Wanda (imię)

imię żeńskie
To jest najnowsza wersja przejrzana, która została oznaczona 16 wrz 2024. Od tego czasu wykonano 3 zmiany, które oczekują na przejrzenie.

Wandaimię żeńskie wymyślone najprawdopodobniej przez Wincentego Kadłubka[1], wcześniej nieznane. Według Kadłubka było to imię legendarnej władczyni Krakowa, córki Kraka. Początkowo, w XII–XIV w. zapisywane także „Węda”. Stało się popularne w XIX wieku, w związku z romantyczną modą na średniowiecze.

Wanda
Wymowa

[ˈvãnda]

Płeć

żeńskie

Imieniny

26 stycznia,
23 czerwca

Języki

polski, czeski i in.

Pochodzenie

Wanda, córka Kraka

Region pochodzenia

Polska

Alternatywne nazwy
Warianty obcojęzyczne

cz. Vanda, ros. Ванда

Formy pochodne

Wandzia

Etymologia

edytuj

Pochodzenie imienia Wanda nie zostało dotychczas jednoznacznie wyjaśnione.

Może ono pochodzić od starosłowiańskiego słowa węda (czyli „wędka”; wymawianego w dawnej polszczyźnie z a nosowym: wanda; wedle Kroniki wielkopolskiej „uroda Wandy łowiła rycerzy”), lit. vandene („rusałka”) lub vanduo („woda, fala”).

Według innych hipotez imię Wandy, wspomnianej przez Wincentego Kadłubka, pochodzi od nazwy Wendów, czyli określenia Słowian w językach germańskich (niem. Wende, więc oznaczałoby Słowianka). Kadłubek wiąże imię księżniczki z ludem Wandalów, który w średniowieczu mylono z nazwą Wendów[2].

Możliwe, że jest to skrót staroniemieckiego imienia, na przykład Wendelburga lub Wendelgarda.

Jeszcze inna hipoteza[według kogo?] mówi, że imię to pochodzi od imienia wodza Chorwatów Awandzy wzmiankowanego przez X-wiecznego arabskiego kronikarza Al-Masudiego.

Historia

edytuj
 
Obraz Piotrowskiego Śmierć Wandy.
Ilustracja z książki Dzieje Polski z 1909 r. zatytułowana:
Wanda, córka Krakusa, rzuca się w nurty Wisły.

Imię Wanda pojawiło się najpierw w średniowiecznej literaturze polskiej (los księżniczki Wandy oprócz Kadłubka i Kroniki wielkopolskiej opisywał także Długosz). W XVII wieku trafiło wraz z legendą o Wandzie do literatury francuskiej i niemieckiej. Występowało w operach Kurpińskiego (Zamek na Czorsztynie, czyli Bojomir i Wanda, 1819) i Dvořáka (Vanda, 1875) oraz w misterium Wanda Norwida (1851). Mityczna Wanda była uwieczniana przez malarzy, np. Piotrowskiego i Lessera. Imię to pojawiło się też w lietaturze: Zawiszy Czarnym Słowackiego (1844–1845), Legendzie Wyspiańskiego (1897), Oziminie Berenta (1911), Przedwiośniu Żeromskiego (1925), we W dniu urodzin Wandy June Vonneguta (1970), w Szatanie z VII klasy Kornela Makuszyńskiego. Tytuł Wanda nosiło pierwsze polskie czasopismo kobiece (założone w 1818 r.). Imię to pojawiało się też w filmach, np. w Rybce zwanej Wandą, amerykańskiej komedii filmowej z 1988. Wanda Kraków (piłka siatkowa) to nazwa klubu sportowego założonego w tym mieście w 1949.

Jako imię chrzestne do przełomu XVIII/XIX stulecia na obszarze Polski i Niemiec było praktycznie niespotykane[3]; zaczęto je częściej nadawać w XIX wieku. W drugiej połowie XIX i w pierwszej XX wieku należało do imion popularnych w Polsce. Nadawane było i jest też w innych krajach, np. w Stanach Zjednoczonych cieszyło się popularnością w latach 1930–1959 (należy do 60 imion kobiecych najczęściej nadawanych w tym czasie). W 2004 imię Wanda nosiło 154 998 kobiet w Polsce (39. miejsce wśród imion kobiecych pod względem popularności).

Wanda imieniny obchodzi 26 stycznia[4][5], 23 czerwca[5][4].

Odpowiedniki w innych językach

edytuj

Znane osoby o tym imieniu

edytuj

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Jan Grzenia, Słownik imion, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 2002, ISBN 83-01-13741-X, OCLC 830306364.
  2. Adam Krawiec, Omnes sunt wandali dicti. Znaczenie etnonimu „Wandalowie” w polskiej tradycji historiograficznej okresu średniowiecza [online], bibliotekanauki.pl [dostęp 2024-02-21] (pol. • ang.).
  3. Andrzej Krajewski. Wanda. „POLITYKA – Pomocnik Historyczny”. Polacy i Niemcy – Tysiąc lat sąsiedztwa, s. 21, 2018. ISSN 2391-7717. 
  4. a b Wanda [online], deon.pl [dostęp 2024-02-21].
  5. a b Skorowidz imion, [w:] Donat Chruścicki, Skarbczyk imion, Ewa Wieczorek, wyd. II, Warszawa: Wydawnictwo Sport i Turystyka, 1986, s. 39. nlb, prawa kolumna, ISBN 83-217-2374-8, OCLC 833927072, Książka liczy 128 stron, z których żadnej nie ponumerowano. Na stronie 1. umieszczono logotyp wydawnictwa, str. 3. to strona tytułowa, na stronie 4. wydrukowano numer ISBN, który powtórzono na 3. stronie okładki. Nakład 100 tysięcy egz. Na stronie 4. pozostawiono jako rok wydania 1983, zaś na stronie 128., obok informacji, że jest to drugie wydanie z diapozytywów wydania pierwszego, jako rok wydania wydrukowano 1986.

Bibliografia

edytuj