Władca Pierścieni (film 1978)
Władca Pierścieni (ang. The Lord of the Rings) – amerykańsko-brytyjski animowany film fantasy z 1978 roku w reżyserii Ralpha Bakshiego[2]. Film jest pierwszą ekranizacją powieści J.R.R. Tolkiena, Władca Pierścieni. Ekranizacja obejmuje ok. półtora tomu powieści (do bitwy w Helmowym Jarze)[3].
| Gatunek | |
|---|---|
| Data premiery |
15 listopada 1978 |
| Kraj produkcji | |
| Język | |
| Czas trwania |
135 minut |
| Reżyseria | |
| Scenariusz | |
| Główne role | |
| Muzyka |
Leonard Rosenman, Paul Kont[1] |
| Zdjęcia | |
| Scenografia |
Barry Jackson, Johnnie Vita, Marcia Adams, Edwin B. Hirth III, Carol Kieffer |
| Kostiumy |
William Barbe, Lynne Betner |
| Montaż | |
| Produkcja | |
| Wytwórnia |
Fantasy Films |
| Dystrybucja | |
| Budżet |
8 000 000 $ |
| Przychody brutto |
32 000 000 $ |
| Nagrody | |
| nominacja do Złotego Globu | |
Animacja została zrealizowana techniką rotoskopową[2]. Serwis Rotten Tomatoes przyznał filmowi wynik 50%[4].
Fabuła
edytujW Śródziemiu na początku Drugiej Ery elficcy kowale wykuwają Pierścienie Władzy dla królów: ludzi, krasnoludów i elfów. Wówczas Sauron, władca Mordoru wykuwa pierścień mający władzę na pozostałymi. Podczas bitwy Mordoru z ostatnim przymierzem ludzi i elfów, ludzki książę Isildur pokonuje Saurona i zdobywa jego pierścień. Po jakimś czasie pierścień mający własną wolę ześlizguje z palca zabitego znienacka Isildura. W tym samym czasie Sauron zdobywa pierścienie władców ludzi, a ich samych przemienia w Upiory Pierścienia wędrujące w poszukiwaniu jego pierścienia. Tysiące lat później leżący na dnie rzeki Anduiny pierścień wyławia hobbit Déagol. Jego kompan Sméagol morduje go, by przywłaszczyć sobie pierścień i wykorzystuje jego moc do kradzieży cudzych sekretów. Wzgardzony przez bliskich i opętany mocą pierścienia ukrywa się w górskich jaskiniach. Pierścień zsuwa się z jego palca i znajduje go hobbit Bilbo Baggins podczas wędrówki z krasnoludami[5].
Bilbo przynosi pierścień do swego domu w Shire. Wiele lat później czarodziej Gandalf odwiedza Bilba podczas jego urodzin. Bilbo opuszcza Shire i opornie zostawia pierścień dla swego krewnego Froda. Siedemnaście lat później Gandalf mówi Frodowi o prawdziwej naturze pierścienia będącego brakującym elementem do pełnego zniewolenia Śródziemia przez Mordor. Sauron poznał lokalizację pierścienia od złapanego Sméagola, który opuścił swą jaskinię, by szukać go na własną rękę. Frodo decyduje odejść z Shire, by je chronić i Gandalf nakazuje mu udać się do elfickiego kraju Rivendell, pod pozorem wyprowadzki do Bucklebery wraz ze swymi kuzynami Merrym i Pippinem. Podsłuchuje ich Sam Gamgee, któremu Gandalf każe towarzyszyć Frodowi. Gandalf natychmiast jedzie do Isengardu uznając, że jego nauczyciel Saruman Biały jest jedynym, który wie co zrobić z pierścieniem. Okazuje się, że Saruman jest w konszachtach z Mordorem i więzi Gandalfa[5].
Frodo, Sam, Merry i Pippin niespodziewanie muszą się ukryć przed jednym z Upiorów Pierścienia. Okazuje się, że Merry i Pippin wiedzą o pierścieniu, gdy widzieli jak Bilbo go raz użył, i chcą towarzyszyć Frodowi w jego wędrówce. Hobbity nocują w karczmie w Bree, gdzie spotykają Strażnika Aragorna, przyjaciela Gandalfa wysłanego celem ochrony Froda. Aragorn prowadzi hobbity przez znane jemu ścieżki, by dotrzeć bezpiecznie do Rivendell. Po dwóch dniach wędrówki rozbijają obóz w Wichrowym Czubie, gdzie osaczają ich Upiory Pierścienia. Po założeniu pierścienia Frodo trafia do ich świata i zostaje przez jednego z nich ugodzony nożem. Aragorn przyspiesza drogę, nim trucizna ostrza trafi do serca Froda i uczyni go Upiorem Pierścienia. Upiory Pierścienia doganiają ich wkrótce po spotkaniu z przyjacielem Aragorna – elfem Legolasem wysłanym przez Elronda, władcę Rivendell. W ostatniej chwili zagradza im rzeka władana przez elfy[5].
