Wałerij Załużny
Wałerij Fedorowycz Załużny (ukr. Валерій Федорович Залужний; ur. 8 lipca 1973 w Nowogrodzie Wołyńskim[1]) – ukraiński dowódca wojskowy, generał Wojsk Lądowych Ukrainy, w latach 2021–2024 naczelny dowódca Sił Zbrojnych Ukrainy, członek Rady Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony Ukrainy, od 2024 ambasador Ukrainy w Wielkiej Brytanii.
 Jako generał porucznik (2021) | |
 generał
| |
| Data i miejsce urodzenia |
8 lipca 1973 |
|---|---|
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1993–2024 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki |
24 Samodzielna Brygada Zmechanizowana |
| Stanowiska |
szef Połączonego Sztabu Operacyjnego Sił Zbrojnych Ukrainy (2021–2024) |
| Główne wojny i bitwy | |
| Późniejsza praca |
ambasador Ukrainy w Wielkiej Brytanii |
| |
| Odznaczenia | |
     _ribbon_bar.svg){kind=small}  
| |
Życiorys
edytujUrodził się 8 lipca 1973 w Nowogrodzie Wołyńskim w rodzinie robotniczej[2]. W 1997 roku ukończył z wyróżnieniem Akademię Wojskową w Odessie, a w 2007 roku ze złotym medalem Akademię Obrony Narodowej Ukrainy[1]. W tym samym roku został szefem sztabu i pierwszym zastępcą dowódcy 24 Samodzielnej Brygady Zmechanizowanej[3]. 13 października 2009 został wyznaczony na dowódcę 51 Dywizji Zmechanizowanej[3]. W 2014 ukończył Akademię Obrony Narodowej Ukrainy[1].
W latach 2009–2017 był dowódcą 51 Gwardyjskiej Brygady Zmechanizowanej (m.in. w lutym 2015 roku, kiedy wojska ukraińskie poniosły dotkliwą klęskę w kotle koło miejscowości Debalcewo[4]), w 2017 roku pełnił funkcję szefa sztabu – pierwszego zastępcy dowódcy Dowództwa Operacyjnego „Zachód”, w 2018 roku był szefem Połączonego Sztabu Operacyjnego Sił Zbrojnych Ukrainy, a w latach 2019–2021 dowódcą Dowództwa Operacyjnego „Północ”[1]. W grudniu 2020 roku ukończył studia magisterskie na Narodowym Uniwersytecie „Akademia Ostrogska”. 27 lipca 2021 został naczelnym dowódcą Sił Zbrojnych Ukrainy[1]. 24 sierpnia 2021 awansowany do stopnia generała porucznika[5]. Jako naczelny dowódca Sił Zbrojnych Ukrainy popierał modernizację i reformę ukraińskiego wojska[6].
W trakcie inwazji Rosji na Ukrainę pełnił funkcję głównodowodzącego ukraińskich Sił Zbrojnych[6]. 5 marca 2022 został awansowany przez prezydenta Zełenskiego na stopień generała[7]. 8 lutego 2024 prezydent Zełenski poinformował za pośrednictwem platformy X o jego odwołaniu z funkcji głównodowodzącego ukraińskich Sił Zbrojnych[8][9]. 8 maja 2024 zwolniony ze służby wojskowej z powodów zdrowotnych[10].
7 marca 2024 powołany na stanowisko ambasadora Ukrainy w Wielkiej Brytanii[11].
Kontrowersje
edytuj1 stycznia 2023 opublikował selfie z portretem Stepana Bandery (przywódcy OUN-B – które było odpowiedzialne m.in. za ludobójstwo na Wołyniu) z okazji 114. rocznicy jego urodzin. Zdjęcie to upowszechnione zostało przez konto Rady Najwyższej Ukrainy, jednak po protestach polskiego rządu zostało usunięte[12][13][14].
Odznaczenia
edytuj- Złota Gwiazda Bohatera Ukrainy (2024)[15]
- Krzyż Bojowych Zasług (2022)[16]
- Order Bohdana Chmielnickiego III klasy (2016)[17]
- Odznaka honorowa Szefa Sztabu Generalnego – Naczelnego Wodza Sił Zbrojnych Ukrainy „Za dzielną służbę wojskową dla Ojczyzny”
- Odznaka honorowa Szefa Sztabu Generalnego – Naczelnego Wodza Sił Zbrojnych Ukrainy „Za zasługi dla Sił Zbrojnych Ukrainy”
- Odznaka honorowa Szefa Sztabu Generalnego – Naczelnego Wodza Sił Zbrojnych Ukrainy „Za osiągnięcia w służbie wojskowej” II stopnia
- Odznaka „Uczestnik ATO”
- Krzyż Oficerski Orderu Krzyża Pogoni (Litwa, 2023)[18]
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Lieutenant General Valerii Zaluzhnyi [online], mil.gov.ua, 23 września 2021 [dostęp 2021-02-25] (ang.).
