Ustilago nuda (C.N. Jensen) Rostr. – gatunek grzybów z rodziny głowniowatych (Ustilaginaceae)[1]. Wywołuje chorobę jęczmienia o nazwie głownia pyląca jęczmienia[2].

Ustilago nuda
Ilustracja
Teliospory Ustilago nuda
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

głowniaki

Rząd

głowniowce

Rodzina

głowniowate

Rodzaj

głownia

Gatunek

Ustilago nuda

Nazwa systematyczna
Ustilago nuda (C.N. Jensen) Rostr.
Term. Füz 8: 745 (1889)

Systematyka i nazewnictwo

edytuj

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Ustilago, Ustilaginaceae, Ustilaginales, Ustilaginomycetidae, Ustilaginomycetes, Ustilaginomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozowany został w 1888 r. przez Ch.N. Jensena jako odmiana o nazwie Ustilago segetum var. nuda. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1889 r. E. Rostrup, który podniósł go do rangi gatunku[1].

Synonimy nazwy naukowej[3]:

  • Ustilago nuda var. hordei C.N. Jensen 1888
  • Ustilago nuda (C.N. Jensen) Rostr., 1889 var. nuda
  • Ustilago nuda var. tritici G.W. Fisch. & C.G. Shaw
  • Ustilago segetum var. nuda C.N. Jensen 1888
  • Ustilago tritici C. Bauhin 1596
  • Ustilago vavilovii Jacz. 1925

Cykl rozwojowy

edytuj

Wytwarzane przez głownię jęczmienia teliospory zakażają zdrowe kłosy jęczmienia. Z kiełkujących teliospor wyrastają czterokomórkowe podstawki, nie powstają z nich jednak sporydia. Pomiędzy dwoma haploidalnymi komórkami tej samej podstawki lub sąsiednich podstawek dochodzi do plazmogamii i powstaje dwujądrowa komórka (dikarion). Wyrasta z niej strzępka, która wrasta do zalążni zdrowego kwiatu. Kwiat rozwija się pozornie normalnie, następuje jego zapylenie, zapłodnienie i powstaje ziarniak, jednak w jego zarodku i w okolicach tarczki zarodkowej znajdują się strzępki patogena. Rozwijają się podczas kiełkowania ziarniaków, rosną wraz z pędem rośliny i poprzez łodygę dostają się na jego wierzchołek. W zawiązkach kłosków silnie rozrasta się grzybnia patogena niszcząc je. Zgrubiałe strzępki grzybni rozpadają się tworząc kuliste teliospory. Mają średnicę 5–9 μm i drobnobrodawkowatą powierzchnię. Nieco przed kiełkowaniem teliospor zachodzi w nich kariogamia, w wyniku czego z dikarionu powstaje diploidalna zygota. W czasie kiełkowania teliospor zachodzi w nich mejoza i znów powstają haploidalne komórki. Charakterystyczne jest oddalenie w czasie procesów plazmogamii i kariogamii[2].

Przypisy

edytuj
  1. a b c Index Fungorum. [dostęp 2016-07-23]. (ang.).
  2. a b Selim Kryczyński, Zbigniew Weber (red.), Fitopatologia, t. 2. Choroby roślin uprawnych, Poznań: Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2011, ISBN 978-83-09-01077-7.
  3. Species Fungorum. [dostęp 2016-07-23]. (ang.).