Wikipedia

Więcbork (gmina)

gmina miejsko-wiejska w województwie kujawsko-pomorskim

Więcbork – gmina miejsko-wiejska w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie sępoleńskim. W latach 1975–1998 gmina administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.

Więcbork
gmina miejsko-wiejska
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

kujawsko-pomorskie

Powiat

sępoleński

TERC

0413043

Burmistrz

Waldemar Kuszewski

Powierzchnia

235,71 km²

Populacja (30.06.2016)
• liczba ludności


13 361[1]

• gęstość

56,6 os./km²

Nr kierunkowy

52

Tablice rejestracyjne

CSE

Adres urzędu:
ul. Mickiewicza 22
89-410 Więcbork
Szczegółowy podział administracyjny
Plan gminy Więcbork
Liczba sołectw

21

Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Mapa konturowa województwa kujawsko-pomorskiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Więcbork”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Więcbork”
Ziemia53°21′N 17°30′E/53,354167 17,492778
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Siedzibą władz gminy jest miasto Więcbork.

Według danych z 6 czerwca 2008 gminę zamieszkiwało 13 507 osób, w tym miasto Więcbork 5973 osoby[2].

Struktura powierzchni

edytuj

Według danych z roku 2002 gmina Więcbork ma obszar 235,71 km², w tym[3]:

  • użytki rolne: 61%
  • użytki leśne: 26%

Obszar gminy stanowi 29,8% powierzchni powiatu.

Demografia

edytuj

Dane z 30 marca 2007[2]:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 13 434 100 6953 50,3 6481 49,7
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)		 55,4 27,9 27,5
  • Piramida wieku mieszkańców gminy Więcbork w 2014 roku[1]

 

Zabytki

edytuj
 
Ruiny pałacu w Runowie
 
Pałac w Runowie w czasach świetności
 
Kościół katolicki w Runowie
 
Pałac w Sypniewie, była siedziba Loży Masońskiej
 
Kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Sypniewie
 
Kościół katolicki w Zabartowie
 
Wnętrze kościoła w Zabartowie

Zarejestrowane zabytki nieruchome w gminie[4]:

  • kościół ewangelicki, obecnie parafii rzymskokatolickiej pod wezwaniem św. Maksymiliana Kolbe z 1778 roku w Pęperzynie, nr A/833 z 08.12.1997 roku
  • zespół kościelny parafii pod wezwaniem Świętej Trójcy w Runowie Krajeńskim, obejmujący: kościół z 1606 roku; cmentarz przykościelny; ogrodzenie z bramkami z XVII w., nr A/146/1-3 z 1.04.2004 roku
  • cmentarz ewangelicki z drugiej połowy XIX w. w Runowie Krajeńskim, nr A/320/1 z 29.05.1992 roku
  • zespół pałacowy z drugiej połowy XIX w. w Runowie Krajeńskim, obejmujący: ruiny pałacu z 1860; park, nr 108/A z 26.04.1984 roku
  • zespół pałacowy Rodu Konkel z drugiej połowy XIX w. w Suchorączku, obejmujący: pałac o cechach neoklasycystycznych z 1853; park; zabudowania gospodarcze, nr 131/A z 15.12.1984 roku
  • zespół kościelny parafii pod wezwaniem św. Katarzyny, przy ul. 27 Stycznia 47 w Sypniewie, obejmujący: drewniany kościół z 1781 roku o wystroju barokowym; cmentarz przykościelny z pierwszej połowy XIX w.; kostnicę z końca XIX w.; metalowe ogrodzenie, nr A/779/1-3 z 29.05.1992 roku
  • zespół pałacowy w Sypniewie, obejmujący: eklektyczny pałac z trzeciego ćwierćwiecza XIX w. (była siedziba Loży Masońskiej); park z drugiej połowy XIX w.; palmiarnię, obecnie dom mieszkalny z 1900; gorzelnię z końca XIX w.; spichrz z końca XIX w.; stajnię, obecnie magazyn z końca XIX w.; grobowiec marmurowo – granitowy z kopułą otoczoną czterema granitowymi filarami, rodziny Wilkensów, nr A/291/1-7 z 26.11.1991 roku
  • kościół parafii pod wezwaniem św. Szymona i Judy z lat 1772-1778 w Więcborku wybudowany przez Aleksandra Hilarego Potulickiego, nr A/314 z 19.03.1930 roku. Wnętrze rokokowo-klasycystyczne. W kościele znajdują się groby i epitafia książąt i hrabiów Potulickich z Więcborka. Kościół otacza cmentarz parafialny, po którym zostały tylko dwa groby przy krzyżu misyjnym przed świątynią.
  • zespół cmentarny parafii pod wezwaniem Wniebowzięcia Matki Boskiej w Więcborku, obejmujący: cmentarz z pierwszej połowy XIX w.; kaplicę cmentarną z 1707 roku, nr A/313/1-2 z 29.05.1992 roku.

