reprezentacji.

Lista dzieł El Greca – malarza, rzeźbiarza i architekta hiszpańskiego pochodzenia greckiego, przedstawiciela manieryzmu. Twórczość El Greca związana jest z późnym manieryzmem. Jego obrazy miały typowe cechy epoki i odznaczały się głęboką religijnością, mistycyzmem i egzystencjalnym niepokojem. Większość źródeł nie pozwala na dokładne określenie liczby stworzonych przez El Greca dzieł. Na podstawie sporządzanych przez historyków sztuki katalogów można określić, że było ich od 174 (według pierwszego katalogu Manuela Cossío z 1908 roku) do 235 i 385 dzieł (według kolejnych wydań jego prac, z których ostatnie pochodziło z 1928 roku). Niemiecki historyk sztuki August L. Mayer w pracach wydawanych w latach 1911–1931 podawał od 191 do 357 prac, w tym 145 różnych wariantów. W latach 1950–1970 José Camón Aznar skatalogował 803 prace El Greca. Harold Wethey w swojej monografii wymienia 285 dzieł, zaś José Gudiol 312. Duża część prac powstała w pracowni El Greca, a wiele dzieł było kopiowanych przez jego uczniów i naśladowców, w tym przez jego syna Jorge Manuela. Największą trudność historykom sztuki sprawia datowanie obrazów El Greca, ponieważ malarz przeważnie nie opatrywał swoich dzieł datą.

Tenryū – krążownik lekki japońskiej Cesarskiej Marynarki Wojennej z okresu międzywojennego oraz II wojny światowej. Należał do pierwszego typu krążowników lekkich marynarki japońskiej, nazwanego od niego typem Tenryū, składającego się z dwóch okrętów. Wszedł do służby w 1919 roku. Brał udział w wojnie chińsko-japońskiej w latach 30., a następnie w początkowych walkach II wojny światowej na Pacyfiku w latach 1941–1942, w tym bitwie o Wake i działaniach w rejonie Wysp Salomona oraz Nowej Gwinei. „Tenryū” był niewielkim krążownikiem, którego uzbrojenie główne stanowiły cztery działa kalibru 140 mm i sześć wyrzutni torpedowych. Jego wyporność standardowa wynosiła 3230 ts. Napędzały go turbiny parowe, pozwalające na osiąganie prędkości do 33 węzłów. Jedyną większą modernizacją dotyczącą wyglądu jednostki była zamiana masztu palowego na trójnożny dokonana w połowie 1930 roku. Okręt podczas służby nie otrzymał wyposażenia radarowego. „Tenryū” został zatopiony 18 grudnia 1942 roku przez amerykański okręt podwodny USS „Albacore” u wybrzeży Nowej Gwinei. Zginęło na nim 23 członków załogi, a 21 odniosło rany.

Polscy medaliści mistrzostw świata w narciarstwie klasycznym – zestawienie reprezentujących Polskę zawodników i zawodniczek, którzy zdobyli przynajmniej jeden medal mistrzostw świata w narciarstwie klasycznym. Pierwszym polskim medalistą mistrzostw świata jest Stanisław Marusarz, który w 1938 roku został wicemistrzem świata w konkursie skoków narciarskich na skoczni dużej. Łącznie na podium mistrzostw świata w narciarstwie klasycznym stanęło siedemnaścioro reprezentantów Polski, w tym dwóch na zasadzie „podwójnego mistrzostwa”, zgodnie z którą w latach 1924–1980 każdy medalista igrzysk olimpijskich stawał się automatycznie medalistą mistrzostw świata. Uwzględniając tę zasadę, pierwszym polskim złotym medalistą MŚ został w 1972 roku Wojciech Fortuna, który zdobył złoto olimpijskie w skokach narciarskich. Najbardziej utytułowanym polskim zawodnikiem pod względem liczby zdobytych złotych medali jest Adam Małysz, który wywalczył łącznie sześć medali, w tym cztery złote. Łączna liczba wszystkich medali wywalczonych przez polskich zawodników wynosi trzydzieści, z czego siedemnaście w skokach narciarskich, jedenaście w biegach oraz dwa w kombinacji norweskiej.

Arenysaurus – rodzaj ornitopoda z rodziny hadrozaurów żyjącego w późnej kredzie na terenie dzisiejszej Europy. Został opisany w oparciu o MPZ 2008/1 – niekompletną czaszkę obejmującą sklepienie czaszki i puszkę mózgową. Odkryte w pobliżu pozostałości żuchwy oraz szkieletu pozaczaszkowego zostały desygnowane na paratypy. Skamieniałości zostały wydobyte z datowanych na późny mastrycht osadów formacji Tremp w pobliżu miejscowości Arén w hiszpańskiej prowincji Huesca w południowo-centralnych Pirenejach. Całkowita długość czaszki Arenysaurus ardevoli jest szacowana na około 60 cm. U MPZ 2008/1 nie zachował się wydrążony grzebień kostny, występujący często u przedstawicieli Lambeosaurinae, jednak jego obecność u Arenysaurus jest bardzo prawdopodobna, na co wskazuje budowa tylnej części twarzoczaszki – podobna jak u innych lambeozaurów. Puszka mózgowa holotypu jest w pełni skostniała, co dowodzi, że należy ona do osobnika dorosłego. Kości czołowe nie są jednak w pełni połączone, sugerując, iż MPZ 2008/1 w chwili śmierci nie był stary. W pobliżu holotypu odkryto liczne fragmenty szkieletu pozaczaszkowego, obejmujące kręgi, żebra oraz kości kończyn. Odkryta kość udowa mierzy 711 mm, a długość łopatki szacuje się 525 mm.