Po trzech dniach Frodo odzyskuje przytomność w Rivendell wyleczony przez Elronda i Gandalfa, który uciekł Sarumanowi z pomocą orła Gwaihira. W Rivendell przebywa też Bilbo żałujący znalezienia pierścienia. Na tajnej naradzie przedstawiciele Śródziemia dyskutują nt. przygotowań Saurona do podboju. Frodo dowiaduje się, że Aragorn to potomek Isildura. Elrond każe zanieść pierścień do Mordoru, by go spalić w ogniu Góry Przeznaczenia, gdyż tylko tak może zostać zniszczony. Przedstawiciel ludzkiego kraju Gondoru – Boromir się sprzeciwia, uważając że pierścień w dobrych rękach może przysłużyć się Śródziemiu. Frodo deklaruje zanieść pierścień do Mordoru. Bilbo wręcza krewnemu kolczugę z mithrilu i miecz Żądełko. Utworzona zostaje drużyna, w skład której wchodzą Frodo, Gandalf, Legolas jako wysłannik elfów, Gimli jako wysłannik krasnoludów, Boromir i Aragorn jako wysłannicy ludzi, jak i Sam, Merry i Pippin jako zaufani przyjaciele Froda[5].
By ominąć góry, drużyna udaje się przez opuszczone krasnoludzkie kopalnie Morii, gdzie mieszkał kuzyn Gimliego – Balin. Po starciu z Czatownikiem z Wody, drużyna dowiaduje się o śmierci Balina i innych krasnoludów w walce z orkami o odzyskanie Morii. Wkrótce drużynę atakują orkowie z jaskiniowym trollem. Po odparciu ataku pojawia się władający ogniem potwór Balrog. Gandalf staje do walki z Balrogiem i obaj spadają w przepaść, co daje reszcie drużyny czas na ucieczkę. Docierają do Lothlórien władanym przez elfa Celeborna. Jego żona, Galadriela ukazuje przytłoczonemu ciężarem pierścienia Frodowi swe Zwierciadło i przekonuje go do kontynuowania misji. Płynąc Anduiną drużyna zastanawia się nad dalszą wędrówką. Decyzja należy do Froda wahającego co zrobić[5].
Na osobności Boromir każe Frodowi wykorzystać pierścień w obronie stolicy Gondoru, Minas Tirith. Frodo przerażony obłędem Boromira używa pierścienia, by stać niewidzialnym. Boromir zdaje sprawę z tego co zrobił i opowiada reszcie o zniknięciu Froda. Wszyscy się rozdzielają, a Sam znajduje Froda i razem decydują się udać do Mordoru. Podczas poszukiwań Merry i Pippin trafiają na obóz orków. Przed śmiercią ratuje ich Boromir, sam jednak umiera od orkowych strzał. Jeszcze żywy Boromir mówi wezwanemu Aragornowi, że wciąż żywych Merry’ego i Pippina zabrały orkowie. Aragorn, Legolas i Gimli postanawiają ścigać orków, by ratować hobbitów. W górach Frodo i Sam konfrontują się z śledzącym ich od wyjścia z Morii Sméagolem, który z powodu pierścienia zmienił się w ohydnego stwora zwanego Gollumem. Frodo okazuje litość Gollumowi, ale każe zaprowadzić ich do Mordoru, jako że zna drogę. Gollum przyrzeka, że nie zrobi krzywdy hobbitom[5].
Kierujących się do Isengardu orków atakują Jeźdźcy Rohanu pod wodzą Éomera. Korzystając z zamieszania Merry i Pippin uciekają do lasu Fangorn, gdzie ochrony udziela im ent Drzewiec. Podążający ich śladami Aragorn, Legolas i Gimli trafiają w lesie na żywego Gandalfa, który walczył z Balrogiem na śmierć i życie i po jego zabiciu został wskrzeszony, by móc dokończyć misję. Zapewnia kompanów o tym, że Merry i Pippin są bezpieczni i wspólnie udają do Edoras, stolicy Rohanu. Na krainę kierują się orkowie Sarumana, a jej król – zniedołężniany Théoden powierza władzę Grímie Smoczemu Językowi, który oskarża siostrzeńca króla – Éomera o zdradę i podjudza do sojuszu z Sarumanem. Gandalf wiedząc, że Gríma to szpieg Sarumana, przepędza go i Théoden odzyskuje światłość umysłu. Gandalf nakazuje zwabić orków Sarumana w twierdzy Helmowy Jar, by zatrzymać ich na tyle, by zamiast ścigać Froda stracili czas na rozgromienie wojsk Rohanu[5].
