Vangjush Mio
Vangjush Mio (ur. 3 marca 1891 w Korczy, zm. 30 grudnia 1957 w Tiranie[1]) – albański malarz impresjonista, brat reżysera i aktora Sokrata Mio i pisarza Anastasa Mio.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
3 marca 1891 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość |
albańska |
| Alma Mater |
Akademia Sztuk Pięknych w Bukareszcie |
| Dziedzina sztuki | |
| Epoka | |
| Muzeum artysty |
Rr. Spiro Ballkameni 3, Korcza |
.svg){kind=small}
| |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys
edytujSyn Thimi i Polikseni[1]. W 1908, mając 17 lat wraz ze starszym bratem wyjechał z rodzinnej Korczy do Rumunii, gdzie uczył się w szkole średniej, a w 1915 rozpoczął studia w Akademii Sztuk Pięknych w Bukareszcie[1]. Studia ukończył dyplomem w 1919, w tym samym roku mieszkańcy Bukaresztu mogli obejrzeć pierwszą wystawę malowanych przez Mio pejzaży[1]. W 1920 powrócił do Korczy, gdzie zorganizował wystawę swoich prac (była to prawdopodobnie pierwsza w dziejach Albanii wystawa indywidualna). W tym samym roku wyjechał do Włoch, gdzie kontynuował studia w Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych w Rzymie. Z powodów ekonomicznych w 1923 był zmuszony przerwać studia. Wrócił do Albanii, gdzie przez kilka miesięcy pracował jako nauczyciel w liceum w Korczy[2]. W 1924 uzyskał stypendium rządu albańskiego, dzięki któremu mógł skończyć studia w Rzymie i w 1924 uzyskać dyplom artysty-malarza[1].
Po powrocie do Albanii swój dom w Korczy zamienił na pracownię, malując pejzaże i udzielając chętnym lekcji rysunku. Wśród malarzy albańskich był pierwszym impresjonistą. Kolejne wystawy indywidualne V. Mio mogli obejrzeć mieszkańcy Tirany w 1928, a Korczy - w 1933 (na tej ostatniej zaprezentowano 40 prac Mio)[1]. Na wystawie albańskiego malarstwa narodowego w 1931, organizowanym przez stowarzyszenie Przyjaciele Sztuki znalazło się 29 dzieł sygnowanych przez V.Mio.
W 1934 powrócił do pracy w liceum w Korczy, co sprawiło, że mniej czasu poświęcał na malowanie. Kolejną wystawę swoich prac otworzył w 1945 w Korczy (była to pierwsza wystawa malarstwa albańskiego po wyzwoleniu z okupacji niemieckiej). W tym czasie pracował w korczańskim liceum i współpracował z teatrem w Korczy, projektując scenografie do wystawianych przez niego sztuk. W latach 50. jako scenograf współpracował także z Filharmonią Albańską, przygotowując projekty dla pierwszych albańskich baletów. W listopadzie 1957, miesiąc przed śmiercią otwierał wystawę prezentującą dokonania albańskich malarzy w stołecznej Galerii Narodowej.
Specjalizował się w pejzażach i portretach. W czasie pobytu we Włoszech malował także akty, ale po powrocie do Albanii nie mógł znaleźć Albanek, chętnych do pozowania.
Pamięć o artyście
edytujPozostawił po sobie ponad 400 obrazów i 300 szkiców. Największą kolekcją dzieł dysponuje Narodowa Galeria Sztuki w Tiranie (60 płócien). Przez władze Albanii został wyróżniony pośmiertnie tytułem Malarza Ludu (alb. Piktor i Popullit). Jego imieniem nazwano Pałac Kultury w Korczy, a także ulicę w północnej części Tirany. W 1960 ukazała się biografia Mio, pióra Vangjusha Tushiego. W 1965 film dokumentalny o jego życiu i twórczości nakręcił Gëzim Erebara. W 2010, z inicjatywy córki malarza Rozety jego dom i pracownia w Korczy zostały zamienione na muzeum. Od 2007 odbywa się w tym miejscu festiwal poświęcony artyście.
W 2020 został odznaczony pośmiertnie orderem "Nderi i Kombit" (Honor Narodu)[3].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f Vangjush Mio [online], Galeria Kombetare [dostęp 2021-10-29] (alb.).
- ↑ a b Sava Lena: Vangjush Mio - Piktor i Popullit. [dostęp 2023-02-21]. (alb.).
- ↑ Vangjush Mio and Abdurrahim Buza – the national spirit immortalized in art. [dostęp 2024-07-10]. (ang.).
Bibliografia
edytuj- Robert Elsie: Historical Dictionary of Albania. Scarecrow Press: 2010, s. 304. ISBN 978-0-8108-6188-6.
- Flori Slatina: Portrete artistesh. Tirana: 1999. (alb.).
- Biogram na stronie muzeum w Korczy
- Robert Elsie: Vangjush Mio. [dostęp 2024-02-07]. (alb.).