Wikipedia

Wacław Kowalski

polski aktor

Wacław Kowalski (ur. 19 kwietnia?/2 maja 1916 w Gżatsku, zm. 27 października 1990 w Brwinowie) – polski aktor filmowy i teatralny.

Wacław Kowalski
Ilustracja
Wacław Kowalski jako Kazimierz Pawlak – relief na ścianie kina Praha w Warszawie
Data i miejsce urodzenia

19 kwietnia?/2 maja 1916
Gżatsk

Data i miejsce śmierci

27 października 1990
Brwinów

Zawód

aktor

Współmałżonek

Stanisława Kowalska

Lata aktywności

1946–1982

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Srebrny Krzyż Zasługi
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Pomnik Wacława Kowalskiego jako Kazimierza Pawlaka i Władysława Hańczy jako Władysława Kargula w Toruniu
Grób Wacława Kowalskiego na cmentarzu parafialnym w Brwinowie

Życiorys

edytuj

Urodził się podczas I wojny światowej w mieście Gżatsk (od 1968 nosi nazwę Gagarin), w ówczesnym Imperium Rosyjskim. Na początku wojny ojciec Wiktor Kowalski, który był kowalem, wraz z rodziną został ewakuowany przez wojska rosyjskie na wschód (bieżeństwo).

Rodzina Kowalskich wróciła do Polski, do wsi Gnojno po zakończeniu wojny. Dzieciństwo i młodość Wacław Kowalski spędził w Gnojnie, gdzie mieszkał wraz z rodzicami i trzema siostrami. W tym czasie zmarł jego ojciec i jedna siostra[1]. W 1937 ukończył seminarium nauczycielskie w Leśnej Podlaskiej i podjął pracę w Instytucie Pedagogiki Specjalnej[2] i jako nauczyciel w wiejskiej szkole na Polesiu[3]. W 1939 walczył w kampanii wrześniowej[1]. Po II wojnie światowej rozpoczął studia u prof. Adama Didura w Konserwatorium Muzycznym[2] w Łodzi, marząc o karierze śpiewaka operowego. Przebywając wówczas w Łodzi zgłosił się jako statysta do Teatru Wojska Polskiego. Tam wypatrzył go Leon Schiller i powierzył mu niewielką śpiewającą rólkę. Tak rozpoczęła się jego przygoda z aktorstwem. W 1946 zadebiutował na dużym ekranie epizodyczną rolą, śpiewaka z gitarą w pierwszym powojennym polskim filmie Zakazane piosenki. W 1951 zdał egzamin eksternistyczny. W latach 1948–1955 występował w Łodzi; w Teatrze Pinokio (1948–1949) i w Teatrze Nowym (1949–1955). W 1955 przeniósł się do Warszawy grając kolejno w: Teatrze Klasycznym w latach 1955–1969, Teatrze Polskim w latach 1970–1977 i Teatrze na Woli w latach 1977–1981.

Z filmem związał się na dobre w latach 50. Największą popularność i uznanie przyniosła mu rola Kazimierza Pawlaka w komediowej trylogii Sylwestra Chęcińskiego, na którą składają się filmy: Sami swoi (1967), Nie ma mocnych (1974) oraz Kochaj albo rzuć (1977). Stworzył w nich duet z Władysławem Hańczą. Kolejną rolą Kowalskiego, która spotkała się z popularnością jest dozorca Popiołek w serialu Dom Jana Łomnickiego. Ponadto zagrał w przeszło 100 filmach i serialach telewizyjnych, kreując zwykle role drugoplanowe i epizodyczne, jednakże niezwykle wyraziste.

W 1988 otrzymał nagrodę Wiktora dla najpopularniejszej postaci TVP.

Życie prywatne

edytuj

W latach 1943–1990 żoną aktora była Stanisława z domu Osikowska. Mieli dwóch synów: Jana (ur. 1946) oraz Macieja (1956–1982).

W 1982 młodszy z synów, student medycyny, zginął tragicznie w wypadku samochodowym. Wacław Kowalski bardzo to przeżył. Wycofał się z aktorstwa. Jego rezygnacja z roli w serialu Dom była jedną z głównych przyczyn zakończenia realizacji serialu w latach 80. i uśmiercenia postaci Ryszarda Popiołka. Kowalski już nigdy nie pojawił się na ekranie, konsekwentnie odrzucał wszystkie propozycje. Ostatnie lata życia spędził w swoim domu w Brwinowie pod Warszawą, w którym zmarł nagle 27 października 1990 w wyniku udaru mózgu. Jest pochowany na cmentarzu parafialnym w Brwinowie wraz z żoną i synem.

