Wieża ratuszowa w Żninie
Wieża ratuszowa w Żninie – wzniesiona w latach 1447–1500, w przeszłości była częścią ratusza, który nie przetrwał do naszych czasów. W roku 1692 została uszkodzona w pożarze, a następnie odbudowana. Obecnie jest siedzibą Muzeum Ziemi Pałuckiej.
 nr rej. 8397/30A z 3.04.1930
| |
 Wieża ratuszowa w Żninie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
pl. Wolności 1 |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny | |
| Rozpoczęcie budowy |
1447 |
| Ukończenie budowy |
1500 |
| Ważniejsze przebudowy |
1692 |
Położenie na mapie Żnina  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu żnińskiego  | |
Położenie na mapie gminy Żnin  | |
 52°50′47,82″N 17°43′25,32″E/52,846617 17,723700
| |
.jpg)
Historia
edytujDawny ratusz w Żninie wzniesiono w latach 1447-1500[1]. Budynek ten miał charakter obronny i został zniszczony w czasie wojen polsko-szwedzkich w roku 1656, a następnie rozebrany z wyjątkiem wieży, która dotrwała do naszych czasów[2]. W roku 1692 wieża została uszkodzona w pożarze, odbudowano ją obniżoną o jedną kondygnację[3]. W trakcie tej przebudowy powstał też dach namiotowy z barokowym hełmem, który dotrwał do połowy XIX wieku[2]. W roku 1755 w budowli zainstalowano zegar, ufundowany przez burmistrza Zenona Konwerskiego[3]. W roku 1961 w obiekcie znalazło siedzibę muzeum regionalne[2].
Decyzją wojewódzkiego konserwatora zabytków z dnia 3 kwietnia 1930 roku wieża ratusza została wpisana do rejestru zabytków[4].
Architektura
edytujWieża ratuszowa w Żninie jest masywną budowlą wzniesioną na planie kwadratu, od wysokości pierwszego piętra przechodzi w ośmiobok[3]. Kondygnacje są oddzielone od siebie fryzami opaskowymi oraz fryzem z cegieł kładzionych skośnie, okna zakończone są łukami odcinkowymi, a na trzeciej kondygnacji widnieje okrągła blenda[3]. Pomiędzy pierwszą a drugą kondygnacją znajdują się łęki ułożone schodkowo. Wieża nakryta jest dachem namiotowym, który zastąpił pierwotne zwieńczenie z blankowaniem[3]. Najstarszą częścią budowli są piwnice ze sklepieniami kolebkowymi, które w przeszłości pełniły funkcję więzienia lub aresztu[3]. W piwnicach znajdują się również pozostałości średniowiecznego systemu centralnego ogrzewania tzw. hypocaustum[2]. Znajduje się tu palenisko, od którego prowadzi system wewnętrznych kanałów grzewczych wbudowanych w mury wieży i ciągnący się na całej wysokości budowli[2].
Ekspozycja
edytujObecnie w obiekcie mieści się oddział Muzeum Ziemi Pałuckiej, posiadający w swych zbiorach eksponaty etnograficzne i historyczne związane z regionem[3]. W zbrojowni (parter) prezentowane są zbroje i stara broń, m.in. halabarda i cep bojowy, a także replika foglerza (rodzaj działa). Na pierwszym piętrze znajduje się ekspozycja przedmiotów wykopanych podczas rewitalizacji rynku żnińskiego (narzędzia kamienne i ceramika z XV-XVI wieku i fragment rurociągu z 1528). Na drugim piętrze ulokowana jest sala rady miejskiej, dawne pomieszczenie obrad rajców. Wiszą tu tarcze herbowe oraz stoją meble reprezentacyjne. Na trzecim piętrze zrekonstruowano skarbiec miejski z wagą szalkową[5].
Przypisy
edytuj- ↑ Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. XI, Dawne województwo bydgoskie, z. 21, Żnin i okolice, Warszawa 1979, s. 50.
- ↑ a b c d e Muzeum Ziemi Pałuckiej. [dostęp 2016-01-21].
- ↑ a b c d e f g Roman Pawlak: Zabytkowe ratusze. Warszawa: MUZA SA, 2003, s. 80 i 81. ISBN 83-7200-991-0.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. kujawsko-pomorskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 2015-09-26].
- ↑ Muzeum Ziemi Pałuckiej w Żninie. Baszta, Muzeum Ziemi Pałuckiej w Żninie, ulotka informacyjna, 2022
Bibliografia
edytuj- Pawlak R., Zabytkowe ratusze, Warszawa, MUZA SA, 2003, ISBN 83-7200-991-0.