Wiśniewski (herb szlachecki)
Wiśniewski (Wiszniewski, Ramułt II, Ramułt odmienny) – polski herb szlachecki, odmiana herbu Ramułt.
Opis herbu
edytujOpis herbu z wykorzystaniem klasycznych zasad blazonowania:
Według Jana Karola Dachnowskiego, herb miał wyobrażać w czerwonym polu pięć róż na ukos, zaś w klejnocie jedną różę. Na ilustracji w pracy Dachnowskiego róże położone są na skosie, czego nie podaje opis[1].
Według herbarza Siebmachera, który informację zaczerpnął z legitymacji szlachectwa Wiśniewskich (Wiszniewskich) w Galicji[2], za którym następnie wizerunek i opis herbu przytoczył Juliusz Karol Ostrowski[3]: W polu czerwonym na skosie srebrnym pięć róż czerwonych z listkami zielonymi i środkiem złotym. Klejnot: nad hełmem w koronie czerwona róża z łodygą i czterema listkami w kolorze zielonym. Labry – czerwone, podbite srebrem.
Według Piotra Małachowskiego[4] i Teodora Chrząńskiego[5], którzy jednak nie przytaczają źródeł, pas miał być lewo ukośny i zielony, zaś róże srebrne.
Opisy historyczne
edytujPięć róż na ukos na czerwonym polu, na hełmie jedna róża[1]
Wiśniewski herbu Ramult, ale z tą odmianą, to jest, pięć róż być powinno w pasie na ukos idącym, a na hełmie nad koroną, róża z korzonkiem i czterema listkami[6]
Wiśniewscy na pasie zielonym, ukośnie od góry lewej na dół prawy w polu także czerwonym maią pięć róż białych, szeregiem ułożonych, w Hełmie nad koroną takąż iedną różę, i czterema listkami[4]
Ramułt z tą odmianą, że pięć róż być powinno w pasie na ukos idącym, a na hełmie nad koroną róża z korzonkiem i czterema listkami[7]
Najwcześniejsze wzmianki
edytujHerb po raz pierwszy pojawił się w XVII-wiecznym rękopisie O Familiach Pruskich, którego autorstwo przypisuje się Dachnowskiemu. Autor ten nie wspominał o skosie, opisując tylko, że herb ma pięć róż na ukos w polu czerwonym. Róże na skosie są natomiast na ilustracji w pracy Dachnowskiego[1]. Następnie jako herb własny Wiśniewskich z ziemi przemyskiej i w Prusach przytacza go Kasper Niesiecki w Koronie polskiej (1740), także bez barw[6]. Jako pierwszy barwy skosu i róż określił Piotr Małachowski w 1805 roku. Wówczas też określony został kierunek skosu jako lewy. Małachowski opisuje herb jako odmianę Ramułta przysługującą Wiśniewskim[4]. Informacje Niesieckiego powtórzono w wydaniu jego pracy z lat 1839-45[8]. Ponownie bez określenia barw jako własny Wiśniewskich herb opisał w 1862 roku Hipolit Stupnicki[7]. Pod nazwą Ramułt II herb został przytoczony przez Ostrowskiego[3]. Pod nazwą Ramult, ze srebrnym skosem, herb znalazł się w Nowym Siebmacherze z 1905 roku jako herb rodziny Wiszniewskich wzmiankowanej w przemyskiem w 1692 roku, która złożyła przysięgę w Galicji w 1782 roku[2]. Wersja herbu według Piotra Małachowskiego pojawia się w Tablicach odmian herbowych Chrząńskiego z 1909 roku[5].
Tadeusz Gajl w swoich herbarzach odróżnia herby Ramułt II (skos prawy, srebrny, róże czerwone) oraz Wiśniewski (skos lewy, zielony, róże srebrne)[9].
Herbowni
edytuj
Dachnowski przypisywał ten herb Wiśniewskim (u Siebmachera jako Wiszniewscy), Sicińskim i Łagiewskim[1].
Tadeusz Gajl herb Ramułt II przypisuje tylko Sicińskim, zaś Wiśniewski to wedle niego herb własny Wiśniewskich (Wiszniewskich)[10].
Znani herbowni
edytujHipolit Stupnicki wymienia następujące osoby tego herbu[7]:
- Antoni Wiśniewski – pijar, filozof, fizyk, matematyk, teolog i pedagog, wykładowca Collegium Nobilium.
- Adam Wiśniewski – kapitan 7 Pułku Piechoty Księstwa Warszawskiego poległ pod w bitwie pod Almonacid de Toledo.
- N. Wiśniewski – porucznik Legii Nadwiślańskiej, zginął pod Saragossą (1809).
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Jan Karol Dachnowski: Herbarz szlachty Prus Królewskich z XVII wieku. Kórnik: Biblioteka Kórnicka PAN, 1995, s. 279, 541. ISBN 83-85213-12-0.
- ↑ a b Friedrich Heyer von Rosenfeld, Ivan von Bojničić: Der Adel von Galizien, Ladomerien u. der Bukowina. T. 4. 1905, s. 239, tabl. 291, seria: J. Siebmacher's grosses und allgemeines Wappenbuch. [dostęp 2024-06-18].
- ↑ a b Juliusz Karol Ostrowski: Księga herbowa rodów polskich. T. 1,2. Warszawa: Główny skład księgarnia antykwarska B. Bolcewicza, 1897, 1905, s. 509, 305.
- ↑ a b c Piotr Nałęcz Małachowski: Zbiór Nazwisk Szlachty z Opisem Herbów własnych Familiom zostającym w Królestwie Polskim i Wielkim Xięstwie Litewskim. Lublin: 1805, s. 742.
- ↑ a b Teodor Chrząński: Tablice odmian herbowych Chrząńskiego. Warszawa: Juliusz Karol Ostrowski, 1909, s. tabl. XXIV.
- ↑ a b Kasper Niesiecki: Korona Polska przy Złotey Wolnosci Starożytnemi Rycerstwa Polskiego y Wielkiego Xięstwa Litewskiego Kleynotami, Naywyższymi Honorami, Heroicznym Męstwem y odwagą, Wytworną Nauką a naypierwey Cnotą, Pobożnością y Swiątobliwością Ozdobiona. T. 4. Lwów: Drukarnia Jezuitów, 1740, s. 553.
- ↑ a b c Hipolit Stupnicki: Herbarz polski i imionospis zasłużonych w Polsce ludzi wszystkich stanów i czasów: ułożony porządkiem alfabetycznym na podstawie Herbarza Niesieckiego i manuskryptów. T. 3. Lwów: 1862, s. 185.
- ↑ Kasper Niesiecki, Jan Nepomucen Bobrowicz: Herbarz polski Kaspra Niesieckiego S. J. T. 9. Lipsk: Breitkopf i Haertel, 1841, s. 345.
- ↑ Tadeusz Gajl: Herby szlachty Polski. Od średniowiecza do 1918 roku. Brzezia Łąka: Poligraf, 2023, s. 269, 363. ISBN 978-83-8308-093-2.
- ↑ Tadeusz Gajl: Herby szlachty Polski. Od średniowiecza do 1918 roku. Brzezia Łąka: Poligraf, 2023, s. 498, 527. ISBN 978-83-8308-093-2.
Linki zewnętrzne
edytuj- Herb Ramułt II z listą nazwisk w elektronicznej wersji Herbarza polskiego Tadeusza Gajla
- Herb Wiśniewski z listą nazwisk w elektronicznej wersji Herbarza polskiego Tadeusza Gajla