Ulica Krawiecka we Wrocławiu
Ulica Krawiecka – ulica położona we Wrocławiu na Starym Mieście. Biegnie od ulicy Wita Stwosza do ulicy Oławskiej[a][1][2][3], z którą nie ma jednak połączenia drogowego, a jedynie przejście piesze. Ulica ma 146 m długości[1].
| Stare Miasto | |||||||||||||||||||||||||||||||
.jpg)
| |||||||||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Długość |
146 m | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Wrocławia  | |||||||||||||||||||||||||||||||
| 51°06′31,953″N 17°02′15,793″E/51,108876 17,037720 | |||||||||||||||||||||||||||||||
Historia
edytujNajstarszy zapis jaki zachował się o tej ulicy pochodzi z 1367 roku, a nazwa pojawia się w zapisach z 1370 roku. W tamtym okresie znajdowało się w tych okolicach skupisko pośledniejszych krawców zajmujących się naprawą starej odzieży, głównie płaszczy, i handlem taką odzieżą. Z zachowanych ksiąg podatkowych wynika jednak, że rzemiosło to znika z tej ulicy już przed 1403 rokiem[2][3]. Ówcześnie ulica należała do strefy marginalnej XIII-wiecznego miasta lokacyjnego. W późniejszym okresie pierzeja zachodnia obejmowała działki przynależne do parceli sąsiednich ulic. Pierzeja wschodnia obejmowała rozdrobnioną zabudowę, w tym między innymi żeńskie konwenty mieszczańskie[3].
Ulica zachowała swój bieg w niezmienionej formie od średniowiecza w części północnej. W części południowej zaś ulica istniała w swoim biegu do zakończenia II wojny światowej. Tu ulica Krawiecka łączyła się nie bezpośrednio z ulicą Oławską lecz z dwoma zaułkami, obecnie nieistniejącymi. Pierwszy z nich – Zaułek Niski – do którego z ulicy można było się dostać poprzez Bramę Krawiecką. Drugi Zaułek Winogronowy, do którego można było się dostać Furtą Płaszczarzy, prowadził od ulicy Krawieckiej do ulicy Oławskiej[2][3][4][5]. Przed II wojną światową przy ulicy oprócz domów znajdował się: wybudowany w 1840 roku Hotel „Deutsches Haus”, oraz wzniesiony przy nim w 1903/1904 roku, oba budynki powstały w miejscu kamienic: nr 23 – Pod Białym Bocianem i nr 22 Pod Złotym Słońcem[b][6][7] oraz wybudowany w latach 1884-1887/1888 pseudobarokowy (styl renesansu włoskiego) gmach Poczty Głównej[2][3][4][5][6][8].
Podczas działań wojennych w czasie oblężenia Wrocławia w 1945 roku rejon pobliskiego placu Dominikańskiego został podpalony i wyburzony przez hitlerowców. W wyniku tego także zabudowa przy ulicy Krawieckiej uległa w ten sposób zniszczeniu[2][4][5]. Zniszczenia wojenne spowodowane były także bombardowaniami[2][9]. Po wojnie ruiny zostały rozebrane, a układ ulic i zaułków zmieniony. W 1956 roku rozebrano pozostałości gmachu poczty. W 1967 roku wzdłuż zachodniej pierzei ulicy zbudowano 4 piętrowy, wieloklatkowy budynek mieszkalny spółdzielni „Świt”[c]. Wschodnia pierzeja od czasu powojennego odgruzowania tego rejonu do końca XX wieku pozostawała w całym kwartale niezabudowana[2]. W tym czasie – do 1993 roku – budynek hotelu służył jako dom studencki i hotel asystencki Politechniki Wrocławskiej[7].
Począwszy od 2006 roku, przez 3 lata, trwała budowa kompleksu Justin Center przy ulicy Krawieckiej 1-3, według projektu pracowni ARCH-E Biuro projektowe. Inwestycja obejmowała w kwartał ulic: Krawiecka, Wita Stwosza, błogosławionego Czesława i Oławska. Budowę zakończono w styczniu 2009 roku. Powstał tu kompleks zabudowy mieszkaniowej, hotelowej, biurowo-usługowej, z lokalami handlowymi i parkingiem[10]. Kolejne przeobrażenia przy tej ulicy obejmowały budowę przy Krawieckiej 6-8, w ramach której powstał biurowiec Akme. Budowa rozpoczęła się w październiku 2011 roku, a zakończyła 18 miesięcy później w kwietniu 2013 roku[11].
