Wikipedia

Uniwersam Grochów

Uniwersam[1] lub Universam, także Dom Handlowy „Uniwersam”[1] – nieistniejący obecnie budynek handlowo-usługowy znajdujący się w latach 1977–2016 pod adresem ul. Grochowska 207, przy rondzie Wiatraczna, na warszawskim Grochowie. Obecnie w jego miejscu znajduje się galeria handlowa Rondo Wiatraczna.

Uniwersam Grochów
Ilustracja
Uniwersam od strony ronda Wiatraczna (2014)
Państwo

 Polska

Miejscowość

Warszawa

Adres

ul. Grochowska 207

Typ budynku

handlowo-usługowy

Styl architektoniczny

brutalizm

Architekt

Józef Zaborowski

Ukończenie budowy

1977

Rozebrano

2016

Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, w centrum znajduje się punkt z opisem „Uniwersam Grochów”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Uniwersam Grochów”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Uniwersam Grochów”
Ziemia52°14′40,51″N 21°05′19,19″E/52,244586 21,088664
Multimedia w Wikimedia Commons

Uniwersam został oddany do użytku w lipcu 1977[2]. Był pierwszym w stolicy dzielnicowym centrum handlowo-usługowym[2].

Opis

edytuj

Do 1952 w miejscu Uniwersamu znajdowała się stacja Grochów II kolejki jabłonowskiej[3]. W 1973 Prezydium Stołecznej Rady Narodowej zatwierdziło projekt dzielnicowego centrum handlowo-usługowego przewidzianego do realizacji przy rondzie Wiatraczna[4].

Budynek został zaprojektowany przez Józefa Zaborowskiego w stylu brutalistycznym[5][6]. Pierwsze stoiska uruchomiono 19 lipca 1977[7]. Na trzech kondygnacjach Uniwersamu mieściły się: megasam z artykułami spożywczymi, bar szybkiej obsługi, oddziały NBP i PKO, pralnia, punkt usług fotograficznych „Polifoto”, „Predomu”, Toto-Lotka, kiosk „Ruchu”, sklep „Warmetu” oraz kwiaciarnia. Na pierwszym piętrze działał megasam z artykułami przemysłowymi, kawiarnia z dyskoteką, restauracja z barem i salą bankietową, punkt usług zegarmistrzowskich, dział odszkodowań samochodowych PZU, spółdzielnia krawiecko-kuśnierska oraz salon fryzjerski z biosauną. W kondygnacji podziemnej znalazły się magazyny i urządzenia techniczne (m.in. agregaty klimatyzacyjno-wentylacyjne, chłodnicze, stacja uzdatniania wody, itp.)[8]. Przed budynkiem umieszczono rzeźbę Poranek dłuta Kazimierza Zielińskiego przedstawiającą pannę i nazywaną przez mieszkańców Panienką[9][5].

Pierwsze stoiska otwarto 29 czerwca 1977[10]. Uniwersam był dumą miejscowych władz, łatwiej tam było o towary niedostępne w innych miejscach[11]. Budynek został wykonany z materiałów niskiej jakości, jednak remontu doczekała się jedynie fontanna[11]. Obok Uniwersamu powstało targowisko z pawilonami handlowymi różnych branż[1].

Budynek uzyskał wyróżnienie w konkursie „Mister Warszawy” 1977 organizowanym przez dziennik Życie Warszawy[12].

Do 31 grudnia 2015 roku do godziny 16. w Uniwersamie funkcjonował sam spożywczo-przemysłowy. Pozostałe punkty usługowe zakończyły działalność w pierwszych dniach 2016 roku. W 2016 budynek Uniwersamu został zburzony[13]. W jego miejscu powstała dwukondygnacyjna galeria handlowa i dwie 17-piętrowe wieże z 470 mieszkaniami[5]. Inwestorem było konsorcjum utworzone przez spółkę developerską Dantex oraz „Społem" – Warszawską Spółdzielnię Spożywców Praga Południe[14].

28 lutego 2018 sklep wznowił działalność w galerii handlowej Rondo Wiatraczna[14]. Na parterze zlokalizowano supermarket, a na pierwszym piętrze sklep branży przemysłowej „Universam - dla ciebie i dla domu"[14]. We wnętrzu galerii ustawiono rzeźbę Kazimierza Zielińskiego[5], a na fasadzie umieszczono pochodzący ze zburzonego budynku jasnoniebieski neon Universam „Grochów"[14].

W kulturze masowej

edytuj
  • Film dokumentalny Universam Grochów (reż. Tomasz Knittel, 2018)[15].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 914. ISBN 83-01-08836-2.
  2. ↑ a b Kronika wydarzeń w Warszawie 1 VII–30 IX 1977. „Kronika Warszawy”. 1(33), s. 176, 1978. 
  3. ↑ Jerzy Kasprzycki: Warszawa-Praga. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, s. 26.
  4. ↑ Kronika wydarzeń w Warszawie 1 I–31 III 1973. „Kronika Warszawy”. 3 (15), s. 140, 1973. 
  5. ↑ a b c d Rondo Wiatraczna. „Stolica”, s. 6, marzec 2018. 
  6. ↑ Anna Cymer, Architektura w Polsce 1945-1989, wyd. 1, Centrum Architektury, Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki, 2019, s. 323.
  7. ↑ Krzysztof Jabłoński i in.: Warszawa: portret miasta. Warszawa: Arkady, 1984, s. strony nienumerowane (Kronika odbudowy, budowy i rozbudowy 1945−1982). ISBN 83-213-2993-4.
  8. ↑ "Uniwersam Grochów", "Stolica", Nr 33 (1548), 14 sierpnia 1977 r.
  9. ↑ Michał Wojtczuk. Uniwersam zniknie, neony wrócą. „Gazeta Stołeczna”, s. 5, 17–18 października 2015. 
  10. ↑ Kronika wydarzeń w Warszawie 1 IV–30 VI 1977. „Kronika Warszawy”. 4 (32), s. 160, 1977. 
  11. ↑ a b U jak Uniwersam, Cezary Polak, gazeta.pl, 22 lipca 2004 r.
  12. ↑ Krystyna Krzyżakowa, Mister Warszawy 1977, „Stolica” (4 (1468)), Warszawa, 21 maja 1978, s. 9, ISSN 0039-1689.
  13. ↑ Budzi się Grochów. „Gazeta Stołeczna”, s. 2, 9–10 kwietnia 2016. 
  14. ↑ a b c d Ponowne otwarcie Uniwersamu „Grochów” w galerii handlowej „Rondo Wiatraczna”.. [w:] Krajowy Związek Rewizyjny Spółdzielni Spożywców „Społem” [on-line]. kzrss.spolem.org.pl, 15 marca 2018. [dostęp 2018-03-19].
  15. ↑ Martyna Śmigiel. Mikrokosmos z innej epoki. Rozmowa z Tomaszem Knittelem, reżyserem filmu dokumentalnego Universam Grochów. „Gazeta Stołeczna”, s. 14–15, 9 marca 2018. 

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Uniwersam_Grochów&oldid=71203766”