- ↑ Пройшов усі щаблі служби. Що відомо про нового головнокомандувача ЗСУ Валерія Залужного [online], nv.ua, 28 lipca 2021 [dostęp 2022-02-25] (ukr.).
- ↑ a b Екскомандира 51 ОМБр призначили командувачем військ «Північ» [online], volynnews.com, 11 grudnia 2019 [dostęp 2022-02-25].
- ↑ Paweł Smoleński: Gen. Wałerij Załużny: Przejechałbym się po placu Czerwonym czołgiem pod ukraińską flagą. wyborcza.pl, 2022-08-15. [dostęp 2022-08-15]. (pol.).
- ↑ Указ Президента України №424/2021 [online], president.gov.ua, 24 sierpnia 2021 [dostęp 2022-02-25] (ukr.).
- ↑ a b Kim są najważniejsi ludzie Wołodymyra Zełenskiego? W ich rękach spoczywa los Ukrainy [online], wiadomosci.onet.pl, 25 lutego 2022 [dostęp 2022-02-25] (pol.).
- ↑ President: History will forever remember Ukraine’s response to Russia’s invasion. UkrInform, 0222-03-05. [dostęp 2022-03-06]. (ang.).
- ↑ Załużny zdymisjonowany. Zełenski: Podziękowałem generałowi za dwa lata obrony Ukrainy [online], Rzeczpospolita [dostęp 2024-02-08] (pol.).
- ↑ (7) Volodymyr Zelenskyy / Володимир Зеленський on X: "I met with General Valerii Zaluzhnyi. I thanked him for the two years of defending Ukraine. We discussed the renewal that the Armed Forces of Ukraine require. We also discussed who could be part of the renewed leadership of the Armed Forces of Ukraine. The time for such a renewal… https://t.co/tMnUEZ3BCX" / X (twitter.com)
- ↑ Указ Президента України №309/2024 Про звільнення В.Залужного з військової служби [online], 8 maja 2024 (ukr.).
- ↑ AFP, Ukraine’s Ex-Army Chief Zaluzhny Appointed Ambassador to U.K. [online], The Moscow Times, 7 marca 2024 [dostęp 2024-03-10] (ang.).
- ↑ Szef ukraińskiej armii z portretem Bandery. Wicemarszałek Sejmu: To skandal, prowokacja. Polsat News.
- ↑ Victory to Come When Russian Empire 'Ceases to Exist': Ukraine Parliament Quotes Nazi Collaborator.
- ↑ Ukraiński parlament upamiętnił Stepana Banderę. „Antypolskie i haniebne”. Wprost.
- ↑ Указ Президента України №61/2024 [online], president.gov.ua, 8 lutego 2024 (ukr.).
- ↑ Указ Президента України №316/2022 [online], president.gov.ua, 6 maja 2022 (ukr.).
- ↑ Указ Президента України Про відзначення державними нагородами України з нагоди Дня Сухопутних військ України [online], zakon.rada.gov.ua, 12 grudnia 2016 (ukr.).
- ↑ Lietuvos Valstybės dienos proga – apdovanojimai aukštiems Ukrainos pareigūnams [online], lrt.lt, 6 lipca 2023 [dostęp 2024-02-28] (lit.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Головнокомандувач ЗСУ Залужний: Хотів би проїхатися на танку по Арбату. Рандеву з Яніною Соколовою w serwisie YouTube, 5 канал, 04.09.2021.
- Валерій Залужний на Всеукраїнському форумі «Україна 30. Захисники» w serwisie YouTube, Конгрес місцевих та регіональних влад, 03.11.2021.
- «Війна змінила мою долю»: історія головнокомандувача ЗСУ Валерія Залужного. Таємниці війни w serwisie YouTube, 5 канал, 02.12.2021.
- Рік. За кадром. Генерал. Спецпроєкт Дмитра Комарова. Частина третя [Eng + Ru subtitles] w serwisie YouTube, Світ навиворіт, 12.05.2023.