Włodzimierz Sedlak
Włodzimierz Sedlak (ur. 31 października 1911 w Sosnowcu, zm. 17 lutego 1993 w Radomiu; ps. „Waldek”) – polski duchowny katolicki, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, twórca polskiej szkoły bioelektroniki, elektromagnetycznej teorii życia oraz pojęcia wszechpróżni.
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce pochówku | |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Prezbiterat |
1935 |
Honorowy obywatel Radomia i Skarżyska-Kamiennej.
Życiorys
edytujUrodził się w biednej, wielodzietnej, górniczej rodzinie w Sielcu – obecnej dzielnicy Sosnowca. W poszukiwaniu pracy jego rodzina przeniosła się w 1919 roku do Suchedniowa, a następnie w 1920 roku do Skarżyska-Kamiennej. Po uzyskaniu matury w 1930 roku w gimnazjum matematyczno-przyrodniczym w Skarżysku-Kamiennej wstąpił do Seminarium Duchownego w Sandomierzu, gdzie w 1935 roku otrzymał święcenia kapłańskie[1].
Jako ksiądz podjął pracę prefekta w Ćmielowie (1935–1939), a następnie w Siennie (1939–1948), gdzie podczas wojny prowadził tajne nauczanie. Po II wojnie światowej, dzięki jego staraniom, w Siennie powstały Szkoła Rzemiosł i istniejące do dzisiaj Liceum Ogólnokształcące, które od 1992 roku nosi imię swego założyciela[2].
W 1946 roku ks. Włodzimierz Sedlak podjął studia na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu im. Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, gdzie uzyskał w 1949 roku dyplom magistra z antropologii, a w 1950 roku – z pedagogiki. W 1951 roku otrzymał na UMCS stopień doktora za rozprawę Zmienność organizmu jako podstawa biologiczna wychowania[1].
W 1952 roku przeniósł się do Radomia, a w 1960 roku rozpoczął pracę na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W 1966 roku uzyskał stopień doktora habilitowanego z biologii teoretycznej za rozprawę Możliwość odtworzenia początków ewolucji organicznej na podstawie komponenta krzemowego, a następnie objął kierownictwo utworzonej, decyzją Rady Wydziału, Katedry Biologii Teoretycznej. W roku 1974 został profesorem nadzwyczajnym, a w 1980 roku – profesorem zwyczajnym.
Zmarł w Radomiu 17 lutego 1993 roku. Został pochowany na cmentarzu komunalnym w Radomiu[1].
Edukacja
edytujPoczątki edukacji Włodzimierza Sedlaka przypadają na okres pobytu w Sosnowcu, gdzie pobierał lekcje prywatne. Po przeniesieniu się do Suchedniowa, tam również uczył się prywatnie. Po krótkim, dwuletnim pobycie w szkole powszechnej Siemianowskiego, podjął próbę nauki w gimnazjum. Wyniki egzaminów wstępnych w 1922 roku nie były jednak pomyślne. Kolejna próba dostania się do gimnazjum zakończyła się powodzeniem w czerwcu 1923 roku; Sedlak został przyjęty od razu do II klasy[3]. Gimnazjum, w którym uczył się Sedlak miało profil początkowo humanistyczny, jednak w kolejnych latach zmierzał w kierunku przyrodniczo-matematycznym[3].
Działalność naukowa
edytujWłodzimierz Sedlak był naukowcem, którego działalność obejmowała wiele różnych dyscyplin: bioelektronikę (której jest jednym z twórców), archeologię, geologię, paleontologię, paleobiochemię, paleobiofizykę i inne.
Do najważniejszych sformułowanych przez niego hipotez należą:
- koncepcje powstania życia przy istotnym udziale związków krzemu,
- koncepcja bioplazmy,
- koncepcja elektromagnetycznej natury życia, nazwana bioelektroniką[4].
Działalność badawczą rozpoczął tuż po ukończeniu studiów w latach 50. od uczestnictwa w badaniach starożytnego hutnictwa w Górach Świętokrzyskich, gdzie w 1957 roku odnalazł piryt na Łysej Górze, a w 1959 roku – łupki żelaza ze starożytnego wytopu oraz opracował rekonstrukcję wytopu żelaza w dymarce[1].
