Władimir Kara-Murza
Władimir Władimirowicz Kara-Murza (ros. Владимир Владимирович Кара-Мурза; ur. 7 września 1981[1]) – rosyjsko-brytyjski[2] dziennikarz, polityk, reżyser filmowy, pisarz, działacz na rzecz praw człowieka i demokratyzacji Rosji, wieloletni krytyk Władimira Putina.
.jpg) Władimir Kara-Murza (2017) | |
| Data urodzenia | |
|---|---|
| Wiceprzewodniczący Partii Narodowej Wolności | |
| Okres |
od 5 lipca 2015 |
Życiorys
edytujJego ojcem był dziennikarz Władimir Kara-Murza senior (1959–2019)[3]. Studiował historię na Uniwersytecie w Cambridge[4]. Współpracuje między innymi z: „The Washington Post”, „Echem Moskwy”, „BBC”, „RTVI”, „Kommiersantem”[5].
W 1999 roku rozpoczął działalność polityczną. Należał do Demokratycznego Wyboru Rosji oraz Sojuszu Sił Prawicowych[4]. Od 5 lipca 2015 do 17 grudnia 2016 roku był wiceprzewodniczącym Partii Narodowej Wolności, której liderem jest Michaił Kasjanow[6][7]. 17 grudnia 2016 roku odszedł z partii po tym, jak nie przyjęto oświadczenia w sprawie wyników wyborów do Dumy Państwowej, w którym skrytykowano współpracę z kandydatami o poglądach nacjonalistycznych i antysemickich[7].
Od 2000 roku był współpracownikiem rosyjskiego opozycjonisty Borisa Niemcowa, zastrzelonego 27 lutego 2015 roku w Moskwie[1]. Odegrał dużą rolę w uchwaleniu w 2012 roku tzw. Ustawy Magnickiego, przewidującej zakaz wjazdu do Stanów Zjednoczonych i zamrożenie aktywów przedstawicieli rządu Rosji, odpowiedzialnych za rażące naruszenia praw człowieka[1][8]. Jest koordynatorem ruchu Otwarta Rosja, założonego przez Michaiła Chodorkowskiego[9].
W 2011 roku wydał książkę pt. Reforma albo rewolucja. Wyreżyserował dwa filmy dokumentalne: Wybrali wolność (2005) i Niemcow (2015)[4].
Dwukrotnie (26 maja 2015[10] i 2 lutego 2017[9]) doszło do prób otrucia Kara-Murzy nieznanymi substancjami[5]. Zdaniem Kara-Murzy, próby morderstwa stanowiły zemstę za lobbowanie na rzecz nałożenia przez Unię Europejską i Stany Zjednoczone sankcji na rosyjskich urzędników oskarżanych o łamanie praw człowieka. Po otruciu Aleksieja Nawalnego jako jeden z nielicznych rosyjskich opozycjonistów postanowił pozostać w kraju[11].
Krytykował aneksję Krymu przez Rosję w 2014 roku[12] oraz inwazję Rosji na Ukrainę w 2022 roku[11]. Powołał komitet antywojenny, zrzeszający czołowych rosyjskich opozycjonistów. W wywiadzie dla CNN nazwał Kreml „reżimem morderców”[11].
11 kwietnia 2022 roku został aresztowany[13]. 12 kwietnia został skazany na 15 dni więzienia za niestosowanie się do poleceń policji. 22 kwietnia sąd oskarżył go o rozpowszechnienie nieprawdziwych informacji o armii rosyjskiej oraz zdradę stanu[14][13]. Kara-Murza nie przyznał się do winy i uznał, że oskarżenia są motywowane politycznie[14]. Podczas pobytu w areszcie jego stan zdrowia uległ pogorszeniu[15].
17 kwietnia 2023 roku moskiewski sąd miejski skazał Kara-Murzę na 25 lat kolonii o zaostrzonym rygorze i grzywnę w wysokości 700 tys. rubli za zdradę stanu, rozpowszechnianie fałszywych informacji o armii rosyjskiej oraz współpracę z „niepożądaną organizacją”[14][15]. Jednocześnie otrzymał zakaz wykonywania zawodu dziennikarza przez siedem lat[14]. Kara-Murza nie przyznał się do stawianych mu zarzutów[15]. Na początku czerwca 2023 roku Unia Europejska nałożyła sankcje na dziewięciu obywateli Rosji uczestniczących w procesie przeciwko dziennikarzowi. 31 lipca 2023 roku sąd apelacyjny w Moskwie utrzymał w mocy wyrok na Kara-Murzę. W odpowiedzi na wyrok Rada Europy wezwała Kreml do uwolnienia dziennikarza[14].
