Wiałorucz
Wiałorucz – dawny majątek ziemski. Tereny, na których był położony leżą obecnie na Białorusi, w obwodzie mińskim, w rejonie mołodeckim, w sielsowiecie Gródek.
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Sielsowiet | |
Położenie na mapie obwodu mińskiego  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
Położenie na mapie Polski w 1939  | |
 54°07′06″N 26°46′10″E/54,118333 26,769444
| |
Historia
edytujW czasach zaborów w powiecie wilejskim, w guberni wileńskiej Imperium Rosyjskiego. W 1866 roku liczył 7 mieszkańców i 1 dom[1].
W latach 1921–1945 folwark a następnie majątek leżał w Polsce, w województwie wileńskim[a], w powiecie wilejskim, od 1927 roku w powiecie mołodeczańskim, w gminie Gródek[2][3].
Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku zamieszkiwały tu 23 osoby, 12 było wyznania rzymskokatolickiego a 11 prawosławnego. Jednocześnie 12 mieszkańców zadeklarowało polską a 11 białoruską przynależność narodową. Były tu 3 budynki mieszkalne[4]. W 1931 w 6 domach zamieszkiwały 32 osoby[5].
Wierni należeli do parafii rzymskokatolickiej i prawosławnej w Chołchle. Miejscowość podlegała pod Sąd Grodzki w Rakowie i Okręgowy w Wilnie; właściwy urząd pocztowy mieścił się w Gródku[6].
W wyniku napaści ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 miejscowość znalazła się pod okupacją sowiecką. 2 listopada została włączona do Białoruskiej SRR[7][8]. Od czerwca 1941 roku pod okupacją niemiecką. W 1944 miejscowość została ponownie zajęta przez wojska sowieckie i włączona do Białoruskiej SRR[9].
Przynależność państwowa i administracyjna
edytuj- ? – 1917
Imperium Rosyjskie, gubernia wileńska, powiat wilejski - 1917–1919
Rosyjska FSRR - 1919–1920
Polska, Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich, okręg wileński - 1920 Rosyjska FSRR
- 1920–1945[b]
Polska
- województwo:
- nowogródzkie (1921–1922)
- Ziemia Wileńska (1922–1926)
- wileńskie (od 1926)
- powiat:
- wilejski (1920–1927)
- mołodeczański (od 1927)
- województwo:
Uwagi
edytuj- ↑ Przynależność wojewódzka zmieniała się. Wieś leżała w województwie nowogródzkim (1921–1922), w Ziemi Wileńskiej (1922–1926) i w województwie wileńskim (od 1926).
- ↑ de facto do 1939
Bibliografia
edytuj- Wiałorucz, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 267.
- Wiałorucz na mapie WIG
- Witold Sienkiewicz, Elżbieta Olczak: Dzieje Polski. Atlas ilustrowany. Warszawa: Demart SA, 2007. ISBN 978-83-7427-363-3.
_WOLOZYN_1925_300dpi_bcuj297985-285422.jpg){kind=link}
- ↑ Adamowce, wieś, powiat wilejski, gmina Hermaniszki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 9.
- ↑ Dz.U. z 1925 r. nr 67, poz. 472; zm. Dz.U. z 1926 r. nr 26, poz. 158; zm. Dz.U. z 1927 r. nr 8, poz. 62
- ↑ Dz.U. z 1926 r. nr 45, poz. 277
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. 7, część 2, 1924, s. 76.
- ↑ Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. 1, Warszawa 1938, s. 28.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 1814.
- ↑ https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf.
- ↑ okupacja sowiecka ziem polskich, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-04-03].
- ↑ Piotr Eberhardt, Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej, „Dzieje Najnowsze”, Rocznik L – 2018 (2), 2018, s. 95–100.