Wersenian wapniowo-disodowy
Wersenian wapniowo-disodowy (łac. natrii calcii adetas) – organiczny związek chemiczny, sól wapniowo-sodowa kwasu wersenowego, stosowany jako odtrutka w leczeniu zatrucia ołowiem, cynkiem, kadmem i polonem.
| ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
| Ogólne informacje | ||||||||||||||||||||||||||||
| Wzór sumaryczny |
C10H12CaN2Na2O8 | |||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Masa molowa |
374,27 g/mol | |||||||||||||||||||||||||||
| Wygląd |
bezwonny białe krystaliczne granulki albo biały lub prawie biały proszek, nieznacznie higroskopijny[1] | |||||||||||||||||||||||||||
| Identyfikacja | ||||||||||||||||||||||||||||
| Numer CAS | ||||||||||||||||||||||||||||
| PubChem | ||||||||||||||||||||||||||||
| DrugBank | ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
| Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) | ||||||||||||||||||||||||||||
| Klasyfikacja medyczna | ||||||||||||||||||||||||||||
| ATC | ||||||||||||||||||||||||||||
| Stosowanie w ciąży |
kategoria B[3] | |||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
Mechanizm działania
edytujWersenian wapniowo-disodowy poprzez chelatowanie tworzy z jonami metali ciężkich rozpuszczalne kompleksy, które mogą być usuwane przez nerki[5]. Po podaniu wersenianu wapniowo-disodowego wydalanie ołowiu z moczem wzrasta 20–50-krotnie. Nie powinien być podawany doustnie, ponieważ zwiększa się wówczas przyswajanie ołowiu z przewodu pokarmowego[4].
Zastosowanie
edytuj- przewlekłe oraz ostre zatrucie ołowiem[3]
- zatrucie cynkiem[5]
- zatrucie kadmem[5]
- zatrucie polonem[4]
- diagnostyka podostrego zatrucia ołowiem[4]
Związek znajduje się na wzorcowej liście podstawowych leków Światowej Organizacji Zdrowia (WHO Model Lists of Essential Medicines) (2017)[6].
Nie jest dopuszczony do obrotu w Polsce (2018)[7].
Działania niepożądane
edytujMoże powodować następujące działania niepożądane: niewydolność nerek, ostra martwica cewek nerkowych, nudności, zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych, gorączka, przejściowy wzrost aktywność aminotransferaz w osoczu, hipotensja, zaburzenia rytmu serca, zapalenie kącików ust, wymioty, anoreksję, nadmierne pragnienie, wysypka, ból głowy[3][4][5]. Przewlekłe podawanie może powodować niedobór cynku i witaminy B6[4].
Nefrotoksyczność może być związana ze zwrotnym wchłanianiem ołowiu w nefronie[4].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Calcium disodium ethylenediaminetetraacetate, [w:] PubChem [online], United States National Library of Medicine, CID: 6093170 (ang.).
- ↑ Ethylenediaminetetraacetic acid calcium disodium salt SC-239970. Santa Cruz Biotechnology. [dostęp 2018-07-07]. (ang.).
- ↑ a b c Graceway Pharmaceuticals: Calcium Disodium Versenate (edetate calcium disodium injection, USP). Agencja Żywności i Leków. [dostęp 2018-07-07]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k Robert Flanagan, Alison Jones, Robert L Maynard: Antidotes: Principles and Clinical Applications. CRC Press, 2003, s. 46-48. ISBN 978-0-203-48507-1.
- ↑ a b c d Jan K. Podlewski, Alicja Chwalibogowska-Podlewska: Leki współczesnej terapii. T. 2. Warszawa: Medical Tribune, 2010, s. 877. ISBN 978-83-60135-95-2.
- ↑ WHO Model List of Essential Medicines 20th List. Światowa Organizacja Zdrowia, 2017. s. 6. [dostęp 2018-07-03]. (ang.).
- ↑ Obwieszczenie Prezesa Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych z dnia 16 kwietnia 2018 r. w sprawie ogłoszenia Urzędowego Wykazu Produktów Leczniczych Dopuszczonych do Obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia, 2018-04-16. [dostęp 2018-07-03].
