Urubitinga czubata

Urubitinga czubata
	Buteogallus coronatus
	(Vieillot, 1817)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	szponiaste
Rodzina	jastrzębiowate
Podrodzina	jastrzębie
Plemię	Accipitrini
Rodzaj	Buteogallus
Gatunek	urubitinga czubata
Synonimy
	Harpyia coronata Vieillot, 1817; Harpyhaliaetus coronatus (Vieillot, 1817); Spizaetus coronatus (Vieillot, 1817); Urubitinga coronata (Vieillot, 1817);
	Harpyia coronata Vieillot, 1817; Harpyhaliaetus coronatus (Vieillot, 1817); Spizaetus coronatus (Vieillot, 1817); Urubitinga coronata (Vieillot, 1817);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; zagrożony
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Urubitinga czubata^[5], harpijnik szary^[6] (Buteogallus coronatus) – gatunek dużego ptaka z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae), zamieszkujący Amerykę Południową. Nie wyróżnia się podgatunków^[1]^[7]. Zagrożony wyginięciem.

Morfologia: Długość ciała 73–85 cm, rozpiętość skrzydeł 170–183 cm; masa ciała 2800–2950 g^[1]. Duży ptak o stosunkowo długich nogach i krótkim ogonie (który nadaje mu charakterystyczną sylwetkę w locie). Młode ptaki mają wierzch ciała bardziej brązowy od osobników dorosłych i płowobiały spód z ciemnym kreskowaniem.

Zasięg występowania: Występuje od wschodniej Boliwii, środkowej i południowej Brazylii do północnej Patagonii.

Ekologia i zachowanie: Jego środowisko stanowią rzadkie zadrzewienia i sawanna. Raczej ociężały i leniwy, często mało płochliwy, przesiaduje na bramach domów, słupach telegraficznych i nagich drzewach. Poluje zarówno ze swego stanowiska, jak i z niskiego lotu. Żywi się małymi i średnimi ssakami, ptakami i wężami.; Gniazdo to wielka platforma z gałązek umieszczona w rozwidleniu pnia dużego drzewa. W zniesieniu jedno białe jajo. W Argentynie składanie jaj ma miejsce od sierpnia do października, a wylęg w listopadzie–grudniu. Wysiadywaniem zajmuje się zazwyczaj tylko samica, a samiec dostarcza jej pożywienie^[8].

Status: Z uwagi na małą i pofragmentowaną populację w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN gatunek ten od 2004 roku klasyfikowany jest jako zagrożonym wyginięciem (EN, Endangered); wcześniej miał status gatunku narażonego (VU, Vulnerable). Liczebność populacji szacuje się na 250–999 dorosłych osobników. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy ze względu na utratę siedlisk, polowania oraz prześladowanie przez ludzi^[4]. Inne zagrożenie dla gatunku to zderzenia z liniami elektroenergetycznymi^[8].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Bierregaard, R.O., Jr, Christie, D.A., Kirwan, G.M. & Marks, J.S.: Crowned Solitary Eagle (Buteogallus coronatus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-11)].
↑ Harpyhaliaetus coronatus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2013-02-03] (ang.).
↑ ^a ^b ^c D. Lepage: Crowned Eagle Buteogallus coronatus. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-02-02]. (ang.).
↑ ^a ^b Buteogallus coronatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Accipitrinae Vigors, 1824 – jastrzębie (wersja: 2019-03-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-02-07].
↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 49, 1999.
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v13.1). [dostęp 2023-02-02]. (ang.).
↑ ^a ^b Species account: Crowned Solitary Eagle Buteogallus coronatus. [w:] Global Raptor Information Network [on-line]. 20231. [dostęp 2023-02-02]. (ang.).

Bibliografia

Wielka encyklopedia ptaków (główny konsultant dr Christopher M. Perrins), Muza SA, Warszawa 2004, ISBN 83-7319-521-1

Linki zewnętrzne

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[hbwa-1] Bierregaard, R.O., Jr, Christie, D.A., Kirwan, G.M. & Marks, J.S.: Crowned Solitary Eagle (Buteogallus coronatus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-11)].

[itis-2] Harpyhaliaetus coronatus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2013-02-03] (ang.).

[avibase-3] D. Lepage: Crowned Eagle Buteogallus coronatus. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-02-02]. (ang.).

[iucn-4] Buteogallus coronatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-5] Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Accipitrinae Vigors, 1824 – jastrzębie (wersja: 2019-03-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-02-07].

[mc-6] P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 49, 1999.

[ioc-7] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v13.1). [dostęp 2023-02-02]. (ang.).

[gr-8] Species account: Crowned Solitary Eagle Buteogallus coronatus. [w:] Global Raptor Information Network [on-line]. 20231. [dostęp 2023-02-02]. (ang.).

[5]

[6]

[1]

[7]

[2]

[3]

[4]

[8]