Zabytki niezarejestrowane:

  • Więcbork (miasto) – sanktuaryjny kościół parafialny w Więcborku z cudownym obrazem Matki Boskiej Królowej Więcborskiej z 1778 r.
  • Runowo Krajeńskie – organistówka z końca XVIII w.
  • Runowo-Młyn – Pałac myśliwski prezydenta RP wraz z leśnym parkiem, znany z częstych pobytów w latach 30. minionego stulecia prezydenta RP Ignacego Mościckiego obiekt z XIX w. otoczony wokół lasami obecnie własność prywatna. źródło strona 46,96 Więcbork Na Starej Fotografii z 2002 r. ISBN 83-915830-2-3
  • Witunia – skansen pszczelarski "Pasieka Krajeńska" Haliny i Józefa Bondarczyków.
  • Zakrzewska Osada – stanowisko archeologiczne cmentarzysko sprzed 2500 lat i osada sprzed ok. 5000 lat. Badania od kilku lat prowadzi Muzeum Okręgowe w Bydgoszczy.
  • Zamek Książąt i Hrabiów Zebrzydowskich w Więcborku z 1556 r. a następnie własność rodu Książąt i Hrabiów Potulickich z Więcborka obecnie zachowały się tylko fundamenty zamku.
  • Kościół Parafialny w Zabartowie pod wezwaniem Świętego Jakuba Większego Ap. z 1865-1866 r.
  • Kaplica grobowa na cmentarzu grzebalnym w Sypniewie mur. ok. 1900 r.
  • Młyn wodny i elektrownia wodna z XIX w. w Runowie, Młyn na rzece Orla, która w tym miejscu ma swój wodospad.
  • Leśniczówka myśliwska w Adamowie z XIX w.
  • Budynek Klasztoru Misjonarzy Ewangelickich w Wituni z XIX w.
  • Dworek we wsi Runowo Młyn z XVIII w. przy wodospadzie rzeki Orla
  • Młyn zbożowy w Sypniewie z XVIII w.
  • Młyn zbożowy w Więcborku z XVIII w.
  • Gorzelnia w Sypniewie z XIX w.
  • Dworek i Gorzelnia w Jastrzębcu z XIX w.
  • Gorzelnia w Runowie z XVIII w.
  • Kaplica Mauzoleum w Obozie Koncentracyjnym w Karolewie z XX w.
  • Leśniczówka w Runowie siedziba Nadleśnictwa w Runowie z XIX w.
  • Zabudowa architektoniczna domów wsi Runowo z XVII i XVIII w.
  • Zabudowa architektoniczna domów wsi Sypniewo z XVIII i XIX w.
  • Leśniczówka Prezydenta Ignacego Mościckiego w Stebionku na pograniczu gminy Więcbork. źródło strona 90 Więcbork Na Starej Fotografii z 2002 r. ISBN 83-915830-2-3
  • Dworzec kolejowy i węzłowa stacja kolejowa PKP w Więcborku z wieżą ciśnień z XIX w.
  • Dworzec kolejowy i stacja PKP w Sypniewie z XIX w.
  • Dworzec kolejowy i stacja PKP w Zakrzewku z XIX w.
  • Dworzec kolejowy i stacja PKP w Dorotowie z XIX w.
  • Dworzec kolejowy i stacja PKP w Borzyszkowie z XIX w.
  • Dworzec kolejowy i stacja PKP w Pęperzynie z XIX w.
  • Magistrat Więcborski na Rynku i przyległe domy Więcborskiego Rynku z XVIII-XX w., wraz z średniowiecznym układem urbanistycznym
  • Tereny Grodu Więcborskiego przy plaży miejskiej w Więcborku miejsce wykopalisk archeologicznych z lat 60. minionego stulecia.
  • Sąd i Areszt w Więcborku z XIX w.
  • Kościół Ewangelicki w Więcborku na ul. Rybackiej z XIX w.
  • Kościół Ewangelicka Augsburski w Więcborku z XVIII przerobiony w latach 70. XX w. na Miejski Dom Kultury.
  • Klasztor z kaplicą Sióstr Diakonistek w Więcborku z XIX w., przerobiony po wojnie na szkoły średnie, a obecnie i wyższą w Więcborku.
  • Stary Klasztor Sióstr Franciszkanek w Więcborku z XIX w.
  • Pierwsza Szkoła Powszechna w Więcborku przy ul. gen J. Hallera z XVIII w.
  • Zabytkowy dom z muru pruskiego przy ul. Wyzwolenia jeden z najstarszych domów w Więcborku
  • Kaplica cmentarna z 1787 r. na cmentarzu parafialnym w Więcborku wybudowana przez hr.Potulickiego.
  • Kaplica – grobowiec rodziny Konkel z XIX w. na cmentarzu ewangelicko-katolickim w Więcborku
  • Cegielnia z XIX w. w Dalkowie
  • Budynek i strzelnica Królewskiego Bractwa Strzeleckiego w Więcborku z 1732 r. otoczona 11 ha. parkiem leśnym na wzgórzu św. Katarzyny w Więcborku.
  • Pałac Książąt i Hrabiów Potulickich w Więcborku z XIX w. przerobiony w latach 70. minionego stulecia na szpital miejski w Więcborku.
  • Fundamenty i fragmenty ogrodzenia Więcborskiej Synagogi z XIX w., do dziś zachowały się dom i biuro Rabina oraz Kantora.
  • Rybakówka i Dworek przyległa do Więcborskiego Zamku Zebrzydowskich przy ul.Potulickich z XVII w.
  • Pozostałości po więcborskim Browarze i wytwórni wód gazowanych z XVI w. przy ul. Mickiewicza w Więcborku.
  • Drewniany Budynek Straży Pożarnej w Więcborku z XVIII w.
  • Leśniczówka z XIX w. w Runowie Krajewskim.
  • Ponad 700-letni Cmentarz Parafialny w Więcborku.