Nazwy
edytujW swojej historii ulica nosiła następujące nazwy własne:
- Płaszczarska, Staropłaszczarska, od 1367 r.[3]
- Mäntlergasse od 1370 r. do 1945 r.[3][12]
- Krawiecka, od 1945 r.[2][3][12].
Nazwa Mäntlergasse nawiązywała do cechu krawców, bowiem z języka niemieckiego bazowe słowo Mäntler oznacza płaszczownika, czyli wytwórcę płaszczy[2][3][12]. Nazwa „Staropłaszczarska” odnosiła się do faktu, że dominowali pośledni krawcy specjalizujący się w naprawie strych ubrań i handlu nimi[2][3]. Późniejsza polska nazwa już wprost odnosi się do krawiectwa[12]. Nazwa ta została nadana przez Zarząd Miejski i ogłoszona w okólniku nr 97 z 31.11.1945 r.[1].
Układ drogowy
edytujDo ulicy przypisana jest droga gminna o długości 146 m[1], klasy dojazdowej[13].
Ulice powiązane z ulicą Krawiecką:
- skrzyżowanie:
- deptak: tzw. Duży Przejazd[16][17]
- deptak: ulicy Oławskiej[1][18].
W końcowym odcinku ulicy przechodzi ona w deptak pod współczesnym budynkiem, za którym łączy się z deptakiem ulicy Oławskiej[19]. Przewidziano także połączenie piesze w kierunku zachodnim z ulicą Kaznodziejską[16], w miejscu tak zwanego Dużego Przejazdu[17].
Zabudowa i zagospodarowanie
edytujUlica otoczona jest współczesną zabudową, zarówno w pierzei zachodniej jak i wschodniej, z wyjątkiem budynku narożnym przy skrzyżowaniu z ulicą Wiata Stwosza, w którym mieści się hotel[b][20]. Obie pierzeje rozdziela pas drogowy ulicy o szerokości około 11 m[21]. Cała pierzeja wschodnia to kompleks Justin Center, obejmujący zabudowę biurowo-usługową, hotelową, z lokalami handlowymi i parkingiem oraz lokalami mieszkalnymi[d] w kwartale ulic: Krawieckiej, Wita Stwosza, błogosławionego Czesława i Oławskiej, z powierzchnią zabudowy 5.174 m²[10][20][22]. Kompleks ten obejmuje również zamykający pierzeję północną ulicy Oławskiej łącznik, z przejściem pod budynkiem od ulicy Krawieckiej do deptaku w ulicy Oławskiej[19][20]. Całość ma około 30.000 m²[10][20]. W pierzei zachodniej na południe od hotelu usytuowano zabudowę mieszkalną z XX wieku i współczesną zabudowę mieszkalną z lokalami biurowymi i handlowymi w parterze i na I piętrze[c], z przerwą w tej zabudowie pomiędzy budynkiem przy ulicy Krawieckiej 6, a budynkiem przy ulicy Oławskiej 28[20][23], z możliwością jej zabudowy[23]. Zabudowa ta obejmuje między innymi Biurowiec Akme, o powierzchni użytkowej 3.250 m², w tym: 2.000 m² powierzchni mieszkań, 450 m² powierzchni biurowej i 800 m² powierzchni handlowo-usługowej, przy 870 m² powierzchni zabudowy[11].
Ochrona i zabytki
edytujObszar, na którym położona jest ulica Krawiecka podlega ochronie w ramach zespołu urbanistycznego Starego Miasta z XIII-XIX wieku, wpisanego do rejestru zabytków pod nr rej.: 196 z 15.02.1962 oraz A/1580/212 z 12.05.1967[24][25]. Inną formą ochrony tych obszarów jest ustanowienie historycznego centrum miasta, w nieco szerszym obszarowo zakresie niż wyżej wskazany zespół urbanistyczny, jako pomnik historii[26][27]. Samo miasto włączyło ten obszar jako cenny i wymagający ochrony do Parku Kulturowego "Stare Miasto", który zakłada ochronę krajobrazu kulturowego oraz uporządkowanie, zachowanie i właściwe kształtowanie krajobrazu kulturowego oraz historycznego charakteru najstarszej części miasta[28]. Ponadto obszar ten leży w strefie ochrony konserwatorskiej zabytków archeologicznych[29]. Wymagana jest także kamienna nawierzchnia ulic, chodników, pasaży i wnętrz urbanistycznych[30].
