Wielkokalibrowy karabin maszynowy

Wielkokalibrowy karabin maszynowy (skr. wkm)^[a] – karabin maszynowy zasilany amunicją wielkokalibrową (kaliber w przedziale 12–20 mm)^[1].

Najpowszechniejszym kalibrem wkm jest 12,7 mm (0.50 cala), spotykane są też 13,2 mm, 14,5 mm, 15 mm, 20 mm. Obecnie ten ostatni kaliber zalicza się do działek.

Historia

Początek wielkokalibrowym karabinom maszynowym dały francuskie próby skonstruowania w okresie I wojny światowej broni zdolnej zwalczać nieprzyjacielskie sterowce. W tym celu zaadaptowano nabój od karabinu Grass Mle 1874 kal. 11 mm. Pierwszymi wukaemami były przystosowane do tego naboju karabiny maszynowe typu Hotchkiss Mle 14 i Vickers wz. 09^[1]. Wukaemy rozwinęły się następnie jako broń pokładowa samolotów i pojazdów oraz broń przeciwlotnicza^[1].

Najpopularniejsze konstrukcje wielkokalibrowych karabinów maszynowych to Browning M2 i M2HB (USA) zwany „pięćdziesiątką” oraz DSzK (ZSRR) – oba kalibru 12,7 mm, używane w trakcie II wojny światowej^[1] i obecnie. Różne odmiany M2HB są używane nadal, DSzKM jest nadal użytkowany, lecz ma następcę wkm NSW.

Najmocniejszym popularnym karabinem jest radzieckiego pochodzenia Krupnokalibiernyj Puliemjot Władimirowa.

Karabin maszynowy wz. 38FK produkowany w Polsce w latach 1938-1939, montowany w tankietkach TKS
Karabin KPW.
Nabój 14,5 × 114 mm stosowany w KPW
Polskiej produkcji Utjos na podstawie słupkowej, zamontowany na ORP
Karabin maszynowy WKM-Bz jako uzbrojenie śmigłowca Głuszec
Najcięższy karabin maszynowy Hotchkiss wz. 30

Dane techniczno–taktyczne wielkokalibrowych karabinów maszynowych


Wzór (państwo)	Kaliber [mm]	Długość broni [mm]	Długość lufy [mm]	Masa broni [kg]	Masa lufy [kg]	Masa podstawy [kg]	Prędkość pocz. poc. [m/s]	Zasilanie, liczba pocisków	Chłodzenie
Besa (Wielka Brytania)	15,0	2060	–	47,0	–	–	–	taśma, 25, 40	powietrzne
Breda (Włochy)	14,0	2000	1260	35,0	–	65	1000	taśma, 30	powietrzne
Breda-SAFAT (Włochy)	12,7	1800	1200	20,0	–	90,0	900	magazynek, 30	powietrzne
Browning wz. 24 (USA)	12,7	1450	914	29,9	9,0	37,2	903	taśma, 100, 200	wodne
DSzK (ZSRR)	12,7	1626	1000	33,4	–	102,0	–	taśma, 50	powietrzne
Farquhar (Wielka Brytania)	12,7	1550	889	17,1	–	–	850	magazynek	powietrzne
FK wz. 38A (Polska)	20,0	2015	1350	57,0	21,2	–	870	magazynek, 5, 10, 15,	powietrzne
FK wz. 38C (Polska)	20,0	2180	1500	53,0	20,5	15,4	–	taśma, 200; magazynek, 5, 10,bęben 100	powietrzne
FK wz. 38D (Polska)	20,0	1897	1350	38,5	17,5	–	870	bęben, 100	powietrzne
Hotchkiss wz. 30 (Francja)	13,2	1490	1000	32,0	–	60,0	800	taśma, 15	powietrzne
Madsen (Dania)	20,0	1800	1200	25,0	–	90,1	850	magazynek, 25	powietrzne
Oerlikon S (Szwajcaria)	20,0	2100	1200	65,0	10,0	–	830	magazynek, 15	powietrzne
Solothurn (Szwajcaria)	20,0	1750	900	44,0	10	–	730	magazynek, 5	powietrzne
Vickers 12,7 Mk III^[2] (Wielka Brytania)	12,7	890	794	24,5	–		768	taśma, 100, 200	wodne

Uwagi

↑ W II Rzeczypospolitej obowiązywała nazwa najcięższy karabin maszynowy (nkm). Po wojnie pod wpływem języka rosyjskiego wprowadzono obecną nazwę

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Andrzej Ciepliński; Ryszard Woźniak Encyklopedia współczesnej broni palnej s. 241.
↑ British 0.50"/62 (12.7 mm) Mark III. [w:] Naval Weapons [on-line]. 2010-01-27. [dostęp 2011-01-14]. (ang.).

Bibliografia

Andrzej Ciepliński, Ryszard Woźniak: Encyklopedia współczesnej broni palnej (od połowy XIX wieku). Warszawa: Wydawnictwo WiS, 1994. ISBN 83-86028-01-7.

[1] W II Rzeczypospolitej obowiązywała nazwa najcięższy karabin maszynowy (nkm). Po wojnie pod wpływem języka rosyjskiego wprowadzono obecną nazwę

[broń-2] Andrzej Ciepliński; Ryszard Woźniak Encyklopedia współczesnej broni palnej s. 241.

[navweaps-3] British 0.50"/62 (12.7 mm) Mark III. [w:] Naval Weapons [on-line]. 2010-01-27. [dostęp 2011-01-14]. (ang.).

[a]

[1]

[2]