Filmografia

edytuj
  Filmy fabularne
Rok Tytuł Reżyser Rola
1946 Zakazane piosenki Leonard Buczkowski śpiewak z gitarą
1953 Żołnierz zwycięstwa Wanda Jakubowska żołnierz hiszpański
1953 Trudna miłość Stanisław Różewicz Kubala
1953 Przygoda na Mariensztacie Leonard Buczkowski murarz Stefan Wachowiak
1954 Pod gwiazdą frygijską Jerzy Kawalerowicz członek partii
1954 Autobus odjeżdża 6.20 Jan Rybkowski woźny w biurze Poradzkiego
1955 Trzy starty Ewa Petelska, Czesław Petelski kolejarz na zabawie
1956 Ziemia Jerzy Zarzycki Banach
1956 Szkice węglem Antoni Bohdziewicz chłop z Baraniej Głowy
1957 Pętla Wojciech Jerzy Has taksówkarz Kostek, szwagier dozorcy
1957 Ewa chce spać Tadeusz Chmielewski rusznikarz w 8-ym komisariacie
1958 Wolne miasto Stanisław Różewicz listonosz Bronek Wiśniewski
1958 Kalosze szczęścia Antoni Bohdziewicz Kazek, strażak na Wieży Mariackiej
1959 Tysiąc talarów Stanisław Wohl strażnik w zakładzie psychiatrycznym
1959 Sygnały Jerzy Passendorfer taksówkarz, właściciel ukradzionego samochodu
1960 Walet pikowy Tadeusz Chmielewski portier w banku
1960 Szczęściarz Antoni Halina Bielińska, Włodzimierz Haupe wysłannik z Pałacu Młodzieży Kultury w sprawie czołgu
1960 Rok pierwszy Witold Lesiewicz piekarz
1960 Ostrożnie Yeti Andrzej Czekalski kolejarz
1961 Ogniomistrz Kaleń Ewa Petelska, Czesław Petelski plutonowy Kolanowski
1961 Kwiecień Witold Lesiewicz sanitariusz
1961 Dwaj panowie N Tadeusz Chmielewski badylarz Henryk Nowak
1961 Drugi człowiek Konrad Nałęcki rzemieślnik Zygmunt Filarski
1962 O dwóch takich co ukradli księżyc Jan Batory kowal w Zapiecku
1962 Klub kawalerów Jerzy Zarzycki Stanisław Wygodnicki
1963 Wiano Jan Łomnicki Stadny
1963 Rozwodów nie będzie Jerzy Stefan Stawiński portier w Pałacu Kultury i Nauki
1963 Naganiacz Ewa Petelska, Czesław Petelski Tomasik
1963 Liczę na wasze grzechy Jerzy Zarzycki Marzec, pracownik zakładu pogrzebowego "Concordia", sąsiad Panka
1963 Gdzie jest generał... Tadeusz Chmielewski plutonowy Kaziuk
1964 Życie raz jeszcze Janusz Morgenstern kolejarz w parowozowni
1964 Spotkanie ze szpiegiem Jan Batory niemowa
1964 Rękopis znaleziony w Saragossie Wojciech Jerzy Has sługa ojca Van Wordena
1964 Barwy walki Jerzy Passendorfer Niemiec
1964 Agnieszka 46 Sylwester Chęciński Kondera, chłop z Kosiny Wielkiej
1965 Trzy kroki po ziemi Jerzy Hoffman, Edward Skórzewski woźny sądowy
1965 Lekarstwo na miłość Jan Batory milicjant ścigający "18-tkę"
1965 Jutro Meksyk Aleksander Ścibor-Rylski Fruńka, pracownik ośrodka sportowego
1965 Bigos Sylwester Szyszko gospodarz
1966 Szyfry Wojciech Jerzy Has Madeja, zarządca PGR-u w Gorczy
1966 Pieczone gołąbki Tadeusz Chmielewski Kołodziejczyk, członek brygady Wierzchowskiego
1966 Don Gabriel Ewa Petelska, Czesław Petelski Hawrot, żołnierz Legii Straceńców
1967 Sami swoi Sylwester Chęciński 2 role: Kazimierz Pawlak; w retrospekcji Kacper Pawlak, ojciec Kazimierza
1967 Człowiek, który zdemoralizował Hadleyburg Jerzy Zarzycki John Wharton Bilson
1967 Komedia z pomyłek Jerzy Zarzycki mieszkaniec miasteczka
1967 Zamrożone błyskawice János Veiczi chłop
1967 Cyrograf dojrzałości Jan Łomnicki nauczyciel Wiktora
1968 Lalka Wojciech Jerzy Has wozak Wysocki
1968 Kierunek Berlin Jerzy Passendorfer szeregowy Ostrejko
1969 Rzeczpospolita babska Hieronim Przybył weterynarz
1969 Paragon gola Stanisław Jędryka chłop Anielak, wspólnik Wawrzysiaka
1969 Ostatnie dni Jerzy Passendorfer szeregowy Ostrejko
1969 Jarzębina czerwona Ewa Petelska, Czesław Petelski kapral Podarzyn
