Władysław Zych (paleontolog)
Władysław Zych (ur. 5 czerwca 1899 w Buczaczu, zm. 22 maja 1981 w Chepstow) – polski paleontolog i geolog, profesor, żołnierz AK, więzień niemieckich obozów koncentracyjnych.
 Władysław Zych (w 1921 r. - czas wojny polsko-bolszewickiej) | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| profesor, doktor habilitowany | |
| Specjalność: paleontolog | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
1926 |
| Habilitacja |
1937 |
| Profesura |
1940 |
| Uczelnia/Instytut/Instytucja | |
| Odznaczenia | |
  
| |
Życiorys
edytujUrodził się 5 czerwca 1899 w Buczaczu[1]. Jego ojcem był Franciszek Zych, polski nauczyciel, dyrektor Buczackiego gimnazium. Matką była Maria Zofia (względnie Zofia[2]) z domu Schutt (1868–1952)[3], członkini buczackiego oddziału Ligi Pomocy Przemysłowej[2]. Rodzice mieli troje dzieci[3].
Uczęszczał do szkoły powszechnej i do gimnazjum w mieście rodzinnym[2]. Absolwent Uniwersytetu Lwowskiego, gdzie także obronił doktorat z filozofii w 1926 oraz pracował jako asystent paleontolog. Był docentem na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie[1]. Habilitację uzyskał w 1937, a tytuł profesora w 1940. Głównym tematem badawczym Zycha były dewońskie ryby pancerne i bezżuchwowce, które badał na Podolu.
W czasie wojny polsko-bolszewickiej walczył na froncie jako ochotnik, potem również jako ochotnik walczył w III powstaniu śląskim, gdzie został ranny. W Wojsku Polskim został awansowany na stopień porucznika rezerwy piechoty ze starszeństwem z 1 września 1922[4]. Po wybuchu II wojny światowej działał w podziemiu (pseudonimy: Szary, Dr Falko, Marian Czerkawski) i był przedstawicielem Delegatury Rządu RP na obszar lwowski. Działał w komendzie ZWZ we Lwowie[1]. W 1943 został aresztowany przez Niemców i wysłany do obozu Auschwitz-Birkenau, a następnie do Dachau, w którym przebywał do końca wojny.
Po wojnie nie wrócił do zawodu z powodu utraty zdrowia w obozach. Pozostał na emigracji, mieszkał w Walii, w Hereford, gdzie był wychowawcą młodzieży, działał w polskim harcerstwie, prowadząc stanicę[1].
Zmarł 22 maja 1981 w szpitalu w Chepstow[1]. Został pochowany na cmentarzu w Hereford.
Publikacje
edytuj- Old-Red podolski. Prace PIG, 1927, 2 (1)
- Fauna ryb dewonu i downtonu Podola. Pteraspidomorphii: Heterostraci. 1931, Lwów.
- Cephalaspis kozlowskii n.sp. z downtonu Podola. Arch. nauk, 9, 1936.
Ordery i odznaczenia
edytuj- Złoty Krzyż Zasługi (15 marca 1939)[5]
- Śląski Krzyż Powstańczy
- Złoty Krzyż Rycerski I klasy Orderu Wazów (Szwecja)
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Z żałobnej karty. „Biuletyn”. Nr 41, s. 100, Czerwiec 1981. Koło Lwowian w Londynie.
- ↑ a b c Stanisława Puchała. Gimnazjum w Buczaczu. „Cracovia Leopolis”.
- ↑ a b Pałaszewska, s. 347.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1934, s. 260, 961.
- ↑ M.P. z 1939 r. nr 65, poz. 130 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
Bibliografia
edytuj- Henryk Makowski. Władysław Zych (1899–1981). „Przegląd Geologiczny”. 3, 1982.
- Mirosława Pałaszewska: Pamiętniki po Władysławie Zychu. „Niepodległość i Pamięć”. 24, s. 347–362, 2006.
Linki zewnętrzne
edytuj- Zych, Władysław na str. Polska podziemna.