Upadek Trapezuntu

Upadek Trapezuntu – nastąpił 15 sierpnia 1461, gdy ostatni cesarz Trapezuntu Dawid II Komnen poddał oblężoną stolicę państwa Turkom Osmańskim. Kapitulacja miasta i abdykacja cesarza zakończyły istnienie ostatniego państwa-spadkobiercy Bizancjum.

Upadek Trapezuntu

Mehmed II Zdobywca
Czas	lipiec - 15 sierpnia 1461
Miejsce	Trapezunt
Terytorium	Cesarstwo Trapezuntu
Przyczyna	dążenie Mehmeda II do podbicia pozostałości po Cesarstwie Bizantyńskim
Wynik	zwycięstwo Turków i koniec Cesarstwa Trapezuntu
Strony konfliktu
Cesarstwo Trapezuntu Imperium osmańskie
Dowódcy
Dawid II Wielki Komnen Mehmed II Zdobywca Mahmud Pasza Angelović
Siły
nieznane 140 tys. żołnierzy 100-300 okrętów
Straty
nieznane nieznane
Położenie na mapie Turcji miejsce bitwy
41,00000°N 39,73333°E

Sytuacja ogólna

Od 1459 Cesarstwem Trapezuntu rządził Dawid II, brat Jana IV i syn Aleksego IV. Położenie geograficzne państwa było wyjątkowo trudne. Graniczyło z wielkim i ekspansywnym Imperium Osmańskim, rządzonym przez sułtana, Mehmeda II. Po upadku Konstantynopola Turcy w ciągu kilku lat opanowali inne państwa post-bizantyjskie: Księstwo Aten (1458 r.) i Despotat Morei (1460 r.).

Dawid II zdecydował się na zbliżenie z innymi sąsiadami: Uzun Hasanem, sułtanem Ak Kojunlu oraz Jerzym VIII, królem Gruzji. Następnie wysłał poselstwa do Europy, prosząc o pomoc Filipa III Dobrego, księcia Burgundii oraz papieża Piusa II. Ten drugi, zdając sobie sprawę z powagi sytuacji, także wysłał poselstwo do Burgundii oraz do państw w Europie Południowo-Wschodniej, które były zagrożone przez Turków. Poparcia Trapezuntowi (bezpośrednio lub pośrednio przez porozumienie z Ak Kojunlu) zdecydował się udzielić Ahmed Czerwony, emir Synopy, leżącej na wybrzeżu Morza Czarnego oraz prawdopodobnie Ibrahim II ibn Mehmed emir Karamanu, zajmującego południowo-wschodnią i fragment centralnej części Azji Mniejszej.

Wojna

Mury miejskie Trapezuntu

Zachęcony sukcesami dyplomatycznymi cesarz zdecydował się wysłać delegację na dwór Mehmeda z prośbą o uchylenie decyzji o płaceniu trybutu, który zaczął wysyłać Jan IV, brat i poprzednik. Była to decyzja przedwczesna, gdyż w Europie nie doszło jeszcze do zawiązania koalicji antytureckiej. Tymczasem Mehmed II poczuł się obrażony prośbą Trapezuntczyków i postanowił rozprawić się z cesarstwem zbrojnie. Wysłał do Trapezuntu wielkiego wezyra Mahmuda Paszę na czele dużej floty, a sam wraz z armią ruszył przez Azję Mniejszą.

Jako pierwszy skapitulował Ahmed Czerwony – Synopa stała się częścią Imperium Osmańskiego. Następnie wojska Mehmdeda skutecznie odstraszyły Uzun Hasana od udzielenia pomocy Dawidowi II. Marsz na południowy wschód sprawił jednak, że pod Trapezunt dotarła w lipcu tylko turecka flota. Wojska Dawida nie zdołały jednak jej zatrzymać i Turcy splądrowali najbliższą okolicę stolicy, a następnie przystąpili do oblężenia. Mehmed dotarł pod miasto dopiero w połowie sierpnia 1461 r. W tym czasie trwały już negocjacje pomiędzy Mahmudem Paszą i skarbnikiem cesarskim Jerzym Amiroutzesem, reprezentującym Dawida. Sułtan początkowo był niechętny temu rozwiązaniu, ale nie zdecydował się na szturm miasta.

Skutki

Ostatecznie, 15 sierpnia, po namowach Georgiosa Amiroutzesa, cesarz zdecydował się poddać. W zamian otrzymał wysokie uposażenie oraz zgodę na osiedlenie się w Tracji wraz z całą rodziną. Abdykował w drugiej połowie sierpnia lub na początku września 1461 r. Następnie osiadł w Adrianopolu (dzisiejsze Edirne), otrzymując 300 tys. sztuk srebra.

Część ludności stolicy została wysłana do Konstantynopola. Reszta osiadła na obrzeżach miasta lub została wcielona do służby Mehmeda II i jego oficerów. Z młodzieży wielu wcielono do korpusu janczarów.

Zobacz też

• upadek Konstantynopola

Bibliografia

• Heath I., McBride A., Byzantine armies 1118-1461 AD, London 1995.
• William Miller, Trebizond: the last Greek empire of the Byzantine Era, Chicago 1926 [reprint 1968].
• Siergiej Karpow, The empire of Trebizond and the nations of Western Europe, 1204–1461, Moscow 1981.
• Shukurov R., The Megas Komnenos and the Orient (1204–1461) Saint Petersburg 2001.
• Michał Kozłowski, Trapezunt - ostatni bizantyński bastion