Wikipedia

Ulica Zygmunta Waltera-Jankego w Katowicach

ulica w Katowicach

Ulica generała Zygmunta Waltera-Jankego w Katowicach − jedna z ważniejszych arterii komunikacyjnych w katowickiej dzielnicy Piotrowice-Ochojec.

ulica generała Zygmunta Waltera-Jankego
Piotrowice-Ochojec
Ilustracja
Ulica gen. Z.W. Jankego w Ochojcu na wysokości skrzyżowania z ulicą Ziołową
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Katowice

Długość

4560 m

Przebieg
0m ul. Tadeusza Kościuszki 81
światła 485m ul. Kolejowa
560m ul. Podlaska
665m ul. Żużlowa
900m ul. Lechicka
960m ul. Fabryczna
980m linia kol. Muchowiec−Ochojec KOC
1075m ul. Odrodzenia
1150m ul. Sadowa
1180m ul. S. Konarskiego
1270m ul. B. Prusa
1428m rzeka Ślepiotka
1520m ul. Ziołowa
1575m ul. Braci Wiechułów
1648m ul. Marmurowa, ul. Juliusza Kossaka
1760m ul. Poprzeczna
1775m ul. Pusta
1845m ul. Wilcza, ul. Tyska
2100m pl. Filipa Limańskiego
2185m ul. Szewska
2320m ul. Karola Kornasa
2385m ul. Poznańska
2480m ul. Policyjna
światła 2685m ul. Armii Krajowej
2810m ul. Stanisława Małachowskiego
2890m ← ul. M. Gierlotki
→ ul. ks. Stanisława Wilczewskiego
3005m ul. Sobocińskiego
3045m ul. Karola Darwina
3110m ul. K. Przerwy-Tetmajera
3145m ul. Żurawia
3340m ul. Góralska
3605m ul. Barcelońska
3670m linia kolejowa Katowice−Tychy
3820m ul. Wspólna
światła 4560m ul. Tadeusza Kościuszki 81
Położenie na mapie Katowic
Mapa konturowa Katowic, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „ulica generała Zygmunta Waltera-Jankego”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „ulica generała Zygmunta Waltera-Jankego”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „ulica generała Zygmunta Waltera-Jankego”
Ziemia50°12′31,1″N 18°58′33,1″E/50,208640 18,975864

Przebieg

edytuj

Ulica Zygmunta Waltera-Jankego rozpoczyna swój bieg w Brynowie przy skrzyżowaniu z ulicą Tadeusza Kościuszki (DK 81). Krzyżuje się między innymi z ul. Kolejową, ul. Templariuszy, ul. Ziołową, ul. Armii Krajowej, ul. M. Gierlotki, ul. ks. dra Stanisława Wilczewskiego, ul. Wspólną. Kończy swój bieg ponownie krzyżując się z ulicą Tadeusza Kościuszki.

Historia

edytuj

W 1879 rozpoczęto budowę drogi z Mikołowa do Piotrowic o nazwie Landstraße. W 1929 została wyasfaltowana[1]. W 1928 na rogu ulic Zygmunta Waltera-Jankego i Armii Krajowej wybudowano pierwszą stację benzynową w Piotrowicach. Przed II wojną światową ulica nosiła nazwy: Mikołowska, Katowicka, Pocztowa, Bronisława Pierackiego; od 1939 do 1945 − Adolf Hitler Straße[2]. W czasach Polski ludowej ulica nosiła nazwę Armii Czerwonej (do 1951), a po przyłączeniu gminy Piotrowice do Katowic Obrońców Stalingradu[3] (do 1990)[4]. Od 1936 do 1937 przy ówczesnej ul. B. Pierackiego wybudowano pierwszą instalację kanalizacyjną w miejscowości Piotrowice[5]. W latach trzydziestych XX wieku przy ulicy istniał Ośrodek Szkolenia Przeciwlotniczego[6]. Od 1933 pod numerem 136 zaczęło działalność Kino Piast (funkcjonowało do 1991)[7].

