Widlicz Isslera

Widlicz Isslera
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	telomowe
Gromada	naczyniowe
Klasa	widłaki
Rząd	widłakowce
Rodzina	widłakowate
Rodzaj	widlicz
Gatunek	widlicz Isslera
	Nazwa systematyczna
	Diphasiastrum × issleri (Rouy) Holub; Preslia 47(2): 108 108 1975
	Multimedia w Wikimedia Commons

Widlicz Isslera, widłak Isslera, (Diphasiastrum × issleri (Rouy) Holub) – gatunek rośliny z rodziny widłakowatych^[3]. Jest mieszańcem widlicza alpejskiego (D. alpinum) i spłaszczonego (D. complanatum)^[4].

Rozmieszczenie geograficzne

Największy ośrodek występowania znajduje się w górach Europy Środkowej oraz wschodnich regionów Europy Zachodniej. Ponadto występuje na rozproszonych stanowiskach w Austrii, Belgii, Czechach, Francji, Niemczech, Polsce, Węgrzech, Szwajcarii, w ukraińskich Karpatach, w niektórych miejscach na Wyspach Brytyjskich i na jednym stanowisku w Ameryce Północnej. Podawany jest także z trzech stanowisk na Kaukazie, Wschodniej Syberii i południowej części Półwyspu Kola, jednak nie ma pewności, czy nie chodzi tutaj o inne gatunki. W Polsce jest rzadki. Znany jest z kilkunastu stanowisk w Karkonoszach oraz w Karpatach Zachodnich: w Beskidzie Żywieckim (przełęcz Glinka, Butorówka, Babia Góra, przełęcz Brona, grzbiet między Izdebczyskami a Kościółkami, Szeroki Żleb), w Gorcach (Obidowa, dolina potoku Lepietnica, Bukowina Obidowska, Przełęcz Knurowska, Dolina Robowa koło Kowańca, dolina potoku Jamne), na północnym stoku Gubałówki i w Tatrach (w Kużnicach, na Toporowej Cyrhli i poniżej Niżniego Toporowego Stawu)^[5].

Morfologia

Łodyga: Pęd główny płożący się po powierzchni. Pędy nadziemne dychotomicznie rozgałęzione, do 12 cm wysokości^[5].
Liście: Liście brzuszne siedzące, równowąskie lub rozszerzone u nasady. Ich wolne części są równe ok. 4/5 długości międzywęźla^[5].
Kłosy zarodnionośne: Pojedyncze, siedzące lub na szypułkach o długości do 2,5 cm^[5].

Biologia i ekologia

Bylina, chamefit. Zarodniki dojrzewają w sierpniu i wrześniu. Gatunek rośnie głównie w bliźniczyskach, borówczyskach, murawach wysokogórskich i skrajach borów świerkowych^[5]. Liczba chromosomów 2n = 46^[5].

Zagrożenia i ochrona

Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową od 1946 roku^[6]^[7].

Kategorie zagrożenia gatunku:

Kategoria zagrożenia w Polsce według Czerwonej listy roślin i grzybów Polski (2006)^[8]: V (narażony na wyginięcie); 2016: CR (krytycznie zagrożony)^[9].
Kategoria zagrożenia w Polsce według Polskiej czerwonej księgi roślin^[10]: CR (critical, krytycznie zagrożony).

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
↑ The Pteridophyte Phylogeny Group. A community-derived classification for extant lycophytes and ferns. „Journal of Systematics and Evolution”. 54 (6), s. 563–603, 2016. DOI: 10.1111/jse.12229.
↑ ^a ^b The Plant List. [dostęp 2017-01-29].
↑ Fred Rumsey, Chris Metherell, Hazel Metherell. Diphasiastrum × issleri (Lycopodiaceae) in England and Wales. „British & Irish Botany”. 3 (1), s. 33-51, 2021. [dostęp 2021-09-16]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin Dz.U. z 2014 r. poz. 1409.
↑ Rozporządzenie Ministra Oświaty z dnia 29 sierpnia 1946 r. wydane w porozumieniu z Ministrem Rolnictwa i Reform Rolnych i z Ministrem Leśnictwa w sprawie wprowadzenia gatunkowej ochrony roślin (Dz.U. z 1946 r. nr 70, poz. 384).
↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska czerwona księga roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).

[ppgI-2] The Pteridophyte Phylogeny Group. A community-derived classification for extant lycophytes and ferns. „Journal of Systematics and Evolution”. 54 (6), s. 563–603, 2016. DOI: 10.1111/jse.12229.

[tpl-3] The Plant List. [dostęp 2017-01-29].

[Rumsey21-4] Fred Rumsey, Chris Metherell, Hazel Metherell. Diphasiastrum × issleri (Lycopodiaceae) in England and Wales. „British & Irish Botany”. 3 (1), s. 33-51, 2021. [dostęp 2021-09-16]. (ang.).

[Kar-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.

[rozp2014-6] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin Dz.U. z 2014 r. poz. 1409.

[rozp1946-7] Rozporządzenie Ministra Oświaty z dnia 29 sierpnia 1946 r. wydane w porozumieniu z Ministrem Rolnictwa i Reform Rolnych i z Ministrem Leśnictwa w sprawie wprowadzenia gatunkowej ochrony roślin (Dz.U. z 1946 r. nr 70, poz. 384).

[8] Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[9] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[10] Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska czerwona księga roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[3]

[4]

[1]

[2]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]