Wikipedia:Artykuły na medal/Lipiec Wrzesień 2020

Greta Garbo (ur. 18 września 1905 w Sztokholmie, zm. 15 kwietnia 1990 w Nowym Jorku) – szwedzko-amerykańska aktorka filmowa i teatralna, uznawana za jedną z największych i najwybitniejszych gwiazd filmowych w historii kinematografii oraz jedną z legend i ikon okresu „Złotej Ery Hollywood”. Symbol seksu lat 20. oraz 30. XX wieku. Na dużym ekranie debiutowała, występując w szwedzkich produkcjach. Karierę rozpoczęła od udziału w melodramacie Gdy zmysły grają, dzięki któremu zyskała status wschodzącej gwiazdy. Jej kreacja zwróciła uwagę Louisa B. Mayera, szefa wytwórni Metro-Goldwyn-Mayer, który rok później sprowadził aktorkę do Hollywood. Zadebiutowała w niemym dramacie Słowik hiszpański. Jej trzeci film – melodramat Symfonia zmysłów z 1926 roku – uczynił z niej międzynarodową gwiazdę. W 1951 roku przyjęła obywatelstwo amerykańskie. W przekroju całej swojej kariery Garbo trzykrotnie nominowana była do nagrody Akademii Filmowej w kategorii dla najlepszej aktorki pierwszoplanowej. W 1955 roku została uhonorowana Oscarem za całokształt twórczości. American Film Institute umieścił jej nazwisko na 5. miejscu w rankingu „największych aktorek wszech czasów”.

Lista niemieckich krążowników liniowych – Kaiserliche Marine, marynarka wojenna Cesarstwa Niemieckiego, zbudowała w ostatnim dziesięcioleciu swego istnienia kilka typów krążowników liniowych. Klasa krążowników liniowych wyrosła z projektów wcześniej istniejących krążowników pancernych, miały one pełnić rolę zwiadowczą dla głównych sił floty i atakować siły rozpoznawcze nieprzyjaciela. Cesarz Wilhelm II wymagał, by nowe krążowniki liniowe mogły walczyć w szyku liniowym wraz z pancernikami, co miało zmniejszać liczbową przewagę wroga. SMS "Von der Tann" był pierwszym niemieckim krążownikiem liniowym. Został zbudowany w latach 1908–1910. Cesarska flota zbudowała przed wybuchem I wojny światowej kolejne cztery krążowniki liniowe z przeznaczeniem dla Hochseeflotte, następne dwa okręty zostały ukończone w czasie trwania konfliktu. Kolejne siedem znajdowało się w planach. Sześć z siedmiu krążowników liniowych ukończonych przed lub w czasie I wojny światowej brało udział w wielu akcjach bojowych, głównie na Morzu Północnym.

Facelift – debiutancki album studyjny amerykańskiego zespołu muzycznego Alice in Chains, opublikowany 21 sierpnia 1990 roku nakładem wytwórni Columbia Records. Głównymi autorami utworów są Layne Staley oraz Jerry Cantrell, a za produkcję odpowiada Dave Jerden. Nagrania zrealizowano od grudnia 1989 do kwietnia 1990 roku w London Bridge Studio w Seattle oraz w Capitol Recording Studio w Hollywood. Facelift promowały trzy single – „We Die Young”, „Man in the Box” oraz „Sea of Sorrow”. Album otrzymał w większości przychylne recenzje ze strony krytyków muzycznych, którzy zwracali uwagę na urozmaicone brzmienie, harmonie wokalne, mroczny nastrój oraz nawiązania do klasycznego metalu i hard rocka. Współcześnie Facelift uznawany jest przez krytyków za pierwszy album definiowany jako grunge’owy, który osiągnął sukces komercyjny, poprzez dotarcie do czołowej 50. zestawienia Billboard 200, wprowadzając tym samym brzmienie Seattle (ang. Seattle Sound) do mainstreamu, oraz przyciągając uwagę fanów metalu głównego nurtu.