Warunki naturalne

edytuj

W gminie Więcbork jest prawie czterdzieści jezior otoczonych lasami i wzgórzami morenowymi. Największe z nich to Jezioro Więcborskie. Cały teren jest objęty ochroną prawną, gdyż działa tu Krajeński Park Krajobrazowy. Przez gminę przepływają rzeki Orla, która w Runowo-Młyn ma swój wodospad, oraz rzeki Rokitka, Jelonek, Łobżonka, Jeleń, Lubcza. Najwyższym wzniesieniem gminy jest Góra św. Katarzyny o wysokości bezwzględnej 190 m n.p.m.

Położenie

edytuj

Przez obszar miasta i gminy Więcbork przebiegają trzy drogi wojewódzkie: Droga wojewódzka nr 242 Więcbork – Łobżenica – Wyrzysk. Droga wojewódzka nr 189 Jastrowie – Złotów – Więcbork. Droga wojewódzka nr 241 Nakło nad Notecią – Mrocza – Więcbork – Sępólno Krajeńskie – Tuchola. Przez Miasto i Gminę Więcbork przebiegają dwie linie kolejowe PKP Piła – Złotów – Więcbork – Świecie – Grudziądz oraz Oleśnica – Nakło nad Notecią – Więcbork – Chojnice.

Miejsca kultu

edytuj

Cmentarze

edytuj

Oświata

edytuj

Sport

edytuj

Organizacje pozarządowe

edytuj

Sąsiednie gminy

edytuj

Łobżenica, Mrocza, Sępólno Krajeńskie, Sośno, Zakrzewo, Złotów, Lipka

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b Gmina Więcbork w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-14], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  2. ↑ a b Baza demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
  3. ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
  4. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych na terenie województwa kujawsko-pomorskiego stan na dzień 31 grudnia 2011 roku, s. 73. [dostęp 2012-02-24].

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Więcbork_(gmina)&oldid=73666664”