Wielki Lipnik (potok)
Wielki Lipnik (słow. Veľký Lipnik) – potok, lewy dopływ Popradu. Wypływa na wysokości ok. 900 m n.p.m. na południowo-wschodnich stokach Przełęczy Gromadzkiej, na słowackiej stronie. Spływa doliną, której zachodnie zbocza tworzy grzbiet ciągnący się od Przełęczy Gromadzkiej (931 m) przez Szczob (920 m) i dalej do Litmanowej. Ten grzbiet należy do Pasma Radziejowej. Zbocza wschodnie tworzy grzbiet biegnący od Gromadzkiej Przełęczy przez szczyty: Okrúhla (958 m), Eliaszówka (1023 m) i Medvedelica (888 m). Ten grzbiet należy do Gór Lubowelskich. Tak więc dolina Wielkiego Lipnika na tym odcinku oddziela od siebie te dwa pasma górskie[1][2].
 Wielki Lipnik przy parkingu poniżej polany Zvir | |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Kraj | |
| Potok 4 rzędu | |
| Źródło | |
| Miejsce | Przełęcz Gromadzka |
| Wysokość |
~900 m n.p.m. |
| Współrzędne | |
| Ujście | |
| Recypient | Poprad |
| Miejsce | |
| Wysokość |
~520 m n.p.m. |
| Współrzędne | |
Położenie na mapie kraju preszowskiego  | |
Położenie na mapie Słowacji  | |
Powyżej zabudowań Litmanowej i powyżej Litmanowskich Skałek Wielki Lipnik łączy się z potokiem Rozdziel spływającym spod przełęczy Rozdziela na granicy polski-słowackiej. Od tego miejsca na polskich mapach ma nazwę Litmanowskiego Potoku[2]. Słowacy natomiast uważają Rozdziel za dopływ Wielkiego Lipnika, ten zaś za dopływ Popradu i zwykle nie używają nazwy Litmanowski Potok[3].
Wielki Lipnik poniżej połączenia z Rozdzielem dokonuje przełomu, przecinając Litmanowskie Skałki na dwie grupy (wschodnią i zachodnią). Spływa przez miejscowość Litmanowa, potem Jarzębina i w Lubowli uchodzi do Popradu. Zachodnie zbocza doliny Wielkiego Lipnika tworzy Faklówka (Fakľovka, 934 m) i Wielka Góra (Veľká hora, 801 m), zbocza wschodnie niski i niemal całkowicie bezleśny grzbiet oddzielający Wielki Lipnik od bardzo blisko i równolegle do niego płynącego potoku Mały Lipnik[3]. Doliną Wielkiego Lipnika poprowadzono drogę dojazdową do Litmanowej przez Jarzębinę. Powyżej Litmanowskich Skałek zakręca ona w prawo i wzdłuż Wielkiego Lipnika prowadzi na polanę Zvir do Sanktuarium Matki Boskiej Litmanowskiej, gdzie się ślepo kończy[2].
Wielki Lipnik spływa przez trzy mikroregiony geograficzne: w górnym biegu przez Góry Lubowelskie, poniżej Litmanowskich Skałek jego dolina oddziela Pieniny od Gór Lubowelskich, a w dolnej części płynie przez Kotlinę Lubowelską[3].
Przypisy
edytuj- ↑ Beskid Sądecki. Mapa 1:50 000, Kraków: Compass, 2011, ISBN 978-83-7605-080-5.
- ↑ a b c Pieniny polskie i słowackie. Mapa turystyczna 1:25 000, Piwniczna: Agencja Wydawnicza „WiT” s.c., 2008.
- ↑ a b c Turystyczna mapa Słowacji [online] [dostęp 2021-01-04].
- Litmanowy potok, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 328.