Alstom Konstal – przedsiębiorstwo z siedzibą w Chorzowie produkujące pojazdy szynowe, w szczególności wagony metra i tramwaje, a także podzespoły dla pociągów. W 1864 roku zakłady zostały założone jako część Huty Królewskiej, a w 1917 roku zostały wyłączone z jej struktur jako osobne przedsiębiorstwo. W czasie II wojny światowej fabryka należała do koncernu Reichswerke Hermann Göring i produkowała na potrzeby wojska III Rzeszy, natomiast w okresie PRL-u, jako Chorzowska Wytwórnia Konstrukcji Stalowych Konstal, była głównym dostawcą tramwajów dla całego kraju oraz taboru kolejowego i różnego rodzaju konstrukcji stalowych dla Polski i innych państw. W 1995 roku akcje spółki zostały wniesione do Narodowych Funduszy Inwestycyjnych, po czym zakłady rozpoczęły współpracę z fabryką Linke-Hofmann-Busch należącą do francuskiego koncernu GEC Alsthom. W 1997 roku przedsiębiorstwo zostało zakupione przez ten koncern, a rok później, jednocześnie ze zmianą jego nazwy na Alstom, polska fabryka przyjęła obecną nazwę.

Dyskografia The Mars Volta – zespołu wykonującego rock progresywny powstałego w 2001 roku, składa się z sześciu albumów studyjnych, jednego albumu koncertowego, dwóch minialbumów i dziesięciu singli. Pierwszy album zespołu, De-Loused in the Comatorium, został wydany w 2003 roku tuż po zakończeniu europejskiej trasy koncertowej wraz z Red Hot Chili Peppers. Temat tego albumu koncepcyjnego jest związany z samobójczą śmiercią pochodzącego Julio Venegasa. W 2005 roku formacja wydała swój drugi album studyjny, Frances the Mute, który oparty jest na śmierci inżyniera dźwiękowego zespołu, Jeremy'ego Michaela Warda, który zmarł wskutek przedawkowania heroiny. Album sprzedał się w nakładzie 100000 kopii w ciągu pierwszego tygodnia sprzedaży i osiągnął czwarte miejsce na liście Billboard 200. Trzeci studyjny album zespołu, Amputechture, wydano w 2006 roku. Album uplasował się na 9. miejscu listy Billboard Top 200. Czwarty longplay zespołu, The Bedlam in Goliath, został wydany w 2008 roku. Rok później grupa wydała piąty album studyjny, Octahedron. Ostatnim wydawnictwem zespołu jest wydany w 2012 roku album Noctourniquet. The Mars Volta zakończyła działalność w 2013 roku.

Grand Prix Węgier 2008 – jedenasta eliminacja Mistrzostw Świata Formuły 1 sezonu 2008, odbywająca się w dniach 1–3 sierpnia 2008 roku na torze Hungaroring w Mogyoród. Wyścig miał miejsce 3 sierpnia i składał się z 70 okrążeń. Zwyciężył Heikki Kovalainen w McLarenie po starcie z drugiej pozycji. Drugie miejsce zajął jadący Toyotą Timo Glock, natomiast na trzecim miejscu finiszował Kimi Räikkönen w Ferrari. Było to pierwsze zwycięstwo Kovalainena i pierwsze podium Glocka w ich startach w Formule 1. Wygrywając Grand Prix Węgier Kovalainen stał się również setnym kierowcą, który wygrał Grand Prix Mistrzostw Świata Formuły 1. O zwycięstwo w wyścigu walczyli szczególnie Lewis Hamilton i Felipe Massa, ścigający się odpowiednio McLarenem i Ferrari. Hamilton startował z pole position, ale na pierwszym zakręcie został wyprzedzony po zewnętrznej przez Massę. Massa i Hamilton walczyli o prowadzenie do 41. okrążenia, kiedy to spłaszczyła się opona w samochodzie Hamiltona. To dało Massie ponad dwudziestosekundową przewagę nad Kovalainenem. Na trzy okrążenia przed metą zepsuł się silnik w pojeździe Massy, dzięki czemu wygrał Kovalainen. Najszybsze okrążenie ustanowił Räikkönen, ale Fin startował z szóstej pozycji i przez większość wyścigu podążał za Glockiem i Fernando Alonso w Renault.