Osobny artykuł: Kino Piast w Katowicach.

W latach osiemdziesiątych przy ulicy wzniesiono osiedle mieszkaniowe, tzw. "Targowisko"[8].

Opis

edytuj
 
ulica Z. W. Jankego − tabliczka
 
Osiedle Targowisko przy ul. Z. W. Jankego
 
Plac Filipa Limańskiego
 
Zabudowania przy ul. Zygmunta Waltera-Jankego
 
Tablica pamiątkowa na elewacji budynku przy ul. gen. Zygmunta Waltera-Jankego 179 w Katowicach, poświęcona powstańcowi Filipowi Limańskiemu

Ulica posiada przeznaczenie na cele komunikacji drogowej klasy technicznej L[9]. Jest publiczną drogą klasy głównej[10]. Z badań, przeprowadzonych w 2007 wynika, że w rejonie mostu na rzece Ślepiotce natężenie ruchu samochodowego w godzinach popołudniowego szczytu wynosi 1550 pojazdów (88,8% − samochody osobowe, 7,1% − samochody dostawcze, 2,3% − autobusy, 1,4% − samochody ciężarowe)[11]. Pod ulicą zlokalizowana jest magistrala wodociągowa Ø 500 mm oraz gazociąg niskiego ciśnienia Ø 300 mm[10].

Ulicą kursują linie autobusowe ZTM. Przy drodze została wytyczona ścieżka rowerowa[9]. W rejonie ul. Z. W. Jankego i ul. Szewskiej znajduje się plac imienia Filipa Limańskiego − poległego w walkach podczas III powstania śląskiego mieszkańca Katowic.

Obiekty zabytkowe

edytuj

Przy ulicy znajdują się następujące historyczne obiekty, objęte ochroną konserwatorską[12]:

  • budynek (ul. gen. Z. W. Jankego 59); ochronie podlegają: skala i forma historyczna, geometria dachu i jego pokrycie, historyczna wyprawa elewacji (kolorystyka tynku, ceglana elewacja), cechy stylowe i detal architektoniczny[10][13];
  • budynek szkoły (V Liceum Ogólnokształcące im. Wł. Broniewskiego) z lat trzydziestych XX wieku (ul. gen. Z. W. Jankego 65)[13];
  • dom mieszkalny z zapleczem gospodarczym i ogrodem (ul. gen. Z. W. Jankego 135, na rogu z ul. Szewską); wzniesiony w pierwszej ćwierci XX wieku na działce narożnej[13];
  • wolnostojąca kamienica mieszkalna (ul. gen. Z. W. Jankego 147, na rogu z ul. Kornasa); wzniesiona w latach trzydziestych XX wieku wraz z zapleczem gospodarczym na działce narożnej[13];
  • dom mieszkalny − kamienica (ul. gen. Z. W. Jankego 156) oraz dawny młyn (ul. gen. Z. W. Jankego 157)[13];
  • budynek szkoły (ul. gen. Z. W. Jankego 160), wzniesiony w stylu funkcjonalizmu[13];
  • dom mieszkalny z zapleczem gospodarczym (ul. gen. Z. W. Jankego 163); wzniesiony w latach trzydziestych XX wieku[13];