Badania paleontologiczne
edytujZ warstw kwarcytowych kambru na Łysej Górze opisał meduzy krążkopławów z rodzaju Camptostroma[5][6] oraz ślimaki[7]. Później odkrył struktury, które uznał za archeocjaty[8], jednak ostatecznie wydzielił je w odrębny, nowo ustanowiony, rząd fauny Corallicyathida (a w jego obrębie dwa nowe rodzaje: Heliomiria (gatunek H. cyathioformis) i Silimorpha (gatunek S. corallina))[9], o nieznanej przynależności do gromady i typu (incerte sedis)[10]. W 1980 r. opublikował odkrycie licznych skamieniałości w kwarcytach kambryjskich na południowych zboczach Łysej Góry. Skamieniałości te uznał za pozostałości krasnorostów z rodzajów Epiphyton i Erbina, potwierdzające postulowany przez Sedlaka wczesnokambryjski wiek kwarcytów z Łysej Góry[11]. W późniejszym okresie biologiczne pochodzenie struktur uznanych za Corallicyathida oraz glony doczekało się krytyki[12][13]. Wiek kwarcytów z Łysej Góry uznany przez Sedlaka na podstawie znalezionych przez niego skamieniałości za wczesnokambryjski obecnie określany jest jako młodszy – środkowo-późnokambryjski[14][15]
W 1959 roku Sedlak opublikował hipotezę na temat krzemowych początków życia.
W roku 1967 rozpoczął pracę nad bioelektroniką, według której reakcje chemiczne i procesy elektroniczne w organicznych półprzewodnikach są związane zależnościami kwantowo-mechanicznymi i stał się jednym z jej prekursorów na świecie. W 1967 roku opublikował też pracę, w której pojawiła się wzmianka o możliwości istnienia bioplazmy – piątego stanu materii obecnego jedynie w organizmach żywych. W 1969 roku sformułował koncepcję elektromagnetycznej teorii życia mówiącą, iż wszystkie procesy życiowe zachodzą na poziomie kwantowym dzięki sprzężeniom reakcji chemicznych z procesami elektronicznymi w środowisku półprzewodnikowym takim jakim są białka i przejawiają się emisją światła lub innych fal elektromagnetycznych[1].
W książce Na początku było jednak światło wprowadził termin wszechpróżni (wszechniebytu), opisujący pierwotną, nieskończoną próżnię, która istniała przed powstaniem świata.
Kontrowersje
edytujWiększość prac ks. prof. Sedlaka wykraczała poza dotychczasowy paradygmat nauk biologicznych, sposób prezentacji idei i ich uzasadnienie zwykle nie przystawały do standardowych schematów prac naukowych. Wzbudzał kontrowersje i skrajnie przeciwstawne oceny. Wiele jego spekulacji zawiera elementy filozofii przyrody, on sam nie uważał siebie jednak za filozofa, ale za biologa-teoretyka[1].
Twórczość
edytujBył autorem książek i ponad 250 rozpraw i artykułów, a także scenariusza do filmu pod tytułem Krzem – pierwiastek młodości. Najważniejsze pozycje jego twórczości to[16]:
- Książki naukowe
- Rola krzemu w ewolucji biochemicznej życia, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967
- Bioelektronika 1967–1977, Wydawnictwo PAX 1979
- Postępy fizyki życia, Wydawnictwo PAX 1984
- Kierunek – początek życia. Narodziny paleobiochemii krzemu, 1985. Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
- Wprowadzenie w bioelektronikę, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1988
- Książki popularnonaukowe
- U źródeł nowej nauki. Paleobiochemia, tom 246 serii wydawniczej Omega, Wiedza Powszechna, 1973
- Bioelektronika – środowisko – człowiek, 1980. Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
- Homo electronicus, 1980 (Państwowy Instytut Wydawniczy), 1994, 2005 (Wyd. Continuos)
- Na początku było jednak światło, 1986 Państwowy Instytut Wydawniczy
- Inną drogą, 1988 PAX
- Książki autobiograficzne i wspomnieniowe
- Życie jest światłem, PAX 1985 (2004 Wyd. Continuo)
- W pogoni za nieznanym, 1990 Wyd. Lubelskie (2002 – Wyd. Continuo)
- Człowiek i Góry Świętokrzyskie, 1993 „Książka i Wiedza” (wyd. z 2001 – Wyd. Continuo)
- Listy do Matki, 1997, Wyd. Continuo
- Pamiętnik I. Antek z Ćmielowa, 1999, Wyd. Continuo
- Pamiętnik II. Uciekaj do dziury, 2001 Wyd. Continuo
- Pamiętnik III. Nie dla głupich, 2003 Wyd. Continuo
- Pamiętnik IV. Ziemia Święta i nie tylko…, 2004 Wyd. Continuo
- Pamiętnik V. Żywot uczonego. 2006, Wyd. Continuo
- Pamiętnik VI. Dzieje mojej duszy. 2008, Wyd. Continuo
- Pamiętnik VII. Abraham na rozdrożu. 2009, Wyd. Continuo
- Pamiętnik VIII. Byłem tylko człowiekiem. 2010, Wyd. Continuo
- Religijne
- Technologia Ewangelii, Wyd. Pallottinum 1989
- Zagubiony Bóg. Wyd. Pallottinum, 1996
- Boży kram, 1998 Wyd. Continuo
- Inne pozycje książkowe
- Wykłady o bioelektronice, 1987 Alma Press
- Teologia światła, czyli sięganie nieskończoności, 1997 Wyd. Continuo
Aforyzmy i słowotwórstwo
edytujDorobek piśmienniczy ks. Sedlaka jest przedmiotem badań pod kątem ich wartości słowotwórczej i wkładu w rozwój języka polskiego. Jego aforyzymy są rozpatrywane, jako innowacyjne na równi z jego teoriami naukowymi[17].