Kara-Murza odbywał następnie wyrok w kolonii karnej o zaostrzonym rygorze IK-7 w Omsku[16]. Został uwolniony w trakcie wymiany więźniów 1 sierpnia 2024[17].
Nagrody i odznaczenia
edytuj- W 2022 roku otrzymał Nagrodę Praw Człowieka im. Václava Havla[18]
- W listopadzie 2023 roku uhonorowano go Liberalną Międzynarodową Nagrodą Wolności, przyznawaną przez Międzynarodówkę Liberalną[19].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Kara-Murza should never have been in prison. nhc.no. [dostęp 2023-09-02]. (ang.).
- ↑ British citizen among prisoners released in biggest swap between Russia and the West since Cold War [online], Sky News [dostęp 2024-08-02] (ang.).
- ↑ a b Защита будет добиваться освобождения Кара-Мурзы по состоянию здоровья. RIA Nowosti, 2023-04-17. [dostęp 2023-11-03]. (ros.).
- ↑ a b c Od lat krytykuje Putina. Twierdzi, że dwa razy próbowano go otruć. Kim jest Władimir Kara-Murza. kultura.onet.pl, 2022-04-13. [dostęp 2023-09-02].
- ↑ a b Vladimir Kara-Murza. docs.house.gov. [dostęp 2023-09-02]. (ang.).
- ↑ РПР-ПАРНАС сменила название и избрала Касьянова председателем. svoboda.org, 2015-07-05. [dostęp 2023-09-02]. (ros.).
- ↑ a b Зампред ПАРНАСа Владимир Кара-Мурза-младший вышел из партии. pln-pskov.ru, 2016-12-17. [dostęp 2023-09-02]. (ros.).
- ↑ S.1039 – Sergei Magnitsky Rule of Law Accountability Act of 2012. congress.gov. [dostęp 2023-09-02]. (ang.).
- ↑ a b c Opozycjonista w szpitalu. „Ostre zatrucie nieznaną substancją”. tvn24.pl, 2017-02-07. [dostęp 2023-09-02].
- ↑ Russia Update: Condition of Opposition Journalist Kara-Murza Remains ‘Critical’. interpretermag.com, 2015-05-28. [dostęp 2023-09-02]. (ang.).
- ↑ a b c Pjotr Sauer: Prominent Russian opposition activist jailed in Moscow. theguardian.com, 2022-04-12. [dostęp 2023-09-02]. (ang.).
- ↑ „Nie zdołałem ich przekonać, jak groźny jest Kreml”. Kara-Murza nie bał się, opowiadał Polskiemu Radiu o próbach otrucia. polskieradio24.pl, 2023-04-01. [dostęp 2023-09-02].
- ↑ a b Saeima joins international call for release of Vladimir Kara-Murza. eng.lsm.lv, 2022-04-28. [dostęp 2023-09-02]. (ang.).
- ↑ a b c d e Sąd odrzucił apelację od wyroku Władimira Kara-Murzy. Czeka go 25 lat kolonii. rp.pl, 2023-07-31. [dostęp 2023-09-02].
- ↑ a b c Russian opposition politician Vladimir Kara-Murza sentenced to 25 years in prison. meduza.io, 2023-04-17. [dostęp 2023-09-02]. (ang.).
- ↑ Mark Trevelyan, Russian dissident Kara-Murza moved to isolation cell in new Siberian prison [online], reuters.com, 30 stycznia 2024 [dostęp 2024-03-07] (ang.).
- ↑ Grupowa wymiana więźniów między Wschodem i Zachodem [online], OSW Ośrodek Studiów Wschodnich, 2 sierpnia 2024 [dostęp 2024-08-06] (pol.).
- ↑ 2022 Václav Havel Prize awarded to imprisoned Russian opposition leader Vladimir Kara-Murza. pace.coe.int, 2022-10-10. [dostęp 2023-09-02]. (ang.).
- ↑ Evgenia Kara-Murza to receive the Liberal International Prize for Freedom on behalf of Vladimir Kara-Murza in London [online], Liberal International [dostęp 2024-03-07] (ang.).