  • dwa domy tradycyjne (ul. gen. Z. W. Jankego 172, 180, 184, 186, 188, 192, 194, 200, 204, 224, 228)[13];
  • dom mieszkalny z zapleczem gospodarczym i ogrodem (ul. gen. Z. W. Jankego 181, na rogu z ul. Armii Krajowej); wzniesiony w pierwszej ćwierci XX wieku na działce narożnej; na parterze istnieją sklepy[13];
  • wolnostojący dom mieszkalny z zapleczem gospodarczym i ogrodem (ul. gen. Z. W. Jankego 203, na rogu z ul. ks. Stanisława Wilczewskiego); wzniesiony w latach dwudziestych XX wieku na działce narożnej[13];
  • wolnostojący dom mieszkalny z zapleczem gospodarczym i ogrodem (ul. gen. Z. W. Jankego 209); wzniesiony na początku XX wieku[13];
  • wolnostojący dom mieszkalny z zapleczem gospodarczym i ogrodem (ul. gen. Z. W. Jankego 217, na rogu z ul. Karola Darwina); wzniesiony na początku XX wieku na działce narożnej[13];
  • wolnostojący dom mieszkalny z zapleczem gospodarczym i ogrodem (ul. gen. Z. W. Jankego 225, na rogu z ul. Kazimierza Przerwy-Tetmajera); wzniesiony na początku XX wieku na działce narożnej[13];
  • kamienica mieszkalna z zapleczem gospodarczym i ogrodem (ul. gen. Z. W. Jankego 227−229; wzniesiona na przełomie lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku w pierzei domu pod numerem 231[13];
  • kamienica mieszkalna z zapleczem gospodarczym i ogrodem (ul. gen. Z. W. Jankego 231); wzniesiona w latach trzydziestych XX wieku[13];
  • wolnostojąca kamienica mieszkalna z zapleczem gospodarczym i ogrodem (ul. gen. Z. W. Jankego 243); wzniesiona w latach trzydziestych XX wieku na działce narożnej[13];
  • wolnostojąca kamienica mieszkalna z zapleczem gospodarczym i ogrodem (ul. gen. Z. W. Jankego 253); wzniesiona w latach trzydziestych XX wieku[13];
  • krzyż na rogu ulic Z. Waltera-Jankego i ul. Szewskiej; pochodzący z XVII wieku, wzniesiony na mogiłach żołnierzy szwedzkich[14], walczących 28 VIII 1644 w biwie z wojskami Zygfryda II Promnitza[15];
  • krzyż przy ul. Z. Waltera-Jankego (przy wjeździe od Mikołowa); powstały w XIX wieku z fundacji Andrzeja Limańskiego, na pamiątkę rodziców, zmarłych na cholerę[16];
  • krzyż przy ul. Z. Waltera-Jankego, obok dawnego budynku poczty; wzniesiony w 1933 z fundacji mieszkańców, zbudowany z piaskowca w formie czworokąta z monogramem IHS i cytatem z trenów Jeremiasza[16].

