Władysław Grzegorzewski
Władysław Grzegorzewski z Grzegorzewic herbu Lis (ur. 1665 w Grzegorzewicach[1], zm. 23 marca 1758 w Częstoniewie) – generał-major wojsk koronnych od 1707, kasztelan ciechanowski, pułkownik gwardii pieszej koronnej, komendant Warszawy w latach 1720-1721[2].
 Władysław Grzegorzewski jako generał-major gwardii królewskiej Augusta III Sasa (1735) | |
 Herb Lis | |
| Rodzina |
Grzegorzewscy h. Lis |
|---|---|
| Miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec |
Walenty Grzegorzewski |
| Matka |
Katarzyna Ogrodzieńska |
| Rodzeństwo |
Franciszek Grzegorzewski |
Życiorys
edytujUrodził się jako syn Walentego i Katarzyny Ogrodzieńskiej. Miał brata Franciszka, stolnika bracławskiego, żonatego z Jadwigą Branecką, z tego związku pochodziła Kunegunda Jadwiga, która wyszła za Wojciecha Dunina-Mieczyńskiego, cześnika sochaczewskiego. Jego pradziad, Prokop, był komornikiem granicznym sochaczewskim[3][4].
Będąc 18-letnim młodzieńcem uczestniczył w Odsieczy wiedeńskiej. W nagrodę za dzielność otrzymał od króla Jana III Sobieskiego stanowisko kapitana artylerii w 1699. Od tej pory sukcesywnie wspinał się po szczeblach kariery wojskowej będąc majorem, podpułkownikiem (1711) i pułkownikiem (1713) w wojsku. Był generałem-majorem gwardii królewskiej oraz jednym z najgorętszych stronników domu saskiego. Walczył w latach 1702-1710 walczył w III wojnie północnej. Król August II Mocny go cenił, a nawet zawierzył mu straż swojej osoby.
W 1727 roku podjął decyzję o ufundowaniu w Jasieńcu kościoła murowanego. Budowa kościoła rozpoczęła się w 1747 roku i trwała 7 lat. Opracowanie projektu kościoła powierzył znanemu architektowi Jakubowi Fontanie. W czasie trwania budowy główny inżynier spadł z rusztowania i zabił się na miejscu. Urząd kasztelana ciechanowskiego sprawował od 1729 do śmierci.
Był członkiem konfederacji generalnej zawiązanej 27 kwietnia 1733 na sejmie konwokacyjnym[5]. W 1733 podpisał konfederację generalną warszawską. W 1736 będąc generałem-majorem w służbie króla Polski Augusta III Sasa i kasztelanem ciechanowskim ufundował szpital dla 7 ubogich i uposażył ten szpital w 3000 zł. polskich. Był fundatorem kościoła drewnianego w Lutkówce. Za życia wspierał też kościół Franciszkanów we Warce.
Zmarł w sędziwym wieku 93 lat. Został pochowany w podziemiach kościoła w Jasieńcu.
Majątki ziemskie
edytujPosiadał swe dobra majątkowe m.in. w Falęcinie, gdzie był wielki dwór, młyn, gorzelnia i 229 morgów ziemi oraz Grzegorzewice. W 1727 nabył od Bębnowskiego Falęcin i Sikuty, które odsprzedał w 1747 Józefowi Grzegorzewskiemu, skarbnikowi rzeczyckiemu. Swe dobra Częstoniew odsprzedał Winklerowi w 1748. Część Grzegorzewic i Kaczkowa oddał synowi swojej bratanicy Kunegundy, Władysławowi Duninowi-Mieczyńskiemu.
Upamiętnienie
edytujJedyny zachowany portret Władysława Grzegorzewskiego, namalowany w 1735[1], znajduje się w kościele w Jasieńcu, którego był fundatorem. W czasie obchodów 300-lecia odsieczy wiedeńskiej w Polsce w 1983 roku, został przekazany z Jasieńca na wystawę. Po 2 latach wrócił do Jasieńca, a Jasieniec został w zamian obdarowany obrazem Panoramy Odsieczy Wiedeńskiej.
Pomnik Grzegorzewskiego znajduje się kościele Franciszkanów w Warszawie.
Wywód genealogiczny
edytuj| Andrzej Grzegorzewski | ||||||||||||||||
| Prokop Grzegorzewski (wsp. 1636) | ||||||||||||||||
| Walenty Grzegorzewski (wsp. 1670) | ||||||||||||||||
| Potencjana Brzozowska | ||||||||||||||||
| Władysław Grzegorzewski (1665-1758) | ||||||||||||||||
| Katarzyna Ogrodzińska (wsp. 1670) | ||||||||||||||||
Linki zewnętrzne
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b Historia naszej małej Ojczyzny... Grzegorzewice [online], Warka24.pl, 24 sierpnia 2021 [dostęp 2022-02-15] (pol.).
- ↑ Tomasz Ciesielski, Generałowie wojska koronnego w latach 1717–1763, w: Organizacja armii w nowożytnej Europie: struktura - urzędy - prawo - finanse, Zabrze 2011, s. 466.
- ↑ Boniecki ↓, s. 159 i n.
- ↑ Uruski ↓, s. 57 i n.
- ↑ Konfederacya generalna omnium ordinum Regni et Magni Ducatus Lithuaniae na konwokacyi generalney Warszawskiej uchwalona [...] 27 (słow. [...] kwietnia [...] 1733, s. 35.
Bibliografia
edytuj- Grzegorzewscy h. Lis z Grzegorzewic, w powiecie ciechanowskim, pod Mszczonowem. W: Adam Boniecki: Herbarz polski: wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich. Cz. 1. T. 7. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1904, s. 158-162. [dostęp 2022-02-15].
- Grzegorzewski h. Lis. W: Seweryn Uruski: Rodzina: herbarz szlachty polskiej. Adam Amilkar Kosiński, Aleksander Włodarski (oprac.). T. 5. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1908, s. 36-38. [dostęp 2022-02-15].