Ulica Markowska w Warszawie
Ulica Markowska – ulica w dzielnicy Praga-Północ w Warszawie.
| Stara Praga | |||||||||||||||||||||||||||||||
 Południowy odcinek ulicy, widok w kierunku ul. Ząbkowskiej | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Długość |
600 m | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Warszawy  | |||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||
 52°15′17,1″N 21°02′33,5″E/52,254750 21,042639
| |||||||||||||||||||||||||||||||
Historia
edytujOkoło 1818 przy ulicy Ząbkowskiej, w miejscu jej przecięcia przez okop Lubomirskiego (późniejsze skrzyżowanie z ulicą Markowską) wzniesiono pawilony rogatek Ząbkowskich[1]. Zostały one rozebrane pod koniec XIX wieku, po przyłączeniu do miasta w 1889[2] Szmulowizny i przesunięciu jego granic z ul. Markowskiej na wschód, na linię torów kolejowych[1].
W drugiej połowie XIX wieku w miejscu ulicy istniała droga na nasypie ziemnym, którą transportowano towary między Dworem Terespolskim i Dworcem Petersburskim[3]. Ten teren był nazywany Kolonią Pasztejna (od nazwiska młynarza Szmula Pasztejna)[4]. Pierwszy odcinek ulicy, między ulicami Białostocką i Ząbkowską, wytyczono przed 1896, a do 1900 przedłużono ją na południe do ul. Kijowskiej[3]. Nadana nazwa pochodzi od podwarszawskiej miejscowości Marki[5].
Do 1914 przy ulicy znajdowały się głównie składy i warsztaty[3]. Największym zakładem produkcyjnym przypisanym do numeracji ulicy była fabryka Waberski i S-ka, wytwarzająca urządzenia wentylacyjne, klimatyzacyjne oraz centralnego ogrzewania[6]. W latach 20. i na początku lat 30. XX wieku przy ulicy powstał zespół kamienic czynszowych[6]. W latach 30. pod nr 15 powstała wytwórnia cukrów i czekolady Stefana Dmochowskiego[7].
W 1924 pod nr 18, na terenie wydzielonym z kompleksu Państwowego Monopolu Spirytusowego[8], uruchomiono nowy zakład produkcyjny Mennicy Państwowej[9]. Wytwarzano tam m.in. monety wprowadzone do obiegu w wyniku reformy walutowej Władysława Grabskiego[8]. We wrześniu 1944 Niemcy wysadzili budynki zakładu w powietrze[10]. Produkcję w częściowo odbudowanym obiekcie wznowiono w czerwcu 1946[10], a później przeniesiono ją na Wolę, do zbudowanego w latach 1950–1952 budynku na rogu ulic Żelaznej i Prostej[11].
W 2018 poprzez rebranding znajdującej się przy ulicy stacji paliw Bliska Polski Koncern Naftowy Orlen reaktywował markę CPN[12].
Ważniejsze obiekty
edytuj- Relikty kompleksu produkcyjnego Mennicy Państwowej (nr 18a)[13]
- Centrum Praskie Koneser
- Kaplica Najświętszego Serca Pana Jezusa
- Jamnik (budynek)
Przypisy
edytuj- ↑ a b Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 264.
- ↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 842. ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ a b c Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 10. Mackiewicza–Mazowiecka. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2004, s. 116. ISBN 83-88372-28-9.
- ↑ Jerzy Kasprzycki: Korzenie miasta. Tom III Praga. Warszawa: Wydawnictwo Veda, 2004, s. 101. ISBN 978-83-61932-03-1.
- ↑ Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 254. ISBN 83-86619-97X.
- ↑ a b Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 10. Mackiewicza–Mazowiecka. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2004, s. 117. ISBN 83-88372-28-9.
- ↑ Jerzy Kasprzycki: Korzenie miasta. Tom III Praga. Warszawa: Wydawnictwo Veda, 2004, s. 103. ISBN 978-83-61932-03-1.
- ↑ a b Jarosław Zieliński: Koneser, Ząbkowska i okolice. Warszawa: Wydawnictwo EKBIN, 2017, s. 56. ISBN 978-83-940941-9-5.
- ↑ Joanna Kowalczyk: Mennica warszawska i jej załoga [w:] Wielkie zakłady przemysłowe Warszawy. Państwowe Wydawnictwo Naukowe: 1978, 1978, s. 247.
- ↑ a b Joanna Kowalczyk: Mennica warszawska i jej załoga [w:] Wielkie zakłady przemysłowe Warszawy. Państwowe Wydawnictwo Naukowe: 1978, 1978, s. 248.
- ↑ Michał Pilich: Warszawska Praga. Warszawa: Fundacja „Centrum Europy“, 2005, s. 116. ISBN 83-923305-7-9.
- ↑ Znów zatankujesz „na CPN-ie“. Pomarańczowe logo wróciło. [w:] TVN [on-line]. tvn24.pl, 12 grudnia 2018. [dostęp 2020-08-14].
- ↑ Michał Krasucki: Warszawskie dziedzictwo postindustrialne. Warszawa: Fundacja Hereditas, 2011, s. 145. ISBN 978-83-931723-5-1.