Werynia
Werynia – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie kolbuszowskim, w gminie Kolbuszowa[4].
| wieś | |
 Centrum wsi | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2020) |
1529[2] |
| Strefa numeracyjna |
17 |
| Kod pocztowy |
36-100[3] |
| Tablice rejestracyjne |
RKL |
| SIMC |
0652547[4] |
Położenie na mapie gminy Kolbuszowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu kolbuszowskiego  | |
 50°14′58″N 21°49′24″E/50,249444 21,823333[1]
| |
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0652553 | Kolonia | część wsi |
| 0652560 | Podlesie | część wsi |
| 0652576 | Rejowiec | część wsi |
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa rzeszowskiego.
Miejscowość jest siedzibą parafii św. Maksymiliana Marii Kolbego, należącej do dekanatu Kolbuszowa Wschód, diecezji rzeszowskiej.
Na początku kampanii wrześniowej 1939 z lotniska polowego Werynia operowała 31 Eskadra Rozpoznawcza oraz 23 Eskadra Towarzysząca[6].
We wsi znajduje się secesyjny pałac rodziny Tyszkiewiczów z roku 1900, projektu krakowskiego architekta Tadeusza Stryjeńskiego. W latach 1946–1963 w pałacu mieściła się szkoła rolnicza. Do roku 2000 był użytkowany do celów mieszkalnych, a następnie został przekazany Wyższej Szkole Pedagogicznej (od 2001 Uniwersytet Rzeszowski). W latach 2005–2006 przeprowadzono remont i przystosowanie do celów dydaktycznych współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego[7]. Pałac jest częścią wpisanego do rejestru zabytków zespołu pałacowo-folwarcznego, w którym oprócz pałacu wymienia się także: spichlerz, wozownia, stodoła, czworak, dom administratora, kaplica z 1873 r. oraz park ze stawami[8].
11 października 2019 otwarto jako część drogi wojewódzkiej nr 875 obwodnicę Kolbuszowej i Weryni[9].
Od 1946 roku w Weryni działa szkoła średnia, dziś nosi ona nazwę Zespół Szkół Agrotechniczno- Ekonomicznych.
W 2002 roku w Weryni został ulokowany Instytut Biotechnologii Uniwersytetu Rzeszowskiego. W 2005 roku decyzją Senatu UR instytut ten został podniesiony do rangi samodzielnego zamiejscowego wydziału, a następnie przekształcony w Pozawydziałowy Zamiejscowy Instytut Biotechnologii Stosowanej i Nauk Podstawowych. W Instytucie kształci się około 300 studentów.
Od roku 1946 we wsi działa klub piłkarski - Werynianka Werynia. W sezonie 2015/2016 klub występuje w klasie B, w grupie Rzeszów VII - Kolbuszowa[10].
Urodził się tu Józef Batory[11].
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 145016
- ↑ Gmina w liczbach (stan w dn. 31.12.2020). kolbuszowa.pl. [dostęp 2021-03-13].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1443 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w wojnie obronnej 1939. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1991, s. 361. ISBN 83-206-0795-7.
- ↑ Strona Zespołu Szkół w Weryni. Historia pałacu Tyszkiewiczów
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 38 [dostęp 2024-02-16].
- ↑ Tak wygląda mała obwodnica Kolbuszowej i Weryni [online], korsokolbuszowskie.pl, 11 października 2019 [dostęp 2019-10-11] [zarchiwizowane z adresu 2020-10-20].
- ↑ Ludowy Klub Sportowy Werynianka Werynia w bazie 90minut.pl
- ↑ ks. Sławomir Zych, Bartosz Walicki: Józef Batory (1914-1951). Osoba i pamięć. T. 41. Kolbuszowa-Werynia: Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Kolbuszowej, 2014, s. 16, seria: Varia Kolbuszowskie. ISBN 978-83-60944-61-5. [dostęp 2023-05-09].
Linki zewnętrzne
edytuj- Werynia, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 239.
- Zespół Szkół Agrotechniczno-Ekonomicznych im. KEN w Weryni