Wadlew
Wadlew – wieś sołecka w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie bełchatowskim, w gminie Drużbice. W centrum wsi znajduje się skrzyżowanie drogi wojewódzkiej nr 473 z Piotrkowa Trybunalskiego do Koła przez Łask (dawniej drogi krajowej nr 12 do Sieradza) i drogi wojewódzkiej nr 485 z Pabianic do Bełchatowa.
| wieś | |
 kościół w Wadlewie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności |
470 |
| Strefa numeracyjna |
44 |
| Kod pocztowy |
97-403[2] |
| Tablice rejestracyjne |
EBE |
| SIMC |
0538834 |
Położenie na mapie gminy Drużbice  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |
Położenie na mapie powiatu bełchatowskiego  | |
 51°30′22″N 19°24′16″E/51,506111 19,404444[1]
| |
Historia
edytujNa terenie wsi osadnictwo utrzymuje się w formie stałej od okresu wczesnego średniowiecza na trakcie sieradzko-piotrkowskim. Pierwszy raz wzmiankowana w 1400 r.[3]. Stara forma nazwy wsi to Wadłów. Wadlew wchodził w skład dóbr Grabica, które do 1819 r. należały do biskupstwa włocławskiego (biskupów kujawskich[4]), a następnie przejęte zostały przez Skarb Narodowy Królestwa Polskiego. W 1827 r. Wadlew liczył 57 domów i 411 mieszkańców, niestety w wyniku wielkiego pożaru w tym roku doszczętnie spłonął[5]. W pierwszym Pierwszym Narodowym Spisie Powszechnym z 1921 Wadlew liczył 108 domów i 774 mieszkańców (752 katolików, 10 ewangelików, 9 żydów, 3 innego)[6]. W nieopodal położonej miejscowości Depczyk znajdował się zabytkowy młyn. Został rozebrany i przeniesiony w kwietniu 2006 r. do skansenu w okolicy Warszawy.
W okresie II wojny światowej Wadlew został wcielony do III Rzeszy, w pobliżu wsi przebiegała granica z Generalną Gubernią. Na terenie wsi w okresie okupacji znajdowała się placówka "żandarmerii niemiernickiej" przez którą następowało wysiedlanie ludności do obozów pracy w III Rzeszy[7][8].
W latach 1859/1919–1939 oraz 1945–1954 siedziba gminy Wadlew, zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin. Po reaktywacji gmin z dniem 1 stycznia 1973 roku gminy Wadlew już nie przywrócono, utworzono natomiast jej terytorialny odpowiednik, gminę Drużbice. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa piotrkowskiego.
Edukacja
edytujWe wsi Wadlew istnieje założona w 1937 r. szkoła podstawowa[9]. Aktualnie jest to Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Wadlewie[10], wcześniej była to Szkoła Podstawowa im. Mikołaja Arciszewskiego w Wadlewie[11]. Obecnie jest szkołą ośmioklasową z oddziałem i punktem przedszkolnym. Organem prowadzącym szkołę jest Gmina Drużbice. Uczniowie szkoły dwuklasowej w 1926 r. (wraz z 5,5 mln innych uczniów) wzięli udział w akcji przesłania życzeń z osobistymi podpisanymi od mieszkańców Polski dla Amerykanów z okazji 150. rocznicy niepodległości USA[12].
Parafia
edytujWadlew należy do dekanatu dłutowskiego. Znajduje się w nim kościół parafialny pod wezwaniem św. Floriana. Kamień węgielny kościoła został poświęcony dnia 28 VI 1995 przez Jana Pawła II. Kościół poświęcony został 28 X 1997, a konsekrowany 2 VIII 1998 r. przez arcybiskupa Władysława Ziółka. Jest to niewielka budowla jednonawowa wykonana w technice ceglano-żelbetowej, wznoszona wraz z plebanią. W latach 2011–2012 zainstalowano witraże według projektu Anny Olechowskiej prezentujące postać Jana Pawła II – po prawej stronie budowli, oraz św. Floriana – po lewej. Witraże powstały z inicjatywy tragicznie zmarłego proboszcza parafii – ks. Jarosława Burskiego[13].
Ochotnicza Straż Pożarna
edytujWe wsi Wadlew istnieje utworzona w 1917 r. Ochotnicza Straż Pożarna (OSP). W 2000 roku Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej (PSP) decyzją nr V/03/KSRG z dnia 08.06.2000 r. włączył jednostkę OSP Wadlew do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego. Drużyna sportowa OSP kilka razy brała udział w Krajowych Zawodach Sportowo-Pożarniczych.
Osoby związane z Wadlewem
edytujZ Wadlewa pochodzi Wacław Rózga[14], polski polityk (KPP, PPR, PZPR), obrońca Warszawy (1939), w latach 1939–1943 przebywał w ZSRR, żołnierz Gwardii Ludowej i Armii Ludowej Okręgu Kraśnickiego (1943–1944), wojewoda lubelski (1945–1949) i kielecki (1949), przewodniczący prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie (1952–1958), poseł na Sejm PRL I, II, III i VI kadencji.
Zabytki
edytujWedług rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa[15] na listę zabytków wpisane są obiekty:
- zespół dworski, 1 ćw. XVIII w.:
- dwór, nr rej.: 216/P-IX-26 z 3.12.1948 (nie istnieje?)
- park, nr rej.: 471-XI-55 z 3.12.1948
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 143577
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1328 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Przewodniczący Rady Gminy Drużbice: Jacek Walczyk, DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO UCHWAŁA NR XXXVII/313/2014 RADY GMINY DRUŻBICE z dnia 28 marca 2014 r [online], 28 marca 2014.
- ↑ Regestr diecezjów, Warszawa 2009, s. 174.
- ↑ Komisja Rządowa Spraw Wewnętrznych i Policji, Tabella miast, wsi, osad, Królestwa Polskiego, z wyrażeniem ich położenia i ludności, alfabetycznie ułożona w Biórze Kommissyi Rządowćy Spraw Wewnętrznych i Policyi. T. 2, M-Z, Drukarnia Łątkiewicza, 1827 [dostęp 2020-11-28].
- ↑ Starostwo Mińsk Mazowiecki (od 1920 r.), Gazeta Urzędowa na Powiat Miński Mazowiecki. R. 1, 1919 nr 2 (12 III), Sejmik Powiatowy, 1919–1924 [dostęp 2020-11-28].
- ↑ Inwentarz archiwalny [online], inwentarz.ipn.gov.pl [dostęp 2020-11-28].
- ↑ Inwentarz archiwalny [online], inwentarz.ipn.gov.pl [dostęp 2020-11-28].
- ↑ Jan Rózga, Przez kilka frontów: wspomnienia, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1983, ISBN 978-83-205-3495-5 [dostęp 2020-11-28] (pol.).
- ↑ O Szkole [online], www.spwadlew.druzbice.pl [dostęp 2020-11-28].
- ↑ Jacek Walczyk, UCHWAŁA Nr XXXVIII/399/2018 RADY GMINY DRUŻBICE z dnia 15 października 2018 r. [online], 15 października 2018.
- ↑ Wadlew, Piotrkow Trybunalski [online], Library of Congress, Washington, D.C. 20540 USA [dostęp 2020-11-28].
- ↑ Inicjatywa ks. Jarka. [dostęp 2013-01-16].
- ↑ Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej [online], katalog.bip.ipn.gov.pl [dostęp 2020-11-28].
- ↑ NID: Rejestr zabytków nieruchomych, województwo łódzkie. [dostęp 2008-09-17].
Linki zewnętrzne
edytuj- Wadlew, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 879.