Wierzbie (powiat oleski)
Wierzbie – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie oleskim, w gminie Praszka, przy drodze krajowej nr 45 z Wielunia do Opola.
| wieś | |
 Wierzbie – zabytkowy kościół typu wieluńskiego. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Strefa numeracyjna |
34 |
| Kod pocztowy |
46-320[2] |
| Tablice rejestracyjne |
OOL |
| SIMC |
0143478 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu oleskiego  | |
Położenie na mapie gminy Praszka  | |
 51°07′43″N 18°32′21″E/51,128611 18,539167[1]
| |
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0998688 | Poduchowne | część wsi |
Historia
edytujMiejscowość historycznie należy do ziemi wieluńskiej i związana była z Wielkopolską. Ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od XIV wieku. Wymieniona w dokumencie z 1381 jako „Vierzbie", "Wyrzbye”[5].
Wieś była wsią królewską leżącą w starostwie wieluńskim. W XVI wieku położona w powiecie wieluńskim, województwa sieradzkiego w Koronie Królestwa Polskiego[6][5].
Miejscowość została odnotowana w historycznych dokumentach prawnych i podatkowych. Według Liber beneficiorum archidiecezji gnieźnieńskiej spisanego przez Jana Łaskiego wieś w 1511 liczyła 6. łanów. W 1518 miała 7 łanów. W latach 1552–1553 liczyła 5 łanów kmiecych, 1 łan sołtysi oraz część wsi, która była spalona "część pogorzała". Według lustracji starostwa wieluńskiego w 1564 we wsi gospodarowało 9. kmieci na 9. łanach, a jeden kmieć na półłanku. Płacili oni czynsz po 19 groszy 6 denarów oraz w naturze. Odrabiali też 2. dni robocizny. 6. zagrodników płaciło podatki w wysokości 24 groszy, 3 po 12 groszy, kowal z roli i ogrodu płacił 1 florena i 12 groszy. We wsi była także karczma. Miejscowy sołtys miał 3. łany oraz staw z młynem wodnym oraz był zobowiązany do służby królowi polskiemu. Łączna suma podatków wynosiła 38. florenów 3. grosze i 11. denarów[5].
Po rozbiorach Polski miejscowość znalazła się w zaborze rosyjskim. Jako wieś, folwark oraz "majorat rządowy" leżące 10. wiorst od Wielunia w powiecie wieluńskim, gminie Praszka, parafii Ożarów wymienia ją XIX wieczny Słownik geograficzny Królestwa Polskiego. W 1827 w miejscowości naliczono 70. domów zamieszkanych przez 686. mieszkańców. W 1893 liczyła 92. domy, 769. mieszkańców oraz 93 osadników. We wsi 1611 morg należało do włościan. W folwarku znajdowały się 4. domy, a mieszkały w nim 4. osoby. Majorat rządowy Wierzbie w XIX wieku wydzielony został z dóbr Mokrsko[7].
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa częstochowskiego.
Zabytki
edytujDo wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[8]:
- kościół typu wieluńskiego parafii św. Leonarda Opata drewniany prawdopodobnie z XVI w. lub XVIII w. W ołtarzu głównym umiejscowiono cenny późnogotycki tryptyk, rzeźbiony, z figurami Matki Boskiej z Dzieciątkiem, św. Leonarda i św. Małgorzaty w części środkowej oraz św. Katarzyny i św. Mikołaja w skrzydłach. Prawdopodobnie w 1588 Jan Zamoyski po zwycięskiej bitwie na polach niedalekiej Byczyny podjął ten ołtarz z pobojowiska i przekazał do Wierzbia. Na uwagę zasługuje cenne tabernakulum późnorenesansowe oraz oryginalne drewniane odrzwia zdobione rzeźbami.
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 146903
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1451 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ a b c Rosin 1963 ↓.
- ↑ Województwo sieradzkie i województwo łęczyckie w drugiej połowie XVI wieku. Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1998, s. 65
- ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich t. XIII, hasło „Wierzbie”. nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1893. s. 396. [dostęp 2022-05-25].
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo opolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 85.
Bibliografia
edytuj- Ryszard Rosin: Słownik historyczno-geograficzny ziemi wieluńskiej w średniowieczu, hasło: „Wierzbie” (3). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1963, s. 175-176.
Linki zewnętrzne
edytuj- Wierzbie w „Słowniku historyczno-geograficznym ziemi wieluńskiej w średniowieczu”
- Wierzbie (3), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 396.