Veľká lúka (Muránska planina)

Veľká lúka (Wielka Łąka) – wielka, wysoko położona polana na Płaskowyżu Murańskim w Wewnętrznych Karpatach Zachodnich na Słowacji.

Veľká lúka (pol. Wielka Łąka)
Konie w hodowli na Wielkiej Łące

Położenie

edytuj

Rozciąga się we wschodniej części Płaskowyżu, dość równomiernym pasem szerokości 400–450 m na długości blisko 1,5 km z południowego zachodu na północny wschód. W całości leży w granicach Parku Narodowego Muránska planina[1].

Charakterystyka

edytuj

Obszar zajmowany przez polanę stanowi płytką dolinę o bardzo wyrównanym dnie, położonym na średniej wysokości ok. 890 m n.p.m., otoczoną prawie ze wszystkich stron grzbietami sięgającymi 1000–1050 m n.p.m. Jedynie na południowo-zachodnim krańcu polany, w miejscu zwanym Piesky, teren opada na niewielkim odcinku wprost ku głębokiej dolinie cieku wodnego (Dolinský potok)[1]. Podłoże w obszarze polany budują podatne na krasowienie utwory środkowego i młodszego triasu: w pasie północno-zachodnim polany są to grube warstwy wapieni tzw. wettersteinskich, zaś w pasie południowo-wschodnim – warstwy dolomitów. Na nich zalegają w większości różnej grubości czwartorzędowe osady deluwialne[2]. W przeszłości na obszarze polany istniało wiele różnej wielkości zapadlisk i lejów krasowych (zostały one zasypane i wyrównane w 1944 r. w czasie słowackiego powstania narodowego, gdy teren ten przygotowywano na potrzeby partyzanckiego lotniska polowego)[3]. Wszystko to upodabniało Wielką Łąkę do typowego krasowego polja.

Wielką Łąkę porasta roślinność łąkowa. Łąki są częściowo wypasane, w większości okresowo koszone w celu zachowania bioróżnorodności i zapobiegania sukcesji lasu. Otaczające Łąkę stoki pokrywają lasy bukowe i świerkowe, lokalnie z domieszką sosny, dębu i innych gatunków liściastych[3].

Zagospodarowanie

edytuj

Wzdłuż obu skrajów polany biegną wąskie, asfaltowe drogi, łączące się na obu jej krańcach. Dojazd do Wielkiej Łąki zapewniają utwardzone leśne drogi zarówno z miejscowości Muráň na zachodzie (pod zamkiem Murańskim), jak i od przełęczy Javorinka na wschodzie (od drogi nr 531 Muráň – Červená Skala)[1].

Na północnym krańcu polany znajduje się stadnina, w której w półotwartych warunkach od 1950 roku hoduje się konie typu norik murański. Jest to jedna z dwóch tego typu placówek na Słowacji (oprócz dobszyńskiej). Pierwotnie miały w niej być hodowane konie dla wojska, jednak wkrótce zmiany techniki wojennej spowodowały, że dziś hoduje się tu konie specjalnie przystosowywane do prac w lesie, a także w agroturystyce. W hodowli stale znajduje się ok. 200 sztuk. Różnej wielkości stada tych koni, pasących się swobodnie od maja do października, można spotkać w wielu miejscach Płaskowyżu Murańskiego[4].

W tej samej części polany co stadnina znajdują się dwie leśniczówki[3]. We wschodnim narożniku polany znajduje się węzeł szlaków turystycznych Veľká lúka. Podobny węzeł szlaków znajduje się na południowo-zachodnim krańcu polany, zwanym Piesky. Tu także schron turystyczny z ławami, pole biwakowe (możliwość rozbicia namiotu na jedną noc) i miejsce na ognisko. Przy rozwidleniu dróg skromna tablica upamiętniająca boje w czasach słowackiego powstania narodowego w 1944 r.[1]

Przypisy

edytuj
  1. a b c d Mapa turystyczna. [dostęp 2024-01-03].
  2. Mapa geologiczna ŠGÚDŠ. [dostęp 2024-01-04].
  3. a b c Kamil Linhart a kolektív: Slovenské rudohorie. Stolické vrchy, Muránska planina. Bratislava: Šport. Slovenské telovýchovné vydavateľstvo, 1987, s. 28–37, 257, seria: Turistický sprievodca ČSSR č. 25.
  4. Vladimír Šmelko, Igor Viszlai. História a súčasnosť chovu koní na Muráni. „Lesník”, s. 4–5, listopad 2006. Lesy Slovenskej Republiky. (słow.).