Historia oświaty w Trzebiatowie - obejmuje okres działalności oświatowej miasta od I połowy XIV wieku do czasów współczesnych. W większych skupiskach ludności obserwuje się rozwój oświaty, który był dostosowany do potrzeb lokalnych, kościelnych oraz państwowych. W Trzebiatowie na przestrzeni wieków rozwijały się m.in. szkoły: łacińska, partykularna, fundacyjna, elementarna, dla ubogich, gimnazjum, średnia, w tym prywatne szkolnictwo oraz tzw. szkoła pokątna. Reformy oświatowe przeprowadzone przez Królestwo Prus wprowadziły powszechny obowiązek szkolny dla dzieci w wieku 5–12 lat. Do XIX wieku w szkołach kształcono przede wszystkim chłopców. W wyniku reform z 1800 roku w Trzebiatowie powstała pierwsza szkoła dla dziewcząt, następnie placówki koedukacyjne. Od 1887 roku Cesarstwo Niemieckie wprowadziło system zarządzania centralnego, tym samym szkoły przekształcono w placówki państwowe. Po 1945 roku w Trzebiatowie rozwijała się polska oświata. Wprowadzono powszechny obowiązek szkolny oraz centralny zarząd nad rozwojem edukacji. W mieście do reformy oświaty w 1999 roku powstały szkoły podstawowe, średnie i zawodowe. Wskutek zmian oświatowych zostało utworzone gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalne.

Romuald Rajs (ur. 30 listopada 1913 w Jabłonce, zm. 30 grudnia 1949 w Białymstoku) – polski żołnierz ZWZ-AK, dowódca 1. kompanii szturmowej 3. Wileńskiej Brygady AK, dowódca 2. szwadronu 5. Wileńskiej Brygady AK, dowódca 3. Brygady Wileńskiej NZW oraz szef PAS w KO NZW Białystok. Jest jednym z najbardziej kontrowersyjnych partyzantów. Oddział Rajsa odpowiedzialny jest za dokonanie szeregu przestępstw przeciwko ludności cywilnej, m.in. za rozstrzelanie 28 furmanów oraz zbrodnię w Zaleszanach, w wyniku której śmierć poniosło łącznie 16 osób, które straciły życie w palonych domach, od kul lub zmarły później w wyniku odniesionych ran. Niektóre z tych czynów Instytut Pamięci Narodowej określił jako niosące znamiona ludobójstwa. Pamięć o czynach Rajsa utrzymuje się głównie na Podlasiu. W listopadzie 1948 roku został aresztowany przez Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego. Całkowicie się zdekonspirował, ujawnił kontakty konspiracyjne i adresy. W śledztwie podał miejsce pobytu swojego zastępcy, ppor. Kazimierza Chmielowskiego. Na pokazowym procesie został skazany na karę śmierci; wyrok wykonano dwa miesiące później.

Giszowiec – jednostka pomocnicza Katowic, położona w południowo-wschodniej części miasta w zespole dzielnic wschodnich, odległa od centrum o około 6 km, nad Boliną. Giszowiec składa się z budynków wielorodzinnych z wielkiej płyty oraz zabytkowych domów, przeważnie jedno- i dwurodzinnych, stanowiących niegdyś zwarte osiedle górnicze, które do dziś jest unikatowe w skali europejskiej i znajduje się na Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego. Zostało one wybudowane dla górników pracujących w kopalni Giesche przez koncern Georg von Giesches Erben na zlecenie dyrektora spółki Antona Uthemanna w latach 1907–1910. Projektantami osiedla byli Zillmannowie: Georg i Emil. Osiedle górnicze w dużej części uległo wyburzeniu w latach 70. XX wieku na skutek rozwoju budownictwa mieszkaniowego wielokondygnacyjnego z wielkiej płyty dla pracowników powstałej w 1959 roku kopalni Staszic. Giszowiec ma głównie mieszkaniowy oraz przemysłowy charakter. Otaczają go dwa szlaki komunikacyjne: droga krajowa nr 86 oraz autostrada A4, a także rozpoczyna swój bieg droga krajowa nr 81. Dzielnica ma powierzchnię 12,03 km² (7,30% powierzchni miasta) i liczyła w 2007 roku 18 475 mieszkańców (5,9% ludności Katowic).

