Wacław Wojewódzki
Wacław Maksymilian Józef Wojewódzki (ur. 11 października 1879 w Warszawie, zm. w końcu grudnia 1939 lub na początku stycznia 1940 w Lućmierzu) – inżynier-technolog, wiceprezydent Łodzi, dyrektor przedsiębiorstwa „Wodociągi i Kanalizacja m. Łodzi”. Jedna z najbardziej znanych postaci życia społeczno-politycznego międzywojennej Łodzi[1].
| |
| Data i miejsce urodzenia |
11 października 1879 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
grudzień 1939 lub styczeń 1940 |
| Radny I kadencji i wiceprezydent Łodzi | |
| Okres |
od 27 marca 1919 |
| Przynależność polityczna | |
| Wiceprezydent p.o. prezydenta Łodzi | |
| Okres |
od 14 kwietnia 1927 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Komisarz rządowy miasta Łodzi | |
| Okres | |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys
edytujZ wykształcenia inżynier-technolog. Działacz Narodowej Demokracji, Narodowego Związku Robotniczego, Narodowej Partii Robotniczej, i po rozłamie NPR-Lewicy[2]. Działacz Stowarzyszenia Wzajemnej Pomocy Palaczy i Maszynistów Fabrycznych w Łodzi oraz Stowarzyszenia Zawodowego Robotników Przemysłu Włóknistego „Jedność”. Publicysta pism związkowych „Jedność”, „Społem”, „Praca”. Był członkiem Ligi Narodowej w 1904 roku[3]. Organizował Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”. W marcu 1919 został radnym I kadencji Rady Miejskiej w Łodzi a 27 marca 1919 został wybrany na stanowisko wiceprezydenta Łodzi. 1 października 1921 złożył mandat radnego i zrezygnował z funkcji wiceprezydenta miasta. W latach 1921–1923 kierował wydziałem gospodarczym w łódzkiej Kasie Chorych. 24 lipca 1923 został ponownie wybrany na wiceprezydenta Łodzi. Od 14 kwietnia 1927, po tragicznej śmierci prezydenta Łodzi Mariana Cynarskiego przez kilka miesięcy pełnił obowiązki prezydenta Łodzi. W 1928 był inżynierem-akwizytorem firmy „J. John” w Łodzi[4]. 12 lipca 1933 w efekcie nadmiernego zadłużenia miasta i konfliktu między partiami rozwiązano Radę Miasta, a Wojewódzkiego mianowano Komisarzem Rządowym miasta Łodzi (do 18 lipca 1935). Był współorganizatorem łódzkiej grupy Społecznego Komitetu Radiofonizacji Kraju. Po odwołaniu z funkcji komisarza kierował miejskim przedsiębiorstwem „Kanalizacja i Wodociągi” (1935 – wrzesień 1939).
Za jego rządów rozpoczęto budowę drogę do szpitala w Łagiewnikach, zlikwidowano nasyp kolejowy między Sienkiewicza i Kilińskiego i zaczęto porządkować ten obszar pod trasę dla tramwajów. Zbudowano także zbiornik wodny na Stokach.
W listopadzie 1939 został aresztowany w ramach dużej akcji Gestapo przeciwko łódzkiej inteligencji (tzw. Intelligenzaktion Litzmannstadt), osadzony w więzieniu przy ulicy Sterlinga 16[5]. Prawdopodobnie w końcu grudnia 1939 lub na początku stycznia 1940 r. został zamordowany w jednej z wielu egzekucji łódzkiej inteligencji w lasach lućmierskich.
Symboliczny grób znajduje się na Cmentarzu Starym przy ul. Ogrodowej w Łodzi (kwatera 40)[6].
Rodzina
edytujCórka Zofia, zmarła ok. 1995 r.; najprawdopodobniej nie pozostawiła w Łodzi żadnej rodziny; przed śmiercią była zatrudniona w zjednoczeniu „Chemitex” z siedzibą w Łodzi.
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1928)[4]
- Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie: po raz drugi 13 czerwca 1936[7])
Upamiętnienie
edytujUlica jego imienia znajduje się w Łodzi na osiedlu Olechów-Janów.
Przypisy
edytuj- ↑ Przykład aktywności tylko w 1935 r. odnotowany w „Łodzi w Ilustracji” zamieszczono w bibliografii.
- ↑ Prezydenci Łodzi.
- ↑ Stanisław Kozicki, Historia Ligi Narodowej (okres 1887-1907), Londyn 1964, s. 587.
- ↑ a b M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 631 „za organizację ruchu niepodległościowego wśród warstw robotniczych m. Łodzi”.
- ↑ W niektórych jego powojennych życiorysach można spotkać informację, że był więziony w obozie przejściowym na Radogoszczu. S. Rapalski, więzień tego obozu, zaprzecza kilkakrotnie temu faktowi w swoich wspomnieniach (Rapalski Stanisław, Byłem w piekle. Wspomnienia z Radogoszcza; wyd. 3, Łódź 1969, s. 84, 87, 92, 97).
- ↑ Piąstka Zbigniew, W cieniu alei cmentarnych. Łódź 1990, s. 120.
- ↑ M.P. z 1936 r. nr 230, poz. 403 „za zasługi na polu spółdzielczości”.
Bibliografia
edytuj- Księga pamiątkowa X-lecia samorządu miasta Łodzi, 1919–1929; Łódź 1930, s. 40
- Rapalski Stanisław, Byłem w piekle. Wspomnienia z Radogoszcza; wyd. 3, Łódź 1969, s. 84, 87, 92, 97.
- „Łódź w Ilustracji”, rocznik 1935:
- nr 5, z 2 II, s. 2 (na spotkaniu przedstawicieli różnych władz i organizacji łódzkich współpracujących z Przysposobieniem Wojskowym - Klub Oficerski DOK IV; 25.01.1935).
- nr 8, z 24 II, s. 4 (na uroczystości 5-lecia łódzkiej rozgłośni Polskiego Radia, w towarzystwie wojewody A. Hauke–Nowaka).
- nr 9, z 3 III, s. 3 (w gronie głównych uczestników obchodów jubileuszu 15-lecia działalności Polskiego Czerwonego Krzyża Młodzieży w Łodzi; 24.02.1935).
- nr 11, z 17 III, s. 3 (w gronie członków Miejskiego Komitetu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego kadencji 1933–1935).
- nr 14, z 7 IV, s. 1 (na uroczystości poświęcenia dwóch szybowców zbudowanych przez uczniów Państwowej Szkoły Techniczno–Przemysłowej w Łodzi).
- nr 16, z 20 IV, s. 1 (w gronie uczestników wojewódzkiego zjazdu delegatów Związku Legionistów Polskich; 14.05.1935).
- nr 30, z 28 VII, s. 2 (na sali obrad zjazdu z okazji 30-lecia Narodowego Związku Robotniczego; 21.07.1935).
- nr 41, z 13 X, s. 2 (w gronie uczestników wycieczki pracowników Zarządu Miejskiego m. Łodzi, połączonej z akcją sypania kopca J. Piłsudskiego na Sowińcu; ok. 8.09.1935).
- nr 48, z 1 XII, s. 3 (w gronie członków Zarządu Koła Przyjaciół V Baonu 12 Miejskiego pułku P.W. im. gen. J. Olszyny-Wilczyńskiego)