Ks. Walerian Raba (ur. 9 lutego 1892 w Strusowie w powiecie trembowelskim[1], zm. 19[2] lub 23 kwietnia[1] 1918 w okolicach Skałatu) – polski ksiądz, wikariusz parafii rzymskokatolickiej w Skałacie, działacz patriotyczny, zamordowany przez ukraińskiego nacjonalistę 19 kwietnia 1918 r.

Walerian Raba
Data i miejsce urodzenia

9 lutego 1892
Strusów

Data i miejsce śmierci

19 lub 23 kwietnia 1918
w okolicach Skałatu

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Prezbiterat

1917

Tablica upamiętniająca ks. Waleriana Rabe na Kościele św. Stanisława Kostki w Warszawie

Był potomkiem senatorów I Rzeczypospolitej. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1917 r., i swoją pierwszą posługę duszpasterską sprawował jako kooperator (wikariusz) w parafii pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Skałacie.

Według relacji Anny Mazur został uprowadzony przez Ukraińców ze swojego domu w godzinach wieczornych i wywieziony za Skałat, a następnie zamordowany. Ukraińcy mieli rozpuścić plotkę o wyjeździe duchownego. Ciało ks. Raby odnalazły bawiące się w polu dzieci. Do mordu na duchownym przyznał się na łożu śmierci namówiony przez swojego greckokatolickiego spowiednika staroskałacki wójt, Ukrainiec – Sielski (Maksymec)[1].

Ks. Walerian Raba był jednym z 5 duchownych rzymskokatolickich zamordowanych podczas konfliktu polsko-ukraińskiego w 1918 r., w Małopolsce Wschodniej. Poza księdzem Rabą zostali zamordowani ks. Wincenty Czyżewski z Sokolnik[3], ks. Adam Hentschl z Biłki Szlacheckiej[4], ks. Wawrzyniec Czarnik z Demni[5] i ks. Jan Dziugiewicz w Porchowej[6]. Śmierć duchownego była kolejnym punktem zapalnym między Polakami i Ukraińcami w Skałacie[7].

Tablica upamiętniająca ks. Waleriana Rabę znajduje się na ścianie zewnętrznej Kościoła św. Stanisława Kostki w Warszawie.

Wnukiem jego brata jest Tomasz Sakiewicz[8].

Przypisy

edytuj
  1. a b c Relacja Anny Mazur z domu Boszko w „Skałat – czas pokoju i wojny. Wspomnienia księga druga” Wiesław Barczyk, Antoni Gołębiowski, Edward Łańcucki, Edward Pietrzyszyn, Jerzy Stopa, Wacław Wyrozumski.
  2. Tablica upamiętniająca ks. Waleriana Rabę na ścianie zewnętrznej kościoła pw. św. Stanisława Kostki w Warszawie.
  3. WINCENTY CZYŻEWSKI — MARTYROLOGIUM [online], swzygmunt.knc.pl [dostęp 2023-02-15].
  4. ADAM HENTSCHEL — MARTYROLOGIUM [online], swzygmunt.knc.pl [dostęp 2023-02-15].
  5. CZARNIK — MARTYROLOGIUM [online], www.swzygmunt.knc.pl [dostęp 2023-02-15].
  6. s, Wielki Post i Boże Narodzenie w Ihrowicy [online], Drzewo figowe, 29 kwietnia 2022 [dostęp 2023-02-15] (ang.).
  7. Nowe FAKTY z Kraju i ze Świata (stan na 23 sierpnia 2012).
  8. Wywiad z Tomaszem Sakiewiczem na ASME Antysocjalistycznego Mazowsza (stan na 23 sierpnia 2012). mazowsze.kraj.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-27)]..