W otoczeniu ulicy znajduje się jeden obiekt zabytkowy, w jej zachodniej elewacji – Hotel „Deutsches Haus”, następnie hotel „Sajgon”, później Hotel „Lothus”[b], lata 1903–1904, po 1945 r., wpisany do rejestru zabytków pod nr 677/508/Wm z dnia 25.01.1993 r.[31][32][33].
Wrocławskie krasnale
edytujPrzy ulicy Krawieckiej 1F umieszczono figurkę wrocławskiego krasnala Leprokonus. Figurka ma barwę złota i niesie z beczkę pieniędzy. Natomiast przy ulicy Krawieckiej 3 umieszczono figurkę wrocławskiego krasnala o nazwie ZimMedka. Przedstawia ona krasnalkę w ósmym miesiącu ciąży. Kreowana jest opowieść, że dotknięcie jej brzuszka, spełnia marzenia o macierzyństwie[34].
Uwagi
edytuj- ↑ Określenie, iż ulica biegnie od ulicy Wita Stwosza do ulicy Oławskiej, zaczerpnięte m.in. z zestawienia ZDiUM, niezgodne jest z numerami porządkowymi przypisanymi do budynków stojących przy tej ulicy. Numeracja ich bowiem biegnie od ulicy Oławskiej do ulicy Wita Stwosza[1][20].
- ↑ a b c Adres hotelu: ulica Wita Stwosza 22-23 we Wrocławiu[20].
- ↑ a b Zabudowa pierzei zachodniej obejmuje budynki o adresach: ulica Krawiecka 6, 8 (nowa współczesna zabudowa), oraz 10, 12, 14 (budynek mieszkalny z 1967 roku) we Wrocławiu[2][20].
- ↑ Adres kompleksu: ulica Krawiecka 1-3 we Wrocławiu[20].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g ZDiUM ulice 2018 ↓, poz. 2209 (Krawiecka).
- ↑ a b c d e f g h i j k Antkowiak 1970 ↓, s. 123-124 (Krawiecka).
- ↑ a b c d e f g h i j Harasimowicz 2006 ↓, s. 441 (Krawiecka).
- ↑ a b c Antkowiak 1970 ↓, s. 46-49 (Pl. Dzierżyńskiego).
- ↑ a b c Harasimowicz 2006 ↓, s. 157 (Dominikański).
- ↑ a b Harasimowicz 2006 ↓, s. 962 (Wita Stwosza).
- ↑ a b Harasimowicz 2006 ↓, s. 297 (Hotel Sajgon).
- ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 681 (Poczta Główna).
- ↑ Antkowiak 1970 ↓, s. 177-180 (Oławska).
- ↑ a b c urabinty.pl 2018 ↓, Justin Center.
- ↑ a b urabinty.pl 2018 ↓, Biurowiec Akme.
- ↑ a b c d Wratislavia.net n-p 2012 ↓, s. 97 (Mäntlergasse).
- ↑ Uchwała RMWr 2012 ↓, §29 ust. 2 pkt 1.
- ↑ ZDiUM ulice 2018 ↓, poz. 5498-5500 (Wita Stwosza).
- ↑ ZDiUM ulice 2018 ↓, poz. 5070-5072 (św. Wita).
- ↑ a b Uchwała RMWr 2012 ↓, §19 ust. 3 pkt 10-14, §30 ust. 2 pkt 3.
- ↑ a b Harasimowicz 2006 ↓, s. 362 (Kaznodziejska).
- ↑ ZDiUM ulice 2018 ↓, poz. 3337-3345 (Oławska).
- ↑ a b Uchwała RMWr 2012 ↓, §21 ust. 2 pkt 9.
- ↑ a b c d e f g h i SIP mp 2018 ↓.
