Walenty Nowak

Walenty Nowak
	generał brygady
Data i miejsce urodzenia	27 stycznia 1895 ; Malawa, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	18 stycznia 1979 ; Kraków, Polska
	Przebieg służby
Lata służby	1914–1947
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier; Wojsko Polskie; ludowe Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	52 Pułk Piechoty; 48 Pułk Piechoty
Stanowiska	zastępca dowódcy pułku; dowódca pułku
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa; II wojna światowa; kampania wrześniowa
	Odznaczenia
	;

Walenty Nowak^[1] (ur. 27 stycznia 1895 w Malawie, zm. 18 stycznia 1979 w Krakowie) – pułkownik Wojska Polskiego, generał brygady ludowego Wojska Polskiego.

Życiorys

Urodził się 27 stycznia 1895 w Malawie, w chłopskiej rodzinie Tomasza (1855–1912) i Katarzyny z d. Wilk (1857–1901). Miał ośmioro rodzeństwa. W 1914 ukończył II Gimnazjum w Rzeszowie i złożył z odznaczeniem egzamin dojrzałości przed Państwową Komisją Egzaminacyjną. Jako uczeń należał do Związku Strzeleckiego. Po wybuchu I wojny światowej, 3 sierpnia 1914 wstąpił do 2 Pułku Piechoty Legionów Polskich, walczył na froncie, od 1915 sierżant podchorąży i dowódca plutonu. 1 kwietnia 1917 awansował na chorążego piechoty^[2]. Po kryzysie przysięgowym został wcielony do armii austriackiej, w której również jako dowódca plutonu służył do 30 października 1918. W 1918 ukończył Szkołę Oficerów Rezerwy w Koszycach i został aspirantem.

W listopadzie 1918 roku został przyjęty do Wojska Polskiego. W stopniu podporucznika dowodzi kompanią w Rzeszowie. W październiku 1921 roku awansował na kapitana. Od stycznia 1922 roku był kierownikiem wyszkolenia w Centralnej Szkole Strzelniczej w Toruniu, pozostając oficerem nadetatowym 17 pułku piechoty w Rzeszowie. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 627. lokata w korpusie oficerów piechoty^[3]. 1 grudnia 1924 roku awansował na majora ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 roku i 220. lokatą w korpusie oficerów piechoty. 4 lutego 1925 roku został przesunięty ze stanowiska dowódcy kompanii na stanowisko dowódcy oddziałów oficerskich CSS^[4]. 6 lipca 1929 roku został wyznaczony na stanowisko dowódcy III batalionu 12 pułku piechoty detaszowanego w Krakowie^[5]. 28 stycznia 1931 roku został przeniesiony do Doświadczalnego Centrum Wyszkolenia w Rembertowie na stanowisko wykładowcy taktyki piechoty^[6]. Awansował na podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1933 roku. Z dniem 20 czerwca 1932 roku został wyznaczony na stanowisko zastępcy dowódcy 52 pułku piechoty Strzelców Kresowych w Złoczowie^[7]. 18 kwietnia 1935 roku został przeniesiony do Szkoły Podchorążych Piechoty w Komorowie-Ostrowi Mazowieckiej na stanowisko zastępcy komendanta^[8]. W styczniu 1937 roku został dowódcą 48 pułku piechoty Strzelców Kresowych w Stanisławowie. Awansowany na pułkownika ze starszeństwem z dniem 19 marca 1939 roku i 12. lokatą w korpusie oficerów służby stałej piechoty.

W czasie kampanii wrześniowej dowodził 48 pp w składzie 11 Karpackiej Dywizji Piechoty. 18 września 1939 roku w czasie bitwy w lasach janowskich dostał się do niewoli niemieckiej. Przebywał w niej do 4 marca 1945 roku między innymi w Oflagu II C Woldenberg.

W lipcu 1945 roku został zmobilizowany do ludowego Wojska Polskiego i wyznaczony na stanowisko zastępcy komendanta Oficerskiej Szkoły Piechoty Nr 1 w Krakowie. We wrześniu 1945 roku został komendantem tej uczelni, która w następnym miesiącu została przeformowana w Oficerską Szkołę Piechoty i Kawalerii Nr 1. W grudniu 1946 roku mianowany generałem brygady przez Prezydium KRN. W lipcu 1947 roku rozkazem Ministra Obrony Narodowej Michała Żymierskiego został pozbawiony stanowiska komendanta szkoły oficerskiej i zwolniony z WP za publiczne uderzenie w twarz podoficera. W 1950 przeniesiony formalnie w stan spoczynku. Po usunięciu z WP był jakiś czas robotnikiem fizycznym, później ekonomistą w Centrali Handlowej Przemysłu Mineralnego w Krakowie, następnie pracownikiem umysłowym w Centrali Handlowej. Od września 1958 roku na rencie specjalnej. Ciężko chory przebywał w szpitalu w Krakowie. Pochowany na Cmentarzu wojskowym przy ul. Prandoty (kwatera 10 A WOJ-płd-3)^[9].

