Undekan

Undekan
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
	undekan
	Inne nazwy i oznaczenia
	n-undekan
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C11H24
Inne wzory	CH; 3(CH; 2); 9CH; 3
Masa molowa	156,31 g/mol
Wygląd	bezbarwna ciecz
	Identyfikacja
Numer CAS	1120-21-4
PubChem	14257
SMILES
	CCCCCCCCCCC
InChI
	InChI=1S/C11H24/c1-3-5-7-9-11-10-8-6-4-2/h3-11H2,1-2H3
	InChIKey
	RSJKGSCJYJTIGS-UHFFFAOYSA-N
Właściwości
	Gęstość
	0,7402 g/cm³ (20 °C); ciecz
	Rozpuszczalność w wodzie
	0,000004 g/kg (25 °C)
	w innych rozpuszczalnikach
	mieszalny bez ograniczeń z etanolem i eterem dietylowym
Temperatura topnienia	−25,54 °C
Temperatura wrzenia	195,9 °C
Punkt krytyczny	365 °C; 2,01 MPa; 683 cm³/mol ≈ 0,229 g/cm³
Lepkość	1,098 mPa·s (25 °C, 1 atm)
Napięcie powierzchniowe	24,41 mN/m (25 °C, 1 atm)
Prężność pary	0,05 kPa (25 °C)
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2018-03-05]
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Na podstawie podanego źródła
Zwroty H	H226, H304, EUH066
Zwroty P	P210, P301+P310+P331
	NFPA 704
Na podstawie; podanego źródła	2 2 0
Temperatura zapłonu	69 °C
Numer RTECS	YQ1525000
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Undekan, C
11H
24 – organiczny związek chemiczny z grupy alkanów.

Posiada potencjalnie 159 izomerów strukturalnych, nazywanych tradycyjnie undekanami. Według nomenklatury IUPAC nazwę undekan ma jedynie izomer liniowy, zwany zwyczajowo n-undekanem – pozostałe natomiast rozgałęzione izomery są alkilowymi pochodnymi niższych alkanów.

Undekan jest łagodnym feromonem płciowym dla motyli nocnych oraz niektórych gatunków karaczanów, natomiast u wielu gatunków mrówek jest przekaźnikiem sygnału ostrzegawczego^[9]. W chromatografii gazowej stosowany jest w charakterze wzorca wewnętrznego^[10] oraz jako składnik roztworów służących do ewaluacji kapilarnych kolumn chromatograficznych^[11].

Izomery undekanu

Osobny artykuł: Lista izomerów undekanu.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Haynes 2016 ↓, s. 3-544.
↑ Haynes 2016 ↓, s. 5-166.
↑ ^a ^b ^c Haynes 2016 ↓, s. 6-82.
↑ Haynes 2016 ↓, s. 6-247.
↑ Haynes 2016 ↓, s. 6-194.
↑ ^a ^b Haynes 2016 ↓, s. 16-31.
↑ Undecane (nr U407) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2021-07-01]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
↑ Undecane (nr U407) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2018-03-05]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
↑ B.B. Hölldobler B.B., E.O.E.O. Wilson E.O.E.O., The Ants, Harvard University Press, 1990, s. 287, ISBN 0-674-04075-9 .
↑ Manual on Hydrocarbon Analysis, E.W.E.W. Drews (red.), wyd. 6, Baltimore: ASTM, 1998, s. 784, ISBN 0-8031-2080-X .
↑ Eugene F.E.F. Barry Eugene F.E.F., Robert L.R.L. Grob Robert L.R.L., Columns for Gas Chromatography: Performance and Selection, Heboken: John Wiley & Sons, 2007, s. 118, ISBN 978-0-471-74043-8 .

Bibliografia

CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M.W.M. Haynes (red.), wyd. 97, Boca Raton: CRC Press, 2016, ISBN 978-1-4987-5429-3 (ang.).

[CITEREFHaynes2016'''3'''-544-1] Haynes 2016 ↓, s. 3-544.

[CITEREFHaynes2016'''5'''-166-2] Haynes 2016 ↓, s. 5-166.

[CITEREFHaynes2016'''6'''-82-3] Haynes 2016 ↓, s. 6-82.

[CITEREFHaynes2016'''6'''-247-4] Haynes 2016 ↓, s. 6-247.

[CITEREFHaynes2016'''6'''-194-5] Haynes 2016 ↓, s. 6-194.

[CITEREFHaynes2016'''16'''-31-6] Haynes 2016 ↓, s. 16-31.

[7] Undecane (nr U407) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2021-07-01]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)

[8] Undecane (nr U407) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2018-03-05]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)

[9] B.B. Hölldobler B.B., E.O.E.O. Wilson E.O.E.O., The Ants, Harvard University Press, 1990, s. 287, ISBN 0-674-04075-9 .

[10] Manual on Hydrocarbon Analysis, E.W.E.W. Drews (red.), wyd. 6, Baltimore: ASTM, 1998, s. 784, ISBN 0-8031-2080-X .

[11] Eugene F.E.F. Barry Eugene F.E.F., Robert L.R.L. Grob Robert L.R.L., Columns for Gas Chromatography: Performance and Selection, Heboken: John Wiley & Sons, 2007, s. 118, ISBN 978-0-471-74043-8 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]