- ↑ Uchwała RMWr 2012 ↓, §29 ust. 2 pkt 2.
- ↑ Uchwała RMWr 2012 ↓, §21, 22.
- ↑ a b Uchwała RMWr 2012 ↓, §21.
- ↑ NID 2017 ↓, s. 206.
- ↑ GEZ 2018 ↓, poz. 68.
- ↑ NID 2013 ↓.
- ↑ MP 1994 ↓.
- ↑ wroclaw.pl 2018 ↓.
- ↑ Uchwała RMWr 2012 ↓, §8 ust. 5, 6.
- ↑ Uchwała RMWr 2012 ↓, §8 ust. 3 pkt 3.
- ↑ SIP GEZ 2018 ↓.
- ↑ GEZ 2018 ↓, poz. 8638.
- ↑ NID 2017 ↓, s. 231.
- ↑ krasnale.pl 2018 ↓.
Bibliografia
edytuj- Zygmunt Antkowiak, Ulice i place Wrocławia, Wrocław-Warszawa-Kraków, seria: Biblioteka Wrocławska, tom 11, Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich – Wydawnictwo, 1970, Zam nr A/185/70 (C-9) (pol.).
- Baza polskich inwestycji, urbanity.pl, 20 sierpnia 2018 [dostęp 2018-09-20] (pol.).
- Gminna Ewidencja Zabytków, Urząd Miejski Wrocławia, 1 sierpnia 2018 [dostęp 2018-09-11] (pol.).
- Gminna Ewidencja Zabytków - System Informacji Przestrzennej, Wrocław: Dział Systemu Informacji Przestrzennej Biura Rozwoju Wrocławia, 2018 [dostęp 2018-09-11] (pol.).
- Jan Harasimowicz (red.), Encyklopedia Wrocławia, wyd. III poprawione i uzupełnione, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006, ISBN 83-7384-561-5, ISBN 978-83-7384-561-9 (pol.).
- Mapa podstawowa - System Informacji Przestrzennej, Wrocław: Dział Systemu Informacji Przestrzennej Biura Rozwoju Wrocławia, 2018 [dostęp 2018-09-11] (pol.).
- Niemiecko-polski słownik nazw ulic, Wratislavia.net, 2012 [dostęp 2018-05-04] (pol.).
- M.P. z 1994 r. nr 50, poz. 425 Zarządzenie Prezydenta RP z 8 września 1994 roku, 1994 [dostęp 2016-11-30] (pol.).
- Park kulturowy we Wrocławiu, Oficjalny serwis Wrocławia, 2018 [dostęp 2018-04-18] (pol.).
- Uchwała NR XXXVI/830/12 RADY MIEJSKIEJ WROCŁAWIA z dnia 28 grudnia 2012 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru położonego w rejonie ulicy Biskupiej we Wrocławiu, „uchwały RMWr.”, Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego Wrocławia / Akty Prawne; Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z 2013 r. poz.1073. [Data ogłoszenia: 14 lutego 2013 r.]; Biuletyn Urzędowy RMW z 2012 r. poz.414., Wrocław, 28 grudnia 2012 [dostęp 2018-09-21] (pol.).
- Wrocław – zespół historycznego centrum, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 18 kwietnia 2013 [dostęp 2016-11-30] (pol.).
- Wrocławskie Krasnale, Oficjalny serwis miejski, 2018 [dostęp 2018-05-09] (pol.).
- Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków, Województwo dolnośląskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 grudnia 2017 [dostęp 2018-05-04] (pol.).
- Wykaz dróg przebiegających przez miasto Wrocław, „ZDiUM/Infrastruktura/Ulice”, Ewa Iwanska, sporządziła Jolanta Gac /NOXE/, Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta, Wrocław, 28 maja 2018 [dostęp 2018-07-31] (pol.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Ulica Krawiecka, [w:] Wrocław, Stare Miasto [online], fotopolska.eu [dostęp 2018-09-24] (pol.).
- ul. Krawiecka, [w:] Wrocław, Stare Miasto [online], dolny-slask.org.pl (Wratislaviae Amici) [dostęp 2018-09-24] (pol.).
- ul. Krawiecka, wikimapia.org [dostęp 2018-09-24] (pol.).