Tymczasem Gollum wciąż prowadzi nieufnych mu Froda i Sama i chce dotrzymać przysięgi, a jednocześnie odzyskać pierścień nazywany „skarbem”. Wkrótce odbywa się bitwa o Helmowy Jar. Przewaga przechyla się na korzyść Isengardu. W ostatniej chwili przybywa Gandalf z armią Gondoru. Tymczasem Frodowi coraz bardziej ciąży pierścień, jednak jest zdeterminowany by spełnić swój cel. Gollum prowadzi jego i Sama, nie wiedzących, że zna kogoś, kto może mu pomóc w zdobyciu pierścienia bez łamania przysięgi. Wkrótce Dzięki męstwie towarzyszy Froda siły Saurona zostają raz na zawsze wyparte ze Śródziemia[5].
Obsada
edytuj| Postać | Model | Głos |
|---|---|---|
| Frodo Baggins | Sharon Baird | Christopher Guard |
| Gandalf Szary | John A. Neris | William Squire |
| Aragorn | Trey Wilson | John Hurt |
| Walt Robies | ||
| Samwise "Sam" Gamgee | Billy Barty | Michael Scholes |
| Bilbo Baggins | Norman Bird | |
| Meriadok "Merry "Brandybuck | brak danych | Simon Chandler |
| Peregrin "Pippin" Tuk | Dominic Guard | |
| Boromir | Michael Graham Cox | |
| Legolas | Anthony Daniels | |
| Gimli | Aesop Aquarian | David Buck |
| Gollum / Sméagol | Felix Silla | Peter Woodthorpe |
| Saruman | brak danych | Fraser Kerr |
| Théoden | Philip Stone | |
| Gríma | Michael Deacon | |
| Galadriela | Jeri Lea Ray | Annette Crosbie |
| Elrond | brak danych | André Morell |
| Celeborn | ||
| karczmarz | Alan Tilvern | |
| Drzewiec | – | John Westbrook |
Wersja polska
edytujWersja polska: Telewizyjne Studia Dźwięku
Reżyseria: Dorota Kawęcka
Dialogi: Grażyna Dyksińska-Rogalska
Tłumaczenie: Maria Skibniewska
Dźwięk: Wiesław Jurgała
Montaż: Danuta Rajewska
Kierownictwo muzyczne: Piotr Gogol
Kierownictwo produkcji: Krystyna Dynarowska
Wystąpili:
- Łukasz Lewandowski – Frodo Baggins
- Mieczysław Morański – Samwise Gamgee
- Marcin Przybylski – Meriadok Brandybuck
- Leszek Zduń – Peregrin Tuk
- Janusz Bukowski – Bilbo Baggins
- Włodzimierz Bednarski – Gandalf Szary
- Marek Barbasiewicz – Aragorn
- Jacek Czyż – Boromir
- Jacek Kopczyński – Legolas
- Jan Kulczycki – Gimli
- Katarzyna Tatarak – Galadriela
- Jarosław Boberek – Gollum / Sméagol
- Marek Frąckowiak – Saruman
- Eugeniusz Robaczewski – Théoden
- Wojciech Machnicki –
- karczmarz,
- Ugluk,
- Odo Proudfoot,
- jeden z ludzi w karczmie
- Andrzej Precigs –
- Gríma,
- jeden z ludzi w karczmie
- Janusz Wituch –
- Elrond,
- Upiory Pierścienia,
- Déagol,
- Grishnákh
- Rafał Walentowicz – Celeborn
- Andrzej Bogusz – Drzewiec
- Dorota Kawęcka – kobieta w karczmie
- Mariusz Benoit – narrator
Lektor: Piotr Makowski
Źródło: [6]
Przypisy
edytuj- ↑ Jerry Beck: The Lord of the Rings. Chicago: Chicago Review Press., 2005, s. 156, seria: The Animated Movie Guide. ISBN 978-1-55652-591-9.
- ↑ a b 'American Pop'... Matters: Ron Thompson, the Illustrated Man Unsung. PopMatters. [dostęp 2014-03-24]. (ang.).
- ↑ Glenn Gaslin: Hobbits on Film: Ralph Bakshi's unfairly maligned Lord of the Rings.. Slate. [dostęp 2014-03-24]. (ang.).
- ↑ The Lord of the Rings (1978) – Rotten Tomatoes [online], rottentomatoes.com [dostęp 2017-11-27] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Doug Walker: The Animated Lord of the Rings – Nostalgia Critic. Channel Awesome, 2020-08-12. [dostęp 2023-10-04]. (ang.).
- ↑ Władca Pierścieni [online], Dubbing.pl, 30 września 2007 [dostęp 2023-10-04] [zarchiwizowane z adresu 2007-09-30] (pol.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Władca Pierścieni w bazie IMDb (ang.)
- Władca Pierścieni w bazie Filmweb
- All Movie Guide
- Rotten Tomatoes
- Film na stronie reżysera