Wiechlina alpejska

Wiechlina alpejska
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	wiechlinowce
Rodzina	wiechlinowate
Rodzaj	wiechlina
Gatunek	wiechlina alpejska
	Nazwa systematyczna
	Poa alpina L.; Sp. Pl. 1: 67. 1753
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wiechlina alpejska, wyklina alpejska (Poa alpina L.) – gatunek rośliny z rodziny wiechlinowatych (Poaceae). Występuje na półkuli północnej w Europie, Azji, Ameryce Północnej (po środkowy Meksyk na południu) i północno-zachodniej Afryce (w Maroku). Na północy sięga po obszaru okołobiegunowe^[3]. W Polsce występuje tylko w wyższych partiach Karpat^[4].

Morfologia

Kwiatostan

Kwiatostan z rozmnóżkami u formy żyworodnej

Nasada blaszki

Pokrój: Roślina wieloletnia tworząca gęste kępy.
Łodyga: Jej źdźbła mają różną wysokość, w zależności od warunków życiowych. W dobrych warunkach mogą osiągać nawet 50 cm wysokości. W dolnej części chronione są przez grube okrywy pochew liściowych.
Liście: Ulistnienie naprzemianległe. Liście żywozielone, równowąskie, całobrzegie. Pochwa obejmująca źdźbło sięga aż do kolanka. U dolnych liści języczek bardzo mały, u górnych większy (do 2 mm) i przeważnie ostry.
Kwiaty: Zebrane w rozpierzchłą wiechę. Szerokojajowate kłoski mają długość do 9 mm, składają się z 5–10 kwiatów i są brunatno lub fiołkowo nabiegłe. Obydwie plewy są ostre i mają zgiętą linię grzbietową. Są 3-nerwowe, przy czym nerwy plewki dolnej są na części jej długości, lub na całej długości srebrzyście owłosione.
Owoc: Ziarniak. Forma żyworodna nie wytwarza ani kwiatów, ani owoców.

Biologia i ekologia

Forma żyworodna w Tatrach

Forma typowa w amerykańskich Kordylierach

Rozwój: Bylina, hemikryptofit. Posiada żyworodną formę Poa alpina vivipara. Wysoko w górach występuje właśnie ta forma. Nie wytwarza ona kwiatów ani owoców, zamiast nich w kłoskach powstają rozmnóżki. Rozmnóżki te to maleńki pęd z 2-3 listkami. Pod wpływem ciężaru rozmnóżek źdźbła wiechliny wyginają się łukowato aż do ziemi, a rozmnóżki zakorzeniają się w niej. Mogą też być przenoszone np. przez wodę. Jest to rozmnażanie wegetatywne, będące przystosowaniem do życia w surowych wysokogórskich warunkach.
Siedlisko: Występuje na halach, przy ścieżkach, nad potokami, w ziołoroślach, wśród kosówki, wśród skał, na piargach. W Tatrach jest rośliną dość pospolitą. Roślina górska. Jej pionowy zasięg jest bardzo duży – od podtatrzańskich pól uprawnych aż po najwyższe szczyty. Nie ma wymagań co do podłoża, rośnie zarówno na wapieniu, jak i na granicie.
Fitosocjologia: Gatunek charakterystyczny dla Ass. Festuco pratensis-Plantaginetum^[5].

Zastosowanie

Bywa czasami uprawiana jako roślina ozdobna.
Uprawiana na łąkach jest bardzo cenną rośliną pastewną.

Zobacz też: Rośliny tatrzańskie.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2011-01-04] (ang.).
↑ Poa alpina L., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-05-08] .
↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając (red.), MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 412, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

Bibliografia

Zofia Radwańska-Paryska: Rośliny tatrzańskie. Warszawa: WSiP, 1988. ISBN 83-02-00872-9.
Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński, Bogumił Pawłowski: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2011-01-04] (ang.).

[powo-3] Poa alpina L., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-05-08] .

[4] Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając (red.), MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 412, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .

[5] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[3]

[4]

[1]

[2]

[5]