Instytucje

edytuj

Przy ul. Zygmunta Waltera-Jankego swoją siedzibę mają według stanu z 2011 roku[17]:

  • sklepy, przedsiębiorstwa handlowo-usługowe, organizacje;
  • zakład pogrzebowy, centrum edukacyjno-szkoleniowe, księgarnia;
  • Szkoła Podstawowa nr 28 im. Karola Miarki w Katowicach (dawn. Gimnazjum nr 20), banki;
  • zakład opieki zdrowotnej;
  • Miejska Biblioteka Publiczna (filia nr 9);
  • Miejskie Przedszkole nr 46;
  • Narodowy Fundusz Zdrowia − Śląski Oddział Wojewódzki;
  • Miejski Dom Kultury "Piotrowice" − Filia nr 1;
  • Miejskie Przedszkole nr 4;
  • V Liceum Ogólnokształcące im. Wł. Broniewskiego (ul. gan. Z. W. Jankego 65); na fasadzie budynku szkoły znajduje się tablica, upamiętniająca Hilarego Hermana − nauczyciela liceum, uczestnika Ruchu Oporu, który zginął z rąk hitlerowców 3 września 1939; tablicę odsłonięto w 1979[18];
  • Szkoła Policji w Katowicach.

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Stefan Gierlotka: Piotrowice Śląskie. Monografia dzielnicy miasta Katowice. Katowice: Wydawnictwo "Śląsk", 2002, s. 99. ISBN 83-7164-364-0.
  2. ↑ Michał Bulsa: Ulice i place Katowic. Katowice: Prasa i Książka, 2012, s. 84. ISBN 978-83-933-665-8-3. (pol.).
  3. ↑ Andrzej Złoty: Ligota, Murcki... i inne szkice historyczne. Katowice: Bractwo Gospodarcze Związku Górnośląskiego, 2008, s. 18. ISBN 978-83-7593-014-6.
  4. ↑ Stefan Gierlotka: Piotrowice Śląskie. Monografia dzielnicy miasta Katowice. Katowice: Wydawnictwo "Śląsk", 2002, s. 100. ISBN 83-7164-364-0.
  5. ↑ Stefan Gierlotka: Piotrowice Śląskie. Monografia dzielnicy miasta Katowice. Katowice: Wydawnictwo "Śląsk", 2002, s. 106. ISBN 83-7164-364-0.
  6. ↑ Stefan Gierlotka: Piotrowice Śląskie. Monografia dzielnicy miasta Katowice. Katowice: Wydawnictwo "Śląsk", 2002, s. 151. ISBN 83-7164-364-0.
  7. ↑ Stefan Gierlotka: Piotrowice Śląskie. Monografia dzielnicy miasta Katowice. Katowice: Wydawnictwo "Śląsk", 2002, s. 177, 178. ISBN 83-7164-364-0.
  8. ↑ Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Oficyna "Artur", 1996, s. 208. ISBN 83-905115-0-9.
  9. ↑ a b Urząd miasta Katowice: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego obszaru położonego w rejonie ulic: Kościuszki - Kolejowa - Rzepakowa w Katowicach. www.bip.katowice.eu. [dostęp 2011-07-08]. (pol.).
  10. ↑ a b c Urząd Miasta Katowice: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego w obszarze fragmentu terenu górniczego Katowickiego Holdingu Węglowego S.A. KWK "Staszic" obejmującego obszar położony w rejonie ulicy Odrodzenia w Katowicach. www.bip.katowice.eu. [dostęp 2011-07-08]. (pol.).
  11. ↑ Urząd Miasta Katowice: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, Cz. 1, Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego. www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-07-08]. (pol.).
  12. ↑ Urząd Miasta Katowice: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego południowych dzielnic miasta Katowice. www.bip.katowice.eu. [dostęp 2011-07-08]. (pol.).
  13. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Urząd Miasta Katowice: Wartości dziedzictwa kulturowego (załącznik 1.9). www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-07-08]. (pol.).
  14. ↑ Stefan Gierlotka: Piotrowice Śląskie. Monografia dzielnicy miasta Katowice. Katowice: Wydawnictwo "Śląsk", 2002, s. 31. ISBN 83-7164-364-0.
  15. ↑ Stefan Gierlotka: Piotrowice Śląskie. Monografia dzielnicy miasta Katowice. Katowice: Wydawnictwo "Śląsk", 2002, s. 65. ISBN 83-7164-364-0.
  16. ↑ a b Stefan Gierlotka: Piotrowice Śląskie. Monografia dzielnicy miasta Katowice. Katowice: Wydawnictwo "Śląsk", 2002, s. 66. ISBN 83-7164-364-0.
  17. ↑ Spis firm na ulicy Waltera-Jankego w mieście Katowice. www.katalog.pf.pl. [dostęp 2011-07-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-03)]. (pol.).
  18. ↑ Śląski Urząd Wojewódzki w Katowicach: Ewidencja miejsc pamięci województwa śląskiego: miasto Katowice. www.katowice.uw.gov.pl. [dostęp 2011-07-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-10)]. (pol.).

Bibliografia

edytuj
  • Michał Bulsa: Ulice i place Katowic. Katowice: Prasa i Książka, 2012, s. 82-85. ISBN 978-83-933-665-8-3. (pol.).
  • Katowice - Plan miasta, wyd. Demart SA, Warszawa 2009/2010.
  • Stefan Gierlotka: Piotrowice Śląskie. Monografia dzielnicy miasta Katowice. Katowice: Wydawnictwo "Śląsk", 2002. ISBN 83-7164-364-0.
  • Broszkiewicz Jacek; Katowice - reflektorem po mieście, wydawca: Urząd Miejski w Katowicach, ISBN 83-901884-0-6, ss. 34−36.
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Ulica_Zygmunta_Waltera-Jankego_w_Katowicach&oldid=74549130”