Wikipedia

Ulica Działowa w Poznaniu

ulica w Poznaniu

Ulica Działowa (dawniej: Plac Działowy) – jednojezdniowa ulica z kontrapasem rowerowym[1] o długości 252 metrów[2], w centrum Poznania, pomiędzy Wzgórzem Świętego Wojciecha na północy, a ulicami Solną i Wolnicą, a także Placem Wielkopolskim na południu[3].

Ulica Działowa w Poznaniu
Centrum
Ilustracja
Widok od południa
Państwo

 Polska

Miejscowość

Poznań

Długość

252 m

Plan
Plan przebiegu ulicy
Położenie na mapie Poznania
Mapa konturowa Poznania, w centrum znajduje się punkt z opisem „Ulica Działowa w Poznaniu”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej znajduje się punkt z opisem „Ulica Działowa w Poznaniu”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Ulica Działowa w Poznaniu”
Ziemia52°24′45,7″N 16°55′52,0″E/52,412706 16,931102
Multimedia w Wikimedia Commons

Historia

edytuj
 
Widok z ul. Solnej na Działową (po lewej) i Wolnicę (po prawej). W tle strażnica pożarowa przy ul. Masztalarskiej

W okresie zaboru pruskiego, w 1801, w na terenie skonfiskowanych karmelitom ogrodów klasztornych stworzono czworoboczny plac przeznaczony na parady wojskowe (niem. Paradeplatz), który z czasem oddano artylerzystom na ćwiczenia, co dało asumpt obecnej nazwie (niem. Kanonenplatz). Dziś na jego miejscu znajduje się przylegający do ulicy Ogród Jordanowski nr 1. O teren ten zabiegał wcześniej Wojciech Bogusławski, który bezskutecznie namawiał władze miejskie do postawienia tutaj nowego teatru, w miejsce prowizorycznej sceny w pobliskiej ujeżdżalni Geislera. Plac w 1805 odwiedził car Rosji, Aleksander I. W latach 1832–1836 chłopi z Winiar i Bonina, po kasacie zakonu przez Prusaków, bronili kościoła karmelitów bosych przed pruskim rabunkiem. Usunęła ich dopiero interwencja wojskowa. Ulicę w obecnej formie wytyczono w 1844[4]. W 1847 na placu Niemcy publicznie rozstrzelali (schwytanego pod Rogoźnem[4]) Antoniego Babińskiego, emisariusza Towarzystwa Demokratycznego Polskiego. Jego śmierć była przyczyną manifestacji i zamieszek antyniemieckich[5].

Na Placu Działowym powstał w 1889 neorenesansowy (o cechach włoskich)[6] budynek Dowództwa V Korpusu Armijnego, który zamykał również panoramę Alei Marcinkowskiego[5]. W gmachu tym mieszkał w dniach 2-7 września 1902 cesarz niemiecki Wilhelm II wraz z małżonką Augustą Wiktorią, podczas swojej wizyty w Poznaniu. 2 września w przyjęciu cesarskim udział wziął arcybiskup Florian Stablewski[7]. Budowa gmachu dowództwa spowodowała zwężenie placu do obecnej formy ulicy, jednak jeszcze w dwudziestoleciu międzywojennym utrzymywała się nazwa „plac Działowy”[4].

Kościół karmelitów bosych w okresie międzywojennym (1930-1939) miał charakter kościoła garnizonowego. W tym samym czasie pozostałości dawnego placu (powyżej tzw. Koszar Babińskiego) zajmowały dobrze utrzymane korty tenisowe. Przy ulicy mieściło się wówczas Towarzystwo dla Badań nad Historią Powstania Wielkopolskiego, powstałe w 1926, którego prezesem był gen. Stanisław Taczak, a modus vivendi stanowił kpt. Tadeusz Fenrych[4].

W kamienicy pod nr 7 zamieszkiwał po I wojnie światowej Witold Noskowski, który osiedlił się w Poznaniu w 1924, po przyjeździe z Krakowa. Wraz z nim mieszkali jego pasierbowie, geograf Jerzy Młodziejowski i muzyk Bronisław Młodziejowski, uczeń Egona Petri. Pod nr 9 żył w tym okresie sędzia Sądu Apelacyjnego, Edward Sommer, który wraz z synem i żoną zmarli w wyniku prześladowań niemieckich podczas okupacji. Jego drugi syn, Witold Sommer poległ w powstaniu warszawskim. Pod numerem 11 zamieszkiwali prawnicy, m.in. Franciszek Hempowicz i Stanisław Sczaniecki[4].

Przy ulicy żył także belgijski pisarz i filozof, Marcel Paquet (zm. 2014), o czym informuje stosowna tablica[8].

Obiekty

edytuj

Przy ul. Działowej znajdują się lub znajdowały m.in. (od północy):

Zabytki

edytuj

Oprócz kościoła św. Józefa do zlokalizowanych przy ulicy obiektów zabytkowych należą domy nr: 6, 8, 12, 14, 16, 18, 20 i 22 wzniesione po 1844 i odbudowane ze zniszczeń wojennych około 1950-1955[9].

Galeria

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Portal SIP Poznań [online], sip.geopoz.pl [dostęp 2021-10-13].
  2. ↑ ZDM Poznań, Spis dróg publicznych będących w administracji ZDM Poznań [online].
  3. ↑ a b Mapy.cz [online], Mapy.cz [dostęp 2021-10-13].
  4. ↑ a b c d e Zbigniew Zakrzewski, Ulicami mojego Poznania. Część 2, Kwartet, Poznań, 2006, s. 258-263, ISBN 83-60069-25-5
  5. ↑ a b Po fyrtlach Poznania 83 – Ulica Solna | | Po fyrtlach Poznania [online], poznanskiefyrtle.pl [dostęp 2021-10-13].
  6. ↑ Marcin Libicki, Poznań – przewodnik, Piotr Libicki (ilustr.), Poznań: Wyd. „Gazeta Handlowa”, 1997, s. 73-74, ISBN 83-902028-4-0, OCLC 69302402.
  7. ↑ Jak cesarz Wilhelm II wizytował Poznań [online], kultura.poznan.pl [dostęp 2021-10-13] (pol.).
  8. ↑ napis na tablicy pamiątkowej in situ
  9. ↑ praca zbiorowa, ''Poznań. Spis zabytków architektury'', Urząd Miasta Poznania, Poznań, 2004, s. 89, ISBN 83-89525--07-0
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Ulica_Działowa_w_Poznaniu&oldid=74296881”