Władysława Martynowicz
Władysława Maria Martynowicz (ur. 27 czerwca 1892 w Warszawie, zm. 11 kwietnia 1958 w Wyrozębach) – polska nauczycielka, pedagog, harcmistrzyni, komendantka Warszawskiej Komendy Harcerek ZHP.
| Data i miejsce urodzenia |
27 czerwca 1892 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
11 kwietnia 1958 |
| Stopień instruktorski | |
| Data przyrzeczenia harcerskiego |
1918 |
| Mianowanie instruktorskie |
15 grudnia 1920 |
| Organizacja harcerska | |
| Komendantka Warszawskiej Chorągwi Harcerek | |
| Okres sprawowania |
od 1927 |
| Odznaczenia | |
   
| |
Życiorys
edytujPo ukończeniu w 1910 roku szkoły średniej przy ul. Brackiej w Warszawie, w 1911 roku zdała egzamin upoważniający ją do nauczania języka polskiego. W 1911 roku wyjechała do Lwowa, gdzie była zastępczynią drużynowej III Lwowskiej Drużyny im. Platerówny. Po powrocie do Warszawy w latach 1912–1914 studiowała polonistykę, historię i pedagogikę na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego. W czasie nauki w szkole i w czasie studiów należała do młodzieżowych organizacji niepodległościowych: Związku Młodzieży Polskiej „Przyszłość” – „Pet” (w „Pecie” była wychowawczynią m.in. Tomasza Piskorskiego[1]), Organizacji Młodzieży Narodowej[2] i Związku Młodzieży Polskiej „Zet”. Po wybuchu I wojny światowej zgłosiła się do pomocy Legionom. Objęła dział mundurowy w intendenturze wojskowej oraz obsługę poczty frontowej[3].
Od 1915 roku uczyła w warszawskich szkołach średnich. W 1917 roku ponownie podjęła studia, tym razem na Wolnej Wszechnicy Polskiej i w 1922 roku uzyskała dyplom z historii i archeologii[3].
Kontynuowała swoje zaangażowanie w harcerstwie. W Prywatnym Gimnazjum Żeńskim R. Gaczeńskiej i E. Kasprowskiej przy ul. Chłodnej 15 w Warszawie (gdzie pracowała jako nauczycielka), założyła 25 Drużynę Harcerską im. Klaudyny Potockiej. W czasie wojny polsko-bolszewickiej kierowała Działem Harcerskim w Biurze Pomocy Żołnierzom. Po wojnie, pracując w Państwowym Seminarium Nauczycielskim im. Elizy Orzeszkowej opiekowała się działającą tam 7 WŻDH[4].
W 1921 roku została wybrana do Naczelnej Rady Harcerskiej. Przez wiele lat prowadziła Wydział Programowy Głównej Kwatery Żeńskiej. W 1926 roku została powołana przez NRH do Komisji Zasad Ideologii Obywatelskiej. W tymże roku została wybrana komendantką Warszawskiej Chorągwi Harcerek. W 1929 roku była członkinią Komisji Przebudowy ZHP, a w 1930 roku – członkinią Komisji Statutowej ZHP. W latach 1932–1935 była członkinią Zarządu Oddziału Warszawskiego ZHP, a do wybuchu wojny – członkinią NRH[4].
W latach 1934–1935 pracowała jako instruktorka ds. harcerstwa w Kuratorium Warszawskiego Okręgu Szkolnego. W latach 1935–1937 była instruktorka historii w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Wykładała także na WWP[4].
Od września 1939 roku, zastępując ranną dyrektorkę, kierowała Liceum Pedagogicznym im. Elizy Orzeszkowej, a po zamknięciu szkół średnich przez Niemców w listopadzie 1939 roku zaczęła organizować tajne nauczanie. Po wojnie pracowała w tymże Liceum Pedagogicznym, a później przez 3 lata – w Liceum Ogólnokształcącym im. Juliusza Słowackiego w Warszawie. Od 1952 roku pracowała w Państwowych Zakładach Wydawnictw Szkolnych[5].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Niepodległości (13 kwietnia 1931)[6]
- Złoty Krzyż Zasługi (trzykrotnie)
- Srebrny Krzyż Zasługi (19 marca 1931)[7]
- Odznaka XXV-lecia ZHP
Życie prywatne
edytujWładysława Martynowicz była córką Aleksandra, urzędnika, i Natalii z Hartmanów. Miała siostrę Aleksandrę, malarkę i nauczycielkę rysunków, w latach 1921–1926 drużynową 17 WŻDH przy szkole powszechnej nr 25 przy ul. Złotej w Warszawie.
Nie założyła rodziny.
Została pochowana na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 154c-2-22)[8].
Przypisy
edytuj- ↑ Tomasz Piskorski, Pamiętniki, zeszyt 144 (1923), Warszawa: Archiwum Akt Nowych.
- ↑ Tomasz Piskorski, Pamiętniki, zeszyt 49 (1918), Warszawa: Archiwum Akt Nowych.
- ↑ a b Czarnota 2008 ↓, s. 138.
- ↑ a b c Czarnota 2008 ↓, s. 139.
- ↑ Czarnota 2008 ↓, s. 140.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 87, poz. 137 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 75, poz. 120 „za zasługi na polu rozwoju harcerstwa”.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: WŁADYSŁAWA MARTYNOWICZ, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-01-14].
Bibliografia
edytuj- Zofia Dłużewska-Kańska: Martynowicz Władysława Maria. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 20. Wrocław – Warszawa – Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1975, s. 87–88.
- Wanda Czarnota: Martynowiczówna Władysława. W: Janusz Wojtycza (red.): Harcerski Słownik Biograficzny. T. 2. Warszawa: Muzeum Harcerstwa i Marron Edition, 2008, s. 138–140. ISBN 978-83-923571-3-1.