Patron
edytujWłodzimierz Sedlak jest patronem Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Skarżysku-Kamiennej, Liceum Ogólnokształcącego w Siennie, Szkoły Podstawowej nr 9 w Skarżysku-Kamiennej oraz dwóch ulic: na osiedlu Planty w Radomiu[potrzebny przypis] i w Sosnowcu[18].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f Ks. prof. dr hab. Włodzimierz Sedlak. Wydział Filozofii KUL. [dostęp 2011-10-29]. (pol.).
- ↑ Izba Pamięci ks. prof. Wł. Sedlaka. Zespół Szkół Ogólnokształcących i Policealnych w Siennie, 2012-12-05. [dostęp 2014-10-08].
- ↑ a b Krzysztof Zemeła: Gimnazjalne lata Księdza Profesora Włodzimierza Sedlaka. W: praca zbiorowa pod redakcją Ryszarda Sowy: Ksiądz profesor Włodzimierz Sedlak „…sercem skarżyszczanin”. Skarżysko-Kamienna: Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna im. ks. prof. Włodzimierza Sedlaka w Skarżysku-Kamiennej; PiS Agencja Wydawniczo-Poligraficzna w Skarżysku-Kamiennej, 2011, s. 258–261. ISBN 978-83-931378-7-9.
- ↑ Małgorzata Ciupińśka. Aforyzmy i sentencje w tekstach kaznodziejskich ks. prof. Włodzimierza Sedlaka. „Kwartalnik Językoznawczy”. 3 (2012).
- ↑ Sedlak W., 1967: Problematyczna fauna kambryjska meduzowatych z masywu Łysej Góry. Przegląd Geologiczny, 9.
- ↑ Sedlak W., 1990: Gromada Scyphozoa Götte, 1887. W: Pajchlowa M. (red.): Budowa Geologiczna Polski, Atlas skamieniałości przewodnich i charakterystycznych, tom III cz. 1a, strona 36.
- ↑ Sedlak W., 1968: Przedstawiciele Archaeogastropoda z masywu Łysej Góry. Przegląd Geologiczny, 6.
- ↑ Sedlak W., 1973: Archaeocyatha Fauna of St. Cross in Łysogóy Chain. Zeszyty Naukowe KUL, 16 (1).
- ↑ Sedlak, W. 1975. Some aspects of stratigraphy and taxonomy of Cambrian fauna found on Lysa Góra (the Świętokrzyskie Mts., Central Poland). 2nd Intern. Symp. Corals and Fossil Coral Reefs, Paris 1975. – Mem. B. R. G. M., 89, 42-48.
- ↑ Sedlak W., 1990: Rząd Corallicyathida Sedlak, 1975. W: Pajchlowa M. (red.): Budowa Geologiczna Polski, Atlas skamieniałości przewodnich i charakterystycznych, tom III cz. 1a, strona 35.
- ↑ Sedlak W., 1980: Cambrian megascopic algal-like form accompanying Corallicyathida in quartzite beds of Łysa Góra. Acta Paleontologica Polonica, 25(3/4): 669-670.
- ↑ Bodzioch A., 2000 – Pseudoskamieniałości Corrallicyathida z kambru Łysogór. Streszczenia referatów wygłoszonych w 1999 r., Polskie Towarzystwo Geologiczne, Oddział w Poznaniu, 9: 39-46.
- ↑ Malec J., 2008: Cambrian pseudofossils from the Holy Cross Mountains. W: Andrzej Pisera, Maria Aleksandra Bitner and Adam T. Halamski (red.), 9th Paleontological Conference, Warsaw, s. 56–57.
- ↑ Wróblewskcy T. i E., 1996: Góry Świętokrzyskie. Mapa geologiczno-krajoznawcza. Wyd. Państw. Inst. Geolog.
- ↑ Niedźwiedzki R., 2014: Ksiądz Sedlak okiem geologa. Tatry, nr 2 (48): s. 16–17.
- ↑ Wydawcy i rok wydania za katalogiem Biblioteki Narodowej.
- ↑ Małgorzata Ciupińska. Aforyzmy i sentencje w tekstach kaznodziejskich ks. prof. Włodzimierza Sedlaka. „Kwartalnik Językoznawczy”. 3 (2012).
- ↑ Ul. ks. Włodzimierza Sedlaka - Mapa Sosnowiec, plan miasta, ulice w Sosnowcu - E-turysta [online], mapy.e-turysta.pl [dostęp 2020-12-06].