WHOIS
WHOIS (etym. ang. who is) – protokół TCP oparty na zasadzie: pytanie/odpowiedź, który jest szeroko rozpowszechniony do wysyłania zapytań do baz danych DNS po to, by poznać właściciela domeny, adres IP lub inne informacje „teleadresowe”.
Protokół WHOIS był pierwotnie zaprojektowany do stosowania go z wiersza poleceń, współcześnie jednak istnieje wiele narzędzi, które można włączyć w strukturę stron WWW, umożliwiających znalezienie informacji o domenie lub adresie IP po wypełnieniu prostego formularza. Narzędzia te bazują jednak na funkcjonalności oryginalnego protokołu WHOIS i nie wyparły one wcześniej stosowanych narzędzi z wiersza poleceń, które są wciąż masowo wykorzystywane przez administratorów serwerów.
System WHOIS został pierwotnie stworzony jako metoda, za pomocą której administratorzy systemów mogli znajdować w prosty sposób informacje umożliwiające skontaktowanie się z innymi administratorami odpowiedzialnymi za serwery działające pod określonym numerem IP lub domeną, na zasadzie podobnej trochę do działania elektronicznej książki telefonicznej. Współcześnie na bazie informacji, które można pobrać za pomocą protokołu WHOIS, rozwinęło się wiele nowych technologii, takich jak uwierzytelnianie certyfikatów czy techniki zestawiania bezpiecznych połączeń SSL w trakcie operacji bankowych dokonywanych on-line. System ten bywa też jednak wykorzystywany niezgodnie z przeznaczeniem – np: do pozyskiwania adresów E-mail w celu rozsyłania spamu.
Z WHOIS ewoluował siostrzany protokół o nazwie RWhois.
„Chudy” i „gruby” tryb działania
edytujIstnieją dwie metody gromadzenia danych, które są dostępne na zapytania protokołem WHOIS:
- „gruby”: polega na tym, że jeden serwer WHOIS gromadzi informacje pochodzące od wszystkich firm i instytucji mających prawo rejestrowania domen i obsługi numerów IP z określonej grupy domen lub terytorium – np: „gruby” serwer WHOIS może gromadzić informacje o wszystkich domenach *.pl,
- „chudy”: jeden, centralny serwer WHOIS gromadzi informacje tylko o serwerach WHOIS firm i instytucji uprawnionych do rejestrowania domen i numerów IP bez pobierania szczegółowych danych o każdej domenie z osobna; pytanie do centralnego serwera jest w takim układzie przekierowywane od odpowiedniego serwera odpowiedniej firmy lub instytucji.
System „gruby” działa szybciej i odpowiedzi od niego mają bardziej ujednolicony charakter niezależnie od tego, o jaką domenę czy numer IP się pyta. Jeśli klient WHOIS nie zrozumie odpowiedzi od „cienkiego” serwera, rezultatem zapytania będzie tylko adres docelowego serwera WHOIS firmy lub instytucji odpowiedzialnej za daną domenę (oraz parę szczegółów o tej firmie czy instytucji), a nie faktyczny, oryginalny wpis w bazie danych dotyczący tej domeny czy numeru IP. Niestety protokół WHOIS jest tak skonstruowany, że nie można rozróżnić odpowiedzi od „grubych” i „cienkich” serwerów WHOIS. W ramach „cienkiego” systemu operatorzy domen i numerów IP mają jednak większą kontrolę nad tym, jakie informacje zamieszczają w tym systemie, a jakie nie.
Dla różnych zakresów domen DNS i numerów IP zaimplementowany jest gruby lub cienki system publicznie dostępnych serwerów WHOIS. Informacje o niektórych zakresach domen (Np: *.com i *.net) działają w oparciu o system „cienki”. Inne z kolei (np: *.org) oparte są na modelu „grubym”.
Przykładowy rezultat zapytania do „grubego” serwera WHOIS
edytujZapytanie o właściciela domeny wikipedia.org:
Domain ID:D51687756-LROR Domain Name:WIKIPEDIA.ORG Created On:13-Jan-2001 00:12:14 UTC Last Updated On:01-Mar-2006 12:39:33 UTC Expiration Date:13-Jan-2015 00:12:14 UTC Sponsoring Registrar:Go Daddy Software, Inc. (R91-LROR) Status:CLIENT DELETE PROHIBITED Status:CLIENT RENEW PROHIBITED Status:CLIENT TRANSFER PROHIBITED Status:CLIENT UPDATE PROHIBITED Registrant ID:GODA-09495921 Registrant Name:Wikimedia Foundation Registrant Organization:Wikimedia Foundation Inc. Registrant Street1:204 37th Ave N, #330 Registrant Street2: Registrant Street3: Registrant City:St. Petersburg Registrant State/Province:Florida Registrant Postal Code:33704 Registrant Country:US Registrant Phone:+1.7272310101 Registrant Phone Ext.: Registrant FAX: Registrant FAX Ext.: Registrant Email:noc@wikimedia.org Admin ID:GODA-29495921 Admin Name:Jimmy Wales Admin Organization:Wikimedia Foundation Admin Street1:204 37th Ave. N. #330 Admin Street2: Admin Street3: Admin City:St. Petersburg Admin State/Province:Florida Admin Postal Code:33704 Admin Country:US Admin Phone:+1.7276441636 Admin Phone Ext.: Admin FAX: Admin FAX Ext.: Admin Email:jwales@bomis.com Tech ID:GODA-19495921 Tech Name:Jason Richey Tech Organization:Wikimedia Foundation Tech Street1:19589 Oneida Rd. Tech Street2: Tech Street3: Tech City:Apple Valley Tech State/Province:California Tech Postal Code:92307 Tech Country:US Tech Phone:+1.7604869194 Tech Phone Ext.: Tech FAX: Tech FAX Ext.: Tech Email:jasonr@bomis.com Name Server:NS0.WIKIMEDIA.ORG Name Server:NS1.WIKIMEDIA.ORG Name Server:NS2.WIKIMEDIA.ORG