Włodzimierz Kowalski
Włodzimierz Kowalski (ur. 17 kwietnia 1889 w Marszałkach, zm. 8 sierpnia 1969 w Rawiczu) – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari, uczestnik I wojny światowej, powstania wielkopolskiego, wojny polsko-bolszewickiej i II wojny światowej.
| |
 podpułkownik piechoty
| |
| Data i miejsce urodzenia |
17 kwietnia 1889 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
8 sierpnia 1969 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
komendant korpusu kadetów |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
     
| |
Życiorys
edytujUrodził się w nauczycielskiej rodzinie Seweryna i Ewy z domu Kostrzewskiej[1]. Ukończył seminarium nauczycielskie w Kcyni i od 1910 pracował jako nauczyciel w Nidomiu i Mielżynie (pow. witkowski) oraz Panigrodzu i Czerlinie (pow. wągrowiecki). W 1914 został powołany do służby wojskowej i jako podporucznik armii niemieckiej brał udział w I wojnie światowej. Przyjechał w grudniu 1918 do Gołańczy, gdzie włączył się do akcji przygotowującej powstanie wielkopolskie.
24 grudnia 1918 mianowany został komendantem okręgu wojskowego w Gołańczy przez Wydział Wojskowy Powiatowej Rady Ludowej w Wągrowcu. Zorganizował tam ochotniczą kompanię gołaniecką i wyzwolił z nią 1 stycznia 1919 Kcynię. Od 2 stycznia zastępca komendanta wojskowego na powiat wągrowiecki i szef sztabu batalionu, który powstawał na tym terenie. Z rozkazu Dowództwa Głównego podjął akcję opanowania terenu po Noteć. 6 stycznia koncentrycznym atakiem powstańców zdobył Chodzież, ale 7 stycznia, na skutek niemieckiego przeciwuderzenia z Piły utracił to miasto. W dniu następnym kierował ponownym szturmem na Chodzież. Wyznaczony został 23 stycznia 1919 komendantem batalionu wągrowieckiego. Dowodząc III odcinkiem Frontu Północnego od 20 stycznia do 1 kwietnia kierował walkami na linii od Sarbi do Margonina. Dowódca IV odcinka Frontu Północnego (Kcynia) od 20 kwietnia do maja.
Po zakończeniu walk wyjechał do Wojskowej Szkoły Sztabu Generalnego w Warszawie, a w 1920 będąc jej absolwentem objął funkcję szefa sztabu VII Brygady Rezerwowej. 30 listopada 1920 został wyznaczony na stanowisko szefa sztabu 23 Rezerwowej Dywizji Piechoty[2]. Mianowany w grudniu 1921 zastępcą dowódcy 61 pułku piechoty w Bydgoszczy. Na własną prośbę w stopniu majora odszedł w lutym 1922 do rezerwy i prowadził gospodarstwo rolne w Krukówku w pow. wyrzyskim. Działał też w oświacie rolniczej i spółdzielczości bankowej. W latach 1923–1924 był oficerem rezerwowym 61 pułku piechoty w Bydgoszczy. Został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919. W 1923 zajmował 162. lokatę w korpusie oficerów rezerwowych piechoty[3].
1 września 1927 powrócił do czynnej służby wojskowej. Początkowo służył jako dowódca baonu w 69 pp. w Gnieźnie, a od 1 grudnia 1927 r. w 58 pp. w Poznaniu. 1 stycznia 1932 r. otrzymał awans na stopień podpułkownika piechoty ze starszeństwem od 1 stycznia 1932 r. z 27 lokatą. 1 marca 1932 został przeniesiony do 18 pułku piechoty w Skierniewicach na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[4]. 1 lipca 1933 został mianowany komendantem Korpusu Kadetów Nr 3 (od 1936 - Korpus Kadetów Nr 2) w Rawiczu[5].
25 sierpnia 1939 dowodził ewakuacją Korpusu Kadetów Nr 2 z Rawicza do Lwowa. 21 września 1939 dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w Oflagu VII A w Murnau, w którym kierował obozowymi kursami wojskowymi. Po uwolnieniu i powrocie do kraju zamieszkał w Rawiczu. Tam zmarł 8 sierpnia 1969 i został pochowany na miejscowym cmentarzu.
Był żonaty z Marią Kończak i miał dzieci: Seweryna (ur. 1913), Romualda (ur. 1915), Aleksandrę (ur. 1917), Andrzeja (ur. 1919), Barbarę Marię (ur. 1920)[1].
Włodzimierz Kowalski był autorem wspomnień z walk powstania wielkopolskiego, które ukazały się drukiem w „Księdze pamiątkowej Związku Towarzystw Powstańców i Wojaków” – 1925.
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 8472[1] – 27 grudnia 1920[6]
- Krzyż Niepodległości – 17 września 1932 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[7][8][9][10]
- Złoty Krzyż Zasługi – 22 grudnia 1928 „za wybitne zasługi, położone w powstaniu wielkopolskim”[11][12]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 – 20 maja 1928
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości – 11 listopada 1929
- Wielkopolski Krzyż Powstańczy – 19 lutego 1958[13]
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Polak (red.) 1993 ↓, s. 99.
- ↑ Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r. Dodatek do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 37 z 24 września 1921 roku, s. 8, 708.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 300, 469. Rocznik Oficerski 1924, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 270, 411.
- ↑ Wieczorek 2014 ↓.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 28 czerwca 1933 roku, s. 130.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-01-16]..
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 217, poz. 249.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 11 listopada 1932, s. 380.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-01-16]..
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-01-16]..
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 296, poz. 727.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 14 lutego 1929, s. 74.
- ↑ Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym [online], www.powstancy-wielkopolscy.pl [dostęp 2020-07-21].
Bibliografia
edytuj- Kowalski Włodzimierz. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.89-8472 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-01-16].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski [red.]: Wielkopolski słownik biograficzny. Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 369. ISBN 83-01-02722-3.
- Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945. T. 2/2. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1993. ISBN 83-900510-0-1.
- Andrzej Wieczorek: Ppłk dypl. Włodzimierz Mieczysław Kowalski 17.04.1889–8.08.1969. Gołaniecki Ośrodek Kultury, 2014.
Linki zewnętrzne
edytuj- Dziennik Nowy – Bohaterowie Powstania Wielkopolskiego-On wyzwolił Chodzież. dzienniknowy.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-02)]. [dostęp 25.11.2013]