1969 Jak rozpętałem drugą wojnę światową Tadeusz Chmielewski Kiedros, sierżant Legii Cudzoziemskiej
1970 Raj na ziemi Zbigniew Kuźmiński kapral Machura
1970 Przystań Paweł Komorowski Matusiak
1970 Prom Jerzy Afanasjew kapral
1970 Legenda Sylwester Chęciński milicjant
1970 Album polski Jan Rybkowski Mazur
1970 Akcja Brutus Jerzy Passendorfer Sowa, komendant MO
1971 Złote koło Stanisław Wohl dozorca kamienicy, w której mieszka Kasia "Raz Dwa Trzy"
1971 Niebieskie jak Morze Czarne Jerzy Ziarnik dyrektor, uczestnik "młodzieżowej" wycieczki
1971 Nie lubię poniedziałku Tadeusz Chmielewski dźwigowy, mieszkaniec bloku
1971 Na przełaj Janusz Łęski dozorca parku
1971 Milion za Laurę Hieronim Przybył góral kupujący kradzione drewno
1971 Kłopotliwy gość Jerzy Ziarnik kierownik działu planowania PZMC, szef Piotrowskiego
1971 Kardiogram Roman Załuski leśniczy
1971 Jeszcze słychać śpiew. I rżenie koni... Mieczysław Waśkowski wachmistrz Bronisław Misztal, we współczesności strażnik w Petrochemii Płockiej
1971 Antek Wojciech Fiwek kum Andrzej
1972 Zniszczyć pirata Hubert Drapella portier na lotnisku
1972 Siedem czerwonych róż, czyli Benek Kwiaciarz o sobie i o innych Jerzy Sztwiertnia dyrektor
1972 Opowieść Marek Wortman Jan Kępczyk, kierownik POM-u
1972 Kwiat paproci Jacek Butrymowicz Zyndram
1972 Kopernik Ewa Petelska, Czesław Petelski Dołuski
1973 Sobie król Janusz Łęski kierowca ciężarówki z prosiakami
1973 Chłopcy Ryszard Ber Smarkul, pensjonariusz domu starców
1974 Zwycięstwo Jerzy Passendorfer szeregowy Ostrejko
1974 Tylko się jeździ Leokadia Migielska fotograf
1974 Święty Mikołaj pilnie poszukiwany Krzysztof Gradowski pracownik domu dziecka
1974 Nie ma mocnych Sylwester Chęciński Kazimierz Pawlak
1974 Złoto Sylwester Szyszko restaurator Stanisław Włodarek
1974 Janosik Jerzy Passendorfer góral Bruzda
1975 Obrazki z życia Krzysztof Gradowski portier
1975 Oczekiwanie Ryszard Rydzewski strażnik w szpitalu
1977 Kochaj albo rzuć Sylwester Chęciński Kazimierz Pawlak
1978 Azyl Roman Załuski leśniczy Hryncewicz
  Seriale telewizyjne
Rok Tytuł Reżyser Rola
1964 Barbara i Jan Jerzy Ziarnik, Hieronim Przybył Karolczyk, szef hotelowej recepcji (odc. 4)
1966 Wojna domowa Jerzy Gruza strażnik w Łazienkach (odc. 11)
1969 Do przerwy 0:1 Stanisław Jędryka chłop Anielak, wspólnik Wawrzysiaka (odc. 5 i 6)
1970 Wakacje z duchami Stanisław Jędryka majster (odc. 1 i 6)
1970 Przygody psa Cywila Krzysztof Szmagier przemytnik (odc. 3 i 4)
1972 Kopernik Ewa Petelska, Czesław Petelski Dołuski (odc. 2)
1973 Janosik Jerzy Passendorfer góral Marcin Bruzda
1973 Droga Sylwester Chęciński Kazimierz Pawlak (odc. 5)
1974–1977 Czterdziestolatek Jerzy Gruza Popielak
1976 Polskie drogi Janusz Morgenstern kościelny Wawrzyniec Kulpiński (odc. 2, 4 i 5)
1976 07 zgłoś się Krzysztof Szmagier taksówkarz Dołmontowicz (odc. 2)
1978 Zielona miłość Stanisław Jędryka Zaborek, pacjent w szpitalu (odc. 2 i 3)
1980, 1982, 1987 Dom Jan Łomnicki, Marcin Łomnicki Ryszard Popiołek
1981 Białe tango Janusz Kidawa Stanisław Radziejewski (odc. 8)
1982 Przygrywka Janusz Łęski sołtys

Odznaczenia i nagrody

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b Tygodnik To & Owo, nr 36/06.09.2016, s. 14-15
  2. ↑ a b Encyklopedia, Wacław Kowalski. Wspomnienie [online], Encyklopedia teatru polskiego [dostęp 2024-11-14] (pol.).
  3. ↑ Wacław Kowalski. "To, co mam w sobie, wsadziłem w postać Pawlaka" - Historia [online], www.polskieradio.pl [dostęp 2024-11-14] (pol.).
  4. ↑ M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Wacław_Kowalski&oldid=75233232”