Weismanizm-morganizm
Weismanizm-morganizm (ros. вейсмани́зм-моргани́зм) – termin wprowadzony przez propagandę radziecką na określenie głównego nurtu genetyki zapoczątkowanego przez biologów Weismanna i Morgana[1] później będącego filarem neodarwinizmu[2]. Kierunek ten, głosił, że istnieją niezmienne geny warunkujące dziedziczność, co było sprzeczne z interpretacją marksistowsko-leninowską[3], a także poglądami innych nurtów genetycznych, których przedstawiciele zarzucali mu powrót preformizmu[1]. Miczurinowska biologia głosiła, że geny to wymysł, a weismanizm i morganizm wpycha naukę w objęcia idealizmu i metafizyki[4][3]. Na sesji Wszechzwiązkowej Akademii Nauk Rolniczych imienia Lenina w lipcu-sierpniu 1948 roku przedstawiciele biologii miczurinowskej uznali, że teoria weismanizmu-morganizmu poniosła całkowitą klęskę[5], co dało początek rozprzestrzenieniu się miczurinizmu w wersji łysenkizmu w krajach bloku wschodniego na kilka do kilkunastu lat[1]. Od twórcy genetyki, Gregora Mendla, czasem dodawany był także człon „mendelizm”[6].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Leszek Kuźnicki. Ewolucjonizm w Polsce 1883–1959. „Kosmos”. 3–4 (284–285), s. 297–313. Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika. (pol.).
- ↑ Kępa 1998 ↓.
- ↑ a b Czertkow i in. 1955 ↓, s. 20.
- ↑ Barbara Skarga: Demagogia. Kanadyjska Fundacja Dziedzictwa Polsko-Żydowskiego w Montrealu, 8 października 2006. [dostęp 2021-08-14].
- ↑ Krótki słownik filozoficzny 1955 ↓, s. 712.
- ↑ Игорь Дмитриевич Волотовский, Об одном неприглядном событии в истории советской науки. Очередная сессия ВАСХНИЛ 1948 г., „Журнал Белорусского государственного университета. Социология”, 4, 2018, s. 75–81 [dostęp 2024-02-04].
Bibliografia
edytuj- Wiktor Czertkow, Sawwa Dudel, Iwan Kuzniecow, Michaił Leonow, Teodor Ojzerman, Nikołaj Owczynnikow, i in.: Materializm dialektyczny. Pod ogólną redakcją J.F. Aleksandrowa. Tłumaczyli Halina Zielnikowa, Zdzisław Nieman, Halina Waśkowska, Stanisław Radziszewski. Warszawa: Książka i Wiedza, 1955.
- Zbigniew Kępa. „Nowa biologia” w walce z religia. „Zagadnienia Filozoficzne w Nauce”. 22, s. 63–78, 1998. Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych. ISSN 0867-8286.
- Weismanizm-morganizm. W: Krótki słownik filozoficzny. Mark Rozental, Pawieł Judin (red.). Warszawa: Książka i Wiedza, 1955, s. 710-712. (pol.).
Linki zewnętrzne
edytuj- morganizm. Słownik języka polskiego PWN. [dostęp 2021-08-14].