Władysław Dittmer
Władysław Dittmer (ur. 27 stycznia 1888 w Mrzygłódce, zm. 23 stycznia 1974 w Toruniu) – chorąży pilot Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.
| 1 zwycięstwo | |
| |
 chorąży pilot
| |
| Data i miejsce urodzenia |
27 stycznia 1888 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
23 stycznia 1974 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1914–1921 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
szef pilotażu |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa, |
| Odznaczenia | |
  
| |
.svg){kind=small}
Życiorys
edytujSyn Wilhelma i Jadwigi z Chudzińskich. W Zawierciu ukończył szkołę ludową, w Porębie szkołę mechaniczną i rozpoczął pracę w zakładach maszynowych. W 1910 roku[a] został powołany do służby w armii carskiej. W 1911 roku otrzymał przydział do jednostki lotniczej stacjonującego w Sewastopolu. Następnie został skierowany na kurs mechaników samolotowych do Francji, w trakcie którego ukończył również kurs pilotażu[1].
Po powrocie do Rosji służył w Awiacyjnej Rocie w Petersburgu. Po wybuchu I wojny światowej walczył w formacjach lotnictwa rosyjskiego. W trakcie jednego z lotów zestrzelił samolot nieprzyjaciela, za co został odznaczony Orderem Świętego Jerzego. 15 stycznia 1915 roku trafił do niemieckiej niewoli. Został uwolniony 3 grudnia 1917 roku[2].
Wstąpił do odrodzonego Wojska Polskiego. Z racji swojego wyszkolenia lotniczego został skierowany do Wojskowej Szkoły Lotniczej w Warszawie[3]. Następnie został przeniesiony do Oficerskiej Szkoły Obserwatorów Lotniczych w Toruniu, gdzie służył jako instruktor i szef pilotów w Eskadrze Szkolnej[4].
W sierpniu 1920 roku otrzymał przydział do 4 eskadry wywiadowczej i w jej składzie walczył na froncie wojny polsko-bolszewickiej. 7 października, w załodze z por. obs. Janem Röderem, wykonywał lot wywiadowczy wzdłuż rzeki Uszy[5]. W rejonie Kojdanowa zaatakował i rozproszył oddział piechoty Armii Czerwonej[6]. Podczas bitwy warszawskiej i na Froncie Litewsko-Białoruskim wykonał łącznie ponad 40 lotów bojowych[7].
Po zakończeniu działań wojennych pozostał w Wojsku Polskim. W 1923 roku został skierowany na kurs zawodowych podoficerów piechoty w Chełmie, po jego ukończeniu otrzymał przydział do Szkoły Obserwatorów i Strzelców Lotniczych w Toruniu. 28 kwietnia 1924 roku został przeniesiony do eskadry treningowej 4 pułku lotniczego. W 1937 roku zakończył służbę wojskową i przeszedł na emeryturę[8]. W czasie służby w 4 pl kilkakrotnie był odkomenderowany do Aeroklubu Łódzkiego na stanowisko szefa pilotażu[1]. Służbę w Wojsku Polskim zakończył w stopniu chorążego[9].
W trakcie kampanii wrześniowej został zmobilizowany. Pod Sochaczewem dostał się do niewoli niemieckiej, z której zbiegł w październiku 1939 roku. Udało mu się przedostać do Torunia, gdzie został aresztowany przez gestapo i osadzony w Forcie VII Twierdzy Toruń. Przebywał w celi z bł. Stefanem Frelichowskim[7]. Na początku lutego 1940 roku, dzięki pomocy znajomego Niemca Hayera, został zwolniony i wjechał z rodziną do Poręby. Tam pracował w zakładzie produkcji maszyn i urządzeń technicznych[1].
Po zakończeniu II wojny światowej rozpoczął pracę w fabryce chemicznej "Polchem", gdzie pracował do 1965 roku[1]. W roku 1961 został honorowym członkiem Aeroklubu Pomorskiego, a w 1972 roku przyznano mu odznakę Zasłużonego Działacza Lotnictwa Sportowego[3]. Zmarł 23 stycznia 1974 roku, został pochowany na cmentarzu św. Jerzego[1].
Ordery i odznaczenia
edytujZa swą służbę otrzymał odznaczenia[10][3]:
- Krzyż Srebrny Virtuti Militari nr 255,
- Polowa Odznaka Pilota nr 67,
- odznaka Zasłużonego Działacza Lotnictwa Sportowego,
- Order Świętego Jerzego.
Uwagi
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d e f Władysław Dittmer. niebieskaeskadra.pl. [dostęp 2020-02-08]. (pol.).
- ↑ Przybyszewski 2010 ↓, s. 33.
- ↑ a b c Düttmer (Dittmer) Władysław pchor. pil.. bequickorbedead.com. [dostęp 2020-02-09]. (pol.).
- ↑ Niestrawski t. I 2017 ↓, s. 129, 131.
- ↑ Tarkowski 1991 ↓, s. 113.
- ↑ Niestrawski t. I 2017 ↓, s. 269.
- ↑ a b Przybyszewski 2010 ↓, s. 34.
- ↑ Toruński pionier polskiego lotnictwa. nowosci.com.pl. [dostęp 2020-02-09]. (pol.).
- ↑ Romeyko 1933 ↓, s. 148.
- ↑ Niestrawski t. I 2017 ↓, s. 243, 254.
Bibliografia
edytuj- Mariusz Niestrawski: Polskie wojska lotnicze w okresie walk o granice państwa polskiego (1918-1921). Początki, organizacja, personel i sprzęt. T. I. Oświęcim: Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-74-0. OCLC 995372299.
- Mariusz Niestrawski: Polskie wojska lotnicze w okresie walk o granice państwa polskiego (1918-1921). Walka i demobilizacja. T. II. Oświęcim: Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-74-0. OCLC 995372299.
- Marian Romeyko (red.): Ku czci poległych lotników: księga pamiątkowa. Warszawa: Wydawnictwo Komitetu Budowy Pomnika ku czci Poległych Lotników, 1933. OCLC 830230270.
- Krzysztof A. Tarkowski: Lotnictwo polskie w wojnie z Rosją Sowiecką: 1919–1920. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1991. ISBN 83-206-0985-2. OCLC 69498511.
- Kazimierz Przybyszewski: Dittmer (Düttmer) Władysław. W: Toruński Słownik Biograficzny. Krzysztof Mikulski (red.). T. 6. Toruń: Towarzystwo Miłośników Torunia, 2010.