Życie prywatne

Mieszkał w Krakowie. Był żonaty z Marią Walerią z domu Walenia, z którą miał dwóch synów: Tadeusza i Zbigniewa^[10].

Ordery i odznaczenia

Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (1939)
Krzyż Niepodległości (12 marca 1931)^[11]
Order Krzyża Grunwaldu III klasy (1 października 1946)^[12]
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1946)
Krzyż Walecznych (czterokrotnie)
Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)^[13]
Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 (1928)
Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości (1928)
Medal 10-lecia Polski Ludowej (9 lutego 1955)^[14]
Odznaka „Za wierną służbę”
Srebrny Medal Waleczności II klasy (Austro-Węgry)

Przypisy

↑ Rocznik oficerski 1932, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1932, s. 24, 85, 580 i 908. W ewidencji wojskowej do 1939 roku figurował jako Walenty II Nowak dla odróżnienia od innego oficera o tym samym nazwisku i imieniu, a mianowicie Walentego I Nowaka, urodzonego 16 grudnia 1893, porucznika piechoty ze starszeństwem z 1 września 1920 roku, w 1932 roku pełniącego służbę w KOP.
↑ Lista starszeństwa 1917 ↓, s. 34.
↑ Rocznik Oficerski 1923, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 173, 410, 1512
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 4 lutego 1925 roku, s. 54.
↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 11 z 6 lipca 1929 roku, s. 190.
↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 10.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 232.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 18 kwietnia 1935 roku, s. 38.
↑ Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], zck-krakow.pl [dostęp 2022-10-22] .
↑ J. Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943–1990 t. III: M–S, Toruń 2010, s. 67
↑ M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 100 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
↑ M.P. z 1947 r. nr 19, poz. 41 „za gorliwą pracę, oraz doskonałe wyniki pracy nad wyszkoleniem kadr oficerskich Odrodzonego Wojska Polskiego”.
↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska”.
↑ M.P. z 1955 r. nr 103, poz. 1410 - Uchwała Rady Państwa z dnia 9 lutego 1955 r. nr 0/280 – na wniosek Ministra Finansów.

Bibliografia

Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.
Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
Janusz Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943–1989 t. III: M–S, Toruń 2010, s. 64–67.

Linki zewnętrzne

Walenty Nowak. Lubelszczyzna – 1939 r.

[1] Rocznik oficerski 1932, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1932, s. 24, 85, 580 i 908. W ewidencji wojskowej do 1939 roku figurował jako Walenty II Nowak dla odróżnienia od innego oficera o tym samym nazwisku i imieniu, a mianowicie Walentego I Nowaka, urodzonego 16 grudnia 1893, porucznika piechoty ze starszeństwem z 1 września 1920 roku, w 1932 roku pełniącego służbę w KOP.

[CITEREFLista_starszeństwa191734-2] Lista starszeństwa 1917 ↓, s. 34.

[3] Rocznik Oficerski 1923, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 173, 410, 1512

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_12_z_4_lutego_1925_roku,_s._54-4] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 4 lutego 1925 roku, s. 54.

[5] Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 11 z 6 lipca 1929 roku, s. 190.

[6] Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 10.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_6_z_23_marca_1932_roku,_s._232-7] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 232.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_6_z_18_kwietnia_1935_roku,_s._38-8] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 18 kwietnia 1935 roku, s. 38.

[9] Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], zck-krakow.pl [dostęp 2022-10-22] .

[10] J. Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943–1990 t. III: M–S, Toruń 2010, s. 67

[11] M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 100 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.

[12] M.P. z 1947 r. nr 19, poz. 41 „za gorliwą pracę, oraz doskonałe wyniki pracy nad wyszkoleniem kadr oficerskich Odrodzonego Wojska Polskiego”.

[13] M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska”.

[14] M.P. z 1955 r. nr 103, poz. 1410 - Uchwała Rady Państwa z dnia 9 lutego 1955 r. nr 0/280 – na wniosek Ministra Finansów.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]


generał brygady
Data i miejsce urodzenia	27 stycznia 1895 Malawa, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	18 stycznia 1979 Kraków, Polska
Przebieg służby
Lata służby	1914–1947
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie ludowe Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	52 Pułk Piechoty 48 Pułk Piechoty
Stanowiska	zastępca dowódcy pułku dowódca pułku
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa II wojna światowa kampania wrześniowa
Odznaczenia