Konstancja wodzisławska (zm. 1351) – księżna wodzisławska z dynastii Piastów. Imiennie Konstancja pojawia się w źródłach dwukrotnie. Jako księżna raciborska występuje w indulgencji papieskiej z 1321 roku. Żadne ze źródeł nie przekazało pochodzenia Konstancji. Literatura przedmiotu jest zgodna tylko w tym, że była ona przedstawicielką dynastii Piastów. Trudności w ustaleniu, czyją była córką, są przyczyną występowania w nauce dwóch poglądów dotyczących jej losów. Pierwszy z nich głosi, że Konstancja była córką Władysława opolskiego. Została wydana za mąż za Henryka IV Prawego, który po kilku latach współżycia oddalił ją od siebie. Porzucona przybyła do Raciborza, do braci Mieszka i Przemysława. Z księstwa raciborskiego został wydzielony dla niej Wodzisław, w którym rezydowała do śmierci. Badacze niezgadzający się z tą hipotezą podają, że Władysław opolski miał córkę o nieznanym imieniu, która zmarła albo wkrótce po zaślubinach z Henrykiem, albo pomiędzy odsunięciem jej przez męża a zawarciem przez niego kolejnego małżeństwa. Według drugiego poglądu, Konstancja była córką Przemysława raciborskiego. Z pewnością do końca życia pozostała niezamężna. Osiadła w Wodzisławiu, stanowiącym najpewniej jej dożywotnie uposażenie.

FIS Sommer Ladies Tournee 2006 – szósta edycja FIS Sommer Ladies Tournee, przeprowadzona w sezonie 2006/2007 na skoczniach w Niemczech oraz Austrii. Turniej rozpoczął się 6 sierpnia 2007 roku zawodami na skoczni w Klingenthal. Trzy dni później odbył się drugi konkurs na skoczni w Pöhli, a kolejne zmagania odbyły się w Meinerzhagen. Najpierw rozegrano konkurs drużynowy, a następnie indywidualny. 15 sierpnia turniej został zakończony konkursem indywidualnym w Bischofshofen. Pierwszy konkurs wygrała Anette Sagen, a następny Juliane Seyfarth. Trzeci konkurs – drużynowy wygrała reprezentacja Stanów Zjednoczonych w składzie: Avery Ardovino, Abby Hughes, Alissa Johnson oraz Jessica Jerome. Przedostatnie i ostatnie zmagania ponownie wygrała Anette Sagen, która po raz trzeci została zwyciężczynią w szóstej edycji turnieju, a także zdobyła najwięcej punktów w klasyfikacji łącznej FIS Sommer Ladies Tournee. W cyklu wystartowały łącznie 64 zawodniczki z trzynastu narodowych reprezentacji.

Dyskografia Testu – polskiego zespołu muzycznego uznawanego za prekursora polskiego hard-rocka, składa się z jednego albumu studyjnego, jednego minialbumu, dwóch albumów kompilacyjnych, trzech singli oraz sześciu pocztówek dźwiękowych. Debiutancki EP zespołu Antonina został wydany w 1971 roku nakładem wytwórni płytowej Pronit. Wydawnictwo zawiera cztery premierowe utwory zespołu i stanowi jedyną „czwórkę” wydaną w historii grupy. Jedyny studyjny album zespołu zatytułowany Test został wydany w 1974 roku. Mimo zróżnicowanego repertuaru i udziału w nim wielu znanych polskich muzyków, album w momencie wydania został przyjęty chłodno. Dopiero pod koniec lat 70. XX wieku, dzięki popularności nurtu nowej fali brytyjskiego heavy metalu album został doceniony, a zespół uznano za prekursora polskiego hard-rocka. Z myślą o realizacji drugiego longplaya, zespół w 1975 roku nagrał piosenki Bez problemów oraz Nie bądź taka pewna siebie. Do nagrania płyty nigdy jednak nie doszło, a rok później Test definitywnie zakończył swoją działalność

Fonologia i fonetyka języka angielskiego – zjawiska fonetyczne i fonologiczne zachodzące we współczesnym języku angielskim. Język ten jest bogaty w samogłoski oraz dysponuje porównywalną z innymi językami indoeuropejskimi liczbą spółgłosek. Większość samogłosek ma charakter swoisty dla angielszczyzny, w przypadku niektórych trudno znaleźć ich dokładne odpowiedniki w innych językach. Bardziej przystępny dla cudzoziemców jest system spółgłoskowy, choć istnieją również spółgłoski realizowane w nieco odmienny sposób. System dźwiękowy języka angielskiego składa się z samogłosek i spółgłosek. Choć angielski alfabet składa się z 26 liter, w mowie używa się co najmniej 44 dźwięków. Angielskie samogłoski i spółgłoski rzadko występują w izolacji, a najczęściej znajdują się pod wpływem otaczających je dźwięków. Nie istnieje jednolity wzorzec wymowy języka angielskiego, który można by uznać za jedyny „poprawny”. Najczęściej jako standardowe, zwłaszcza w kontekście języka angielskiego jako obcego, wymienia się Received Pronunciation oraz General American.

