Ulica św. Katarzyny we Wrocławiu
Ulica św. Katarzyny – fragment jednego z głównych średniowiecznych traktów komunikacyjnych Wrocławia w rejonie ścisłego centrum starego miasta, prowadzący do placu Nowy Targ; dalej trakt ten łączył się z drogą wylotową na północ, prowadzącą przez najstarsze przeprawy mostowe: Most Piaskowy i następnie przez Mosty Młyńskie do Ołbina (albo przez Most Tumski do Ostrowa Tumskiego).
| Stare Miasto | |||||||||||||||||||||||||||||||
 pierzeja wschodnia, od lewej: kościół św. Katarzyny • dawny budynek Zakładu Fizjologii Eksperymentalnej Uniwersytetu Wrocławskiego prof. J.E. Purkyniego, później m.in. Banku Śląskiego • kościółek pomocniczy św. Józefa • kościół św. Wojciecha | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Długość |
160 m | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Wrocławia  | |||||||||||||||||||||||||||||||
 51°06′34,0″N 17°02′19,0″E/51,109444 17,038611
| |||||||||||||||||||||||||||||||
Przebiega obok dawnego klasztoru i kościoła (ufundowanego w 1294 roku) zgromadzenia zakonnego dominikanek i od ich patronki wywodzi swoją nazwę, także historyczną tak polską („przy świętej Katarzynie”), jak i niemiecką (od XVII wieku Katharinengasse, potem Katharinenstraße). Początkowo miała długość jednego kwartału zabudowy (od dzisiejszej ul. Wita Stwosza do pl. Nowy Targ); w 1824 roku włączono w nią, jako jej południowy fragment, Zaułek Kapturowy (Kugelzipfel), a w roku 1889 dołączono jeszcze Zaułek przy Moście Zielonego Drzewa (An der Grünenbaumbrücke), przez co ul. św. Katarzyny uzyskała połączenie z ul. Oławską; w 1890 ulica została poszerzona.
Po zniszczeniach wojennych związanych z oblężeniem Festung Breslau w 1945 roku zabudowa wzdłuż ulicy została zniszczona w większości w stopniu nienadającym się do odbudowy i w konsekwencji zrównana z ziemią niemal zupełnie[a]. Później (w latach 70.) odbudowano dawny klasztor z kościołem św. Katarzyny[b] i sąsiadujący z nim kościół św Wojciecha z przyległym kościółkiem pomocniczym św. Józefa (wcześniej, w latach 50.); odbudowany też został znajdujący się między nimi budynek, w którym latach 1839–1850 mieścił się Zakład Fizjologii Eksperymentalnej Uniwersytetu Wrocławskiego założony (w 1832) przez prof. J.E. Purkyniego; później budynek ten pełnił różne inne funkcje, m.in. (pod koniec XX wieku) był siedzibą oddziału Banku Śląskiego. Fragmenty ulicy, włączone w nią w XIX wieku (Zaułek Kapturowy i Zaułek przy Moście Zielonego Drzewa) znalazły się po powojennych przekształceniach w przestrzeni obszernego placu Feliksa Dzierżyńskiego (dziś: plac Dominikański[c]), a ul. św. Katarzyny, tak jak przed 1824 rokiem, liczy znów tylko ok. 160 metrów i przebiega od skrzyżowania ulicy Wita Stwosza z pl. Dominikańskim na południu do skrzyżowania ulicy Purkyniego z placem Nowy Targ na północy; za tym placem przedłużenie ul. św. Katarzyny nosi już nazwę ul. Piaskowej. Jezdnia ulicy św. Katarzyny jest obecnie jednokierunkowa (z północy na południe), a równolegle do niej ułożone są tory dwukierunkowej linii tramwajowej.
-
pierzeja wschodnia -
pusta pierzeja zachodnia
(po lewej, stan w 2011 r.)
Uwagi
edytuj- ↑ Splantowano całkowicie jej południowy odcinek od Oławskiej do Wita Stwosza oraz pierzeję zachodnią na pozostałym odcinku.
- ↑ Klasztor zsekularyzowany został już w roku 1810 i wraz z kościołem przejęty został przez państwo pruskie, które wykorzystywało te obiekty w innych celach, przy czym sam kościół sprzedało gminie luterańskiej, która przywróciła mu funkcje sakralne; po II wojnie światowej kompleks klasztorno-kościelny, którego zniszczenia szacowane były na 80%, odbudowano i następnie przekazano Pracowniom Konserwacji Zabytków.
- ↑ W ostatniej dekadzie XX wieku ten fragment placu uzyskał nominalnie swojego indywidualnego patrona, Czesława Odrowąża i nosi nazwę ul. Błogosławionego Czesława.
Bibliografia
edytuj- Encyklopedia Wrocławia, Wydawnictwo Dolnośląskie, wydanie I, Wrocław 2000, ISBN 83-7023-749-5, s. 831
- Zygmunt Antkowiak, Kościoły Wrocławia, Wrocław: Muzeum Archidiecezjalne, 1991, s. 29–37, 118–121, 152–155, ISBN 83-900018-1-1, OCLC 750827897.
- plan Wrocławia autorstwa Weinerów z 1562 r.
- plan Wrocławia PPWK z 1979 r.
- plan Wrocławia Eko-Graf z 1999 r.