Walki o Bobrujsk (1918)
Walki o Bobrujsk – walki stoczone w dniach 2 lutego – 11 marca 1918 o Bobrujsk przez I Korpus Polski w Rosji pod dowództwem generała Józefa Dowbora-Muśnickiego z oddziałami sowieckimi podczas I wojny światowej.
| I wojna światowa, front wschodni | |||
 Twierdza w Bobrujsku | |||
| Czas |
2 lutego – 11 marca 1918 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Wynik |
zwycięstwo I Korpusu Polskiego, zdobycie i utrzymanie miasta, odwrót bolszewików | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Położenie na mapie Białorusi  | |||
 53°09′N 29°13′E/53,150000 29,216667
| |||
24 lipca 1917 generał wojsk rosyjskich Józef Dowbor-Muśnicki zorganizował na Białorusi z żołnierzy Polaków służących w Armii Imperium Rosyjskiego I Korpus Polski w składzie trzech dywizji piechoty (około 30 tys. żołnierzy). W styczniu 1918 rozpoczął on walki z Armią Czerwoną – korpusowi udało się zająć Rohaczów. Jednak Dowbor-Muśnicki dążył do zajęcia twierdzy Bobrujsk:
Zajęcie Bobrujska było moim głównym celem ponieważ twierdza umożliwiała przegrupowanie wojsk i skuteczną obronę. ... Dopiero po utracie twierdzy bolszewicy zaczęli rozumieć jej strategiczne znaczenie.
Sowieci bronili Bobrujska siłami około 7 tys. żołnierzy. Oblężenie miasta rozpoczęło się 2 lutego. 3 lutego 1918 Bobrujsk został zdobyty. Oddziały generała Dowbora-Muśnickiego opanowały miasto i twierdzę. Polacy zdobyli wielkie magazyny z zaopatrzeniem wojskowym, amunicją i prowiantem. Korpus uzyskał środki do dalszej walki. Bolszewicy nie chcieli pogodzić się ze stratą miasta i twierdzy. Oddziały Armii Czerwonej i tzw. Czerwoni Partyzanci za wszelką cenę chcieli odbić miasto. Walki trwały w całej okolicy (m.in. pod Rohaczowem) i straty rosły po obu stronach. Polacy zorganizowali cmentarz wojskowy, gdzie chowano poległych i zmarłych żołnierzy i oficerów. W walkach szczególnie odznaczyli się, żołnierze Legii Rycerskiej.
7 lutego oddziały 1 Dywizji Strzelców i 3 Pułku Ułanów zaatakowały z dwóch kierunków Żłobin; pomimo wkroczenia grupy północnej do miasta, nie zdołała przebić obrony na dworcu kolejowym, wzmocnionej przez marynarzy bolszewickich i pociąg pancerny, i siły polskie musiały się wycofać za rzekę Ołę[1].
Na mocy traktatu brzeskiego Rosja bolszewicka zgodziła się na okupację przez armię niemiecką białoruskich guberni z Mińskiem i Bobrujskiem, zajętych już w lutym 1918 podczas ofensywy niemieckiej w przerwie rokowań w Brześciu. Niemcy początkowo tolerowali obecność terytorium zajmowanego przez korpus polski, jednak w maju 1918 zażądali rozbrojenia korpusu. Generał Dowbor-Muśnicki nie uzyskawszy poparcia Rady Regencyjnej zmuszony został do złożenia broni Niemcom. Przed ewakuacją z Twierdzy Bobrujsk dowództwo Korpusu zdecydowało utworzyć na miejscu cmentarza polskiego kopiec jako pomnik poległych w walkach o niepodległość Polski. Po wojnie polsko-bolszewickiej kopiec Dowborczyków w Twierdzy Bobrujsk został zniszczony.
W 1932 Dowborczycy odtworzyli małą kopię kopca bobrujskiego na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. W nim chowano żołnierzy generała Dowbora-Muśnickiego, mieszkających w niepodległej Polsce.
Walki o Bobrujsk zostały upamiętnione na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie, napisem na jednej z tablic w czasie II RP i po 1990 „BOBRUJSK 2 II - 11 III 1918”.
Przypisy
edytuj- ↑ Werma. Pierwszy bój o Żłobin. „Placówka. Ilustracja Polska. Miesięcznik myśli i czynowi Dowborczyków poświęcony”. Nr 6 i 7/1934. XIX. s. 95-96. Warszawa.
Bibliografia
edytuj- Henryk Bagiński: Wojsko Polskie na Wschodzie 1914–1920. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa. Zakłady Graficzno-Wydawnicze „Książka”, 1921.
- Wacław Lipiński: Walka zbrojna o niepodległość Polski 1905–1918, Wolumen, Warszawa 1990.
- Mieczysław Wrzosek: Polski czyn zbrojny podczas pierwszej wojny światowej 1914–1918, Państwowe Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”, Warszawa 1990, ISBN 83-214-0724-2.