Alioram – wymarły rodzaj dinozaura, teropoda z rodziny tyranozaurów żyjącego w późnej kredzie na terenach Azji. Gatunek typowy, A. remotus, jest znany z niekompletnej czaszki i trzech kości śródstopia wydobytych z datowanych na mastrycht osadów równiny zalewowej na terenie Mongolii. Skamieniałości te opisał i nazwał rosyjski paleontolog Siergiej Kurzanow w 1976 roku. Pokrewieństwo aliorama z innymi tyranozaurami pozostawało niepewne – niektórzy paleontolodzy twierdzili, że może być on blisko spokrewniony ze współczesnym mu tarbozaurem lub reprezentować młode tego rodzaju, obecnie wraz z Qianzhousaurus zalicza się go do plemienia Alioramini. Podobnie jak większość teropodów, Alioramus poruszał się na dwóch kończynach, a jego ostre zęby dowodzą, że żywił się mięsem. Był mniejszy niż Tarbosaurus i tyranozaur, lecz dokładne oszacowanie jego rozmiarów jest utrudnione, gdyż znane skamieniałości należą prawdopodobnie do osobników młodocianych. Cecha charakterystyczna aliorama to długa i niska czaszka z kilkoma kostnymi grzebieniami na czubku pyska. Alioram miał też więcej zębów niż pozostałe tyranozaury.

Azerbejdżan w Konkursie Piosenki Eurowizji – Azerbejdżan uczestniczy w Konkursie Piosenki Eurowizji od edycji 2008. Od czasu debiutu konkursem w kraju zajmuje się azerska telewizja publiczna İctimai Televiziya və Radio Yayımları Şirkəti. W latach 2008–2010 reprezentanci wybierani byli podczas krajowego festiwalu Land of Fire, od 2011 do 2013 roku – podczas eurowizyjnych selekcji Milli seçim turu. Natomiast w 2014 roku podczas Talent Show Böyük Səhnə. Od 2015 roku reprezentant kraju jest wybierany wewnętrznie. Azerbejdżan wygrał finał 56. Konkursu Piosenki Eurowizji w 2011 roku, a do 2013 roku systematycznie plasował się w pierwszej „dziesiątce” finałowej klasyfikacji. Do 2018 roku reprezentanci kraju za każdym razem zdobywali awans do finału konkursu, a jedyną wykonawczynią, która nie zakwalifikowała się do stawki finałowej, była Aisel, uczestniczka konkursu w 2018 roku.

Posłowie do Parlamentu Europejskiego VI kadencji – zostali wybrani w wyborach przeprowadzonych w 25 państwach członkowskich Unii Europejskiej pomiędzy 10 a 13 czerwca 2004 roku. Kadencja rozpoczęła się 20 lipca 2004 roku i zakończyła się 13 lipca 2009 roku. Pomiędzy państwa członkowskie podzielono 732 mandaty. Po raz pierwszy wybory powszechne do Parlamentu Europejskiego przeprowadzono w dziesięciu krajach, które przystąpiły do Unii Europejskiej 1 maja 2004 roku. 1 stycznia 2007 roku, w związku z kolejnym rozszerzeniem UE, status europosłów uzyskali przedstawiciele krajowych delegacji Bułgarii oraz Rumunii. Pod koniec kadencji w Europarlamencie zasiadało 781 deputowanych; cztery mandaty poselskie pozostały nieobsadzone. Na mocy porozumienia pomiędzy grupami chadeków i socjalistów przewodniczącym Parlamentu Europejskiego VI kadencji był przez pierwsze 2,5 roku Josep Borrell, a